‘Uitsluiting voor weggegooide bidon hield juridisch gezien geen steek’

De Internationale Wielerunie (UCI) heeft de strafmaat voor het weggooien van bidons in niet toegelaten zones verminderd. Dat was volgens Frank Hendrickx, professor sportrecht aan de KU Leuven, noodzakelijk.

Na de ophef over de diskwalificatie van Michael Schär in de Ronde van Vlaanderen, voor het weggooien van een drinkbus buiten een afvalzone, heeft de UCI de bestraffingen versoepeld.

Renners worden bij eendagskoersen voortaan pas bij een tweede overtreding uit de race genomen. Bij een eerste inbreuk krijgt een renner een boete (100 tot 500 Zwitserse frank, 90 tot 450 euro) en een aftrek van UCI-punten (5 tot 25). In een rittenwedstrijd volgt een uitsluiting zelfs pas na een derde overtreding. Een tweede maal een bidon (of iets anders) weggooien buiten een afvalzone levert een tijdstraf van één minuut op.

De beslissing van de UCI, na veel kritiek van de renners, vindt professor Frank Hendrickx niet meer dan logisch. ‘Bij de bestraffing van inbreuken op een reglement moet je altijd rekening houden met de proportionaliteit van de sanctie, maar ook met het draagvlak van de reglementering en de handhaving ervan.

‘Voor een grote sportorganisatie als de UCI lijkt het mij een goede ambitie om vervuiling te bestrijden en daar strengere regels voor te bepalen. Maar indien de wielerbond bij inbreuken straffen oplegt, moeten die gradueel worden opgebouwd. Zo zou er eerst een brede informatie- en sensibiliseringscampagne moeten worden gestart (wat niet is gebeurd, nvdr).

‘Vervolgens zou de UCI bij overtredingen moeten starten met een waarschuwing om het gedrag te sturen. En dan eventueel opvolgen met zwaardere sancties, zoals boetes of zelfs een sportieve sanctie, zoals een uitsluiting.’

‘De gewenste gedragsverandering moet duurzaam zijn, maar dan moeten de regels en de bestraffing ook voldoende gedragen worden door alle actoren. Van groot belang is ook dat de UCI systematisch een duidelijke lijn trekt voor wat toelaatbaar en niet toelaatbaar is. Er zijn altijd uitzonderlijke individuele gevallen, maar willekeur in de bestraffing is uit den boze. En daar ligt vaak het probleem: soms worden regels strikt toegepast, in andere koersen niet. Ook wat betreft de reglementering over de al dan niet verboden fietsposities.’

Zorgvuldigheid

‘Alles in beschouwing genomen hield de uitsluiting voor een eerste weggegooide bidon op juridisch vlak geen steek. En was de strafmaat niet proportioneel. Organisaties moeten volgens het recht in hun normering van regels en in hun handhavingsbeleid voldoende zorgvuldigheid aan de dag leggen. Zo niet, dan kan een bestrafte die schade heeft geleden naar de rechtbank stappen, om de volgens hem disproportionele sanctie aan te vechten.’

‘Of een renner, zoals Michael Schär na zijn diskwalificatie in de Ronde, in dat geval gelijk zou krijgen van de rechter is wel koffiedik kijken. Er zullen discussies ontstaan over de grootheid van de geleden schade (een uitsluiting), en daar zitten heel wat juridische remmingen op. Als de schade duidelijk te bewijzen is, is de kans op een rechterlijke tussenkomst echter groot. Hoe dan ook is de versoepeling van de strafmaat een goede zaak, en meer in lijn met wat het recht voorschrijft’, besluit Frank Hendrickx.