De Amstel Gold Race, die zondag gereden wordt, is de enige wielerklassieker met een biernaam. Hoe komt dat en wat heeft Eddy Merckx daar mee te maken?
Het is een van de minder bekende, heroïsche verhalen uit de carrière van Eddy Merckx: dat van de Amstel Gold Race 1973, 51 jaar geleden. Een editie geteisterd door hagelbuien, waarin slechts 28 dapperen (van de 165 starters) de finish haalden. Zelfs de solerende Merckx, die dan al drie minuten voorop fietste, kwam in de laatste zeven kilometer amper vooruit. Manager Jean Van Buggenhout moest naast hem lopen om hem moed in te spreken. Merckx smeekte om eten, maar dat mocht ploegleider Bob Lelangue niet geven. Wel een thermos warme thee, die Merckx over zijn schoenen goot om zijn bevroren tenen op te warmen. Helemaal verkleumd kwam hij als eerste over de streep, voor Frans Verbeeck en Herman Vanspringel.
Merckx had, behalve sportieve roem, nog een andere reden om door te zetten: een flinke… startpremie. In de jaren ervoor kon/wilde organisator Herman Krott vier keer de hoge eisen van de Belg niet inwilligen. Die had in een druk programma alternatieven genoeg. De Nederlander deed in 1973 nog eens een bod, maar Merckx zou zijn geld alleen krijgen als hij zou winnen. Waarop de Kannibaal: ‘Zorg dan maar dat je het aan de finish bij je hebt.’
Biertonnetje
Voor die tijd was een startpremie voor een klassieker vrij uitzonderlijk, ook in België. Daar kreeg de Amstel Gold Race zelfs het etiket ‘poenklassieker’. Al voor de eerste editie in 1966 beschikten organisatoren Herman Krott en Ton Vissers over een budget van 60.000 gulden, omgerekend (inflatie inbegrepen) zo’n 187.000 euro vandaag. Bovendien kreeg de winnaar een premie van 2000 gulden (6000 euro), plús een gouden ring in de vorm van een biertonnetje, ter waarde van 1650 gulden (5000 euro).
Krott en Vissers hadden dan ook een gulle geldschieter: Amstel. Met het biermerk waren ze al in 1963 een gelijknamige amateurploeg begonnen. Die zou uitgroeien tot het succesvolste amateurteam ooit in Nederland. Het was voor het toen als elitair beschouwde Amstel een manier om in te breken op de ‘goedkopere’ pilsmarkt, en vooral het populairdere Heineken te beconcurreren. Om Jan met de pet te bereiken was het volkse wielrennen het ideale glijmiddel.
Krott en Vissers mikten nog hoger: een nieuwe Nederlandse klassieker die kon wedijveren met de Ronde van Vlaanderen. Amstel stapte mee in het project, op voorwaarde dat de nieuwe race de naam van zijn pils zou krijgen: Amstel Gold.
58 jaar later is de wielerklassieker nog altijd de enige die genoemd is naar een biermerk. Al krijgt Eddy Merckx er nog altijd koude tenen van.
