Waarom Remco Evenepoel zijn lekke band niet heeft gefaket

Dankzij de drie kilometerregel behield Remco Evenepoel de leiderstrui in de Vuelta, ondanks de leegloper die hij naar eigen zeggen opliep. Nadat samenzweringstheorieën de sociale media overspoelden drie vragen en drie antwoorden, ter verduidelijking.

Wat is de drie kilometerregel?

Momenteel luidt regel 2.6.067 van de Internationale Wielerunie UCI als volgt: in geval van een valpartij, lekke band of mechanisch probleem in de laatste drie kilometer krijgen de betrokken renners de tijd van de groep waartoe zij behoorden op het moment van incident. Hun ritklassement zal worden bepaald op basis van de volgorde waarop zij werkelijk over de finish komen.

Let wel: deze regel geldt niet bij een aankomst bergop. Voor deze Vuelta is dat voor etappes 6, 8, 9, 12, 14, 15, 17, 18 en 20.

Bij etappes 2, 3, 7, 11, 13, en 21, waarvan men verwacht had dat die op een massasprint zullen eindigen, geldt deze drie kilometerregel én ook de drie secondenregel. Daarbij moet een gat van minstens zoveel tellen vallen eer de eerste renner van de tweede groep in een andere tijd wordt geklasseerd dan de renners van de eerste groep.

Voor de andere ritten, zoals die van dinsdag naar Tomares (gezien de heuvelachtige slotkilometers), geldt alleen de drie kilometerregel, niet de drie secondenregel.

In het geval van Evenepoel paste de jury de eerste regel toe, aangezien hij gedepanneerd werd aan de gebouwen van Asistell Teleasistencia.

Waar is dat exact? Zie deze afbeelding van het routeboek, met de locatie ernaast van dat kantoor.

Dat is ongeveer op de plaats van het klimmetje, tussen kilometer drie en twee voor de finish. Primoz Roglic had even ervoor zijn aanval geplaatst, op zo’n twee en een halve kilometer voor de eindstreep, net na het steilste stuk en net voor de bocht naar links.

Evenepoel stopte dus ruim binnen de laatste drie kilometer. Een jurylid op de motor zou hem volgens Alejandro Valverde, in een interview op de Spaanse tv, dat ook zo verteld hebben. Dat hij zich geen zorgen moest maken, en dat hij in dezelfde tijd van de groep waarin hij zat geklasseerd zou worden. Later stond in het juryrapport ook dat dit een ‘erkend incident’ was.

Is Evenepoel effectief platgevallen? En wanneer?

Dit was de uitleg van Evenepoel na de finish: ‘Ik zat niet goed gepositioneerd. Gisteren hadden we de finale verkend en zagen we dat het niet de meest propere aankomst was. Ik was zelfs een beetje bang in de laatste vier à vijf kilometer. Op het knikje wou ik opschuiven, maar ik zette aan en mijn achterwiel gleed weg. Dan weet je dat je een leegloper hebt. Gelukkig is er de driekilometerregel.’ Later voegde hij er ook aan toe dat hij niet goed wist of zijn band was beginnen leeg te lopen binnen de drie kilometer, of ervoor.

Dat de Quick-Steprenner niet goed was gepositioneerd klopt alleszins. Op beelden is duidelijk te zien dat hij tussen kilometer zeven en vijf voor de aankomst het wiel van zijn ploegmaats kwijtraakte. Op vijf kilometer voor de finish draaide hij een bocht naar rechts pas in 40^e à 50^e positie op.

Ook in de daaropvolgende helikoptershots, tot aan de boog van de laatste drie kilometer, is Evenepoel op geen enkel moment te zien.

Dat kan door ‘een beetje bang’ te zijn. Ook in de etappe in Laguardia, op de heuvel waar Primoz Roglic de vierde etappe won, liet de Schepdaalnaar zich in de hellende slotkilometer wat wegdrummen en verloor hij het wiel van zijn teamgenoten. Al raakte hij toen niet zo ver achterop, want hij werd nog achtste.

Feit is dat Evenepoel spreekt over een leegloper. Plausibel, want Quick-Step rijdt met tubelessbandjes. Een renner kan daarmee, volgens de theorie, niet meteen helemaal plat vallen, aangezien een speciaal dichtingsmateriaal uit teflon het gaatje in de band deels stopt. Waardoor de band maar heel langzaam druk verliest en de renner nog een eindje verder kan rijden.

Is het mogelijk dat Evenepoel een leegloper begon te krijgen nog vóór de boog van de laatste drie kilometer (en misschien mede daardoor posities verloor)? En heeft hij dat pas gemerkt toen hij op de helling wou opschuiven, zoals hij vertelde? Dat is mogelijk, ja.

Al kan hij die leegloper ook voordien hebben opgemerkt, en zijn doorgereden tot ná de boog van de drie kilometer. Dat is wat elke slimme renner zou doen, wat een slimme ploegleider hem ook zo zou opdragen – en wat in het verleden zeker al is gebeurd. Met dat onderscheid dat Evenepoel het steilste stuk is opgereden. En pas is gestopt op twee en een halve kilometer voor de eindstreep, toen hij volgens ploegleider Klaas Lodewyck geen controle meer had over zijn achterwiel en de band te diep doorzakte.

Is het ook mogelijk dat Evenepoel helemaal géén leegloper had? En omdat hij achterop was geraakt, dat heeft uitgespeeld om geen energie te verliezen, en eventueel ook geen/weinig tijd? Dat had gekund, al lijkt dat, ondanks alle controverse op sociale media, zeer vergezocht.

Bovendien wordt dat weerlegd door deze beelden, die ook de woorden van Evenepoel, over zijn leegloper, bevestigen. Zijn achterband lijkt niet helemaal plat te staan, maar wel druk te hebben verloren.

Waarom al die controverse?

Omdat we in een tijdperk van sociale media leven, waar elk incident buitensporig wordt belicht, en de ‘dader’ meteen aan het kruis wordt genageld. In dit geval dus Evenepoel wegens een vermeende valse lekke band.

Helaas laat de huidige drie kilometerregel van de UCI die deur open, mocht een renner dat effectief zo faken. Zoals hij ook de deur openlaat voor een renner die een echte lekke band krijgt op 3,8 km van de finish, maar doorrijdt tot na de boog van de laatste drie kilometer.

De UCI-jury zou die fiets achteraf kunnen controleren, maar dat kan ook makkelijk omzeild worden. Door de band bijvoorbeeld nog vlug zelf lek te zetten, als er nog geen jurylid op staat te kijken.

Oplossing: die drie kilometerregel alleen laten gelden voor valpartijen, niet voor mechanische pech. Dat is voor de (echte) pechvogels jammer, maar een lekke band is dat ook voor renners die op 3,5 km van de finish te voet staan, en zo tijd verliezen. Bovendien laat de regel te veel ruimte voor interpretatie en mógelijk valsspelen.