TOURRIT 10: Orléans – Saint-Amand-Montrond

De tiende rit in de Tour de France vindt plaats op dinsdag 9 juli 2024 en is 187,3 km lang.

Hoewel Orléans een historische plaats is in Frankrijk, wordt de stad in de Tour niet dikwijls bezocht. Dat heeft veel te maken met haar ligging, 130 kilometer ten zuiden van Parijs, in het departement Loiret en de regio Centre-Val de Loire. Daardoor valt Orléans vaak buiten de route van een traditioneel Tourparcours. De laatste keer dat de Ronde van Frankrijk hier pleisterde dateert al van 2001, toen Orléans de start was van de etappe naar Evry.

Vijftig jaar geleden, in de editie van 1974, mocht de stad aan de Loire twee aankomsten op dezelfde dag organiseren. Een hoogdag voor de Belgen, want geletruidrager Eddy Merckx bevestigde in de rit in lijn zijn dominantie met een solo van twaalf kilometer. Aan de finish had hij bijna anderhalve minuut voorsprong op het peloton. Jacques Anquetil, toen consultant voor Europe 1, was danig onder de indruk. ‘Ik heb veel kampioenen gekend, maar geen van hen zou erin geslaagd zijn om te doen wat Merckx vandaag heeft gedaan.’ De Kannibaal moest in de daaropvolgende tijdrit wel zijn meerdere erkennen in Michel Pollentier, die tien seconden sneller was.

Een halve eeuw later mag Orléans de Tourkaravaan ontvangen op de eerste rustdag en voor de start van de tiende etappe. De stad is wel wat gewend qua grote evenementen, zoals het Festival van de Loire of de feesten rond Jeanne d’Arc. Daags na de start van deze rit ontvangt het ook de olympische vlam, tijdens de estafetteloop richting Parijs.

Stront maken

Qua sportief vertoon zal veel afhangen van de wind, zeker na de passages door de stadjes Vierzon en Issoudun. Als die hard genoeg blaast uit noord- of zuidwestelijke richting zijn er in de laatste dertig kilometer, wanneer drie keer van richting wordt veranderd, veel open stukken waar het peloton in waaiers kan uiteenvallen.

De finishplaats, Saint-Amand-Montrond, nodigt ertoe uit, want dat was het eindpunt van een van de mooiste waaieretappes in de Tourgeschiedenis, in 2013. Het resultaat van een coup die Belkin en Omega Pharma – Quick-Step in hun gezamenlijk rennershotel hadden gesmeed. Een plan dat al maanden eerder was gerijpt toen Belkinploegleider Merijn Zeeman het parcours met de wagen verkende.

Zijn renners (Lars Boom, Sep Vanmarcke, Bram Tankink, klassementsmannen Bauke Mollema en Laurens Ten Dam) kregen de dagen voor de rit de opdracht om zich rustig te houden. ‘Wacht tot Saint-Amand-Montrond, dan gaan we ‘stront maken’, luidde de boodschap. De avond ervoor overlegde Zeeman met Marco Verhoef, de meteoroloog van de NOS, met Google Earth voor zijn neus. Hij wilde weten hoe de wind zou staan. Ideaal, vanuit het noordoosten, wist Verhoef.

Toen die andere Belkinploegleider, Nico Verhoeven, de ochtend van de rit langs de tafel van Omega Pharma – Quick-Step wandelde, hoorde hij ploegleiders Luca Bramati, Brian Holm en Wilfried Peeters stilletjes praten achter een laptop vol weerkaarten. ‘Volgens mij gaan jullie straks hetzelfde doen als wij’, zei hij. ‘Hoezo, Nico? Heb je onze meeting weer afgeluisterd?’, glimlachte Peeters. Een bondgenootschap was geboren.

Met succes, want op 120 kilometer van de finish gaf Omega Pharma – Quick-Step, op een open stuk bij het uitkomen van het dorpje Coulangé, plankgas. Veel ploegen waren totaal verrast. In slaap gewiegd door een truc van Sylvain Chavanel, die net ervoor een collectieve plasplauze in gang had gezet, vervolgens snel op zijn fiets sprong en naar voren reed. De waaieroorlog kon beginnen.

Belangrijkste slachtoffer: Alejandro Valverde, die achterop werd geslagen door een lekke band en zelfs tien minuten verloor. Ook de latere eindwinnaar Chris Froome en Nairo Quintana, tweede in Parijs, moesten ruim een minuut prijsgeven op het kopgroepje van acht renners met onder meer Alberto Contador en Bauke Mollema. De ritwinst ging naar Mark Cavendish, die geen moeite had met Peter Sagan in de sprint. Opvallend: voor de Brit van Quick-Step was het de enige keer dat hij een Touretappe won in zo’n kleine groep. Van zijn 34 ritzeges misschien wel de allermooiste.