Na valpartijen in de Classic Brugge-De Panne: ‘Ja, een renner kan een koersorganisator voor het gerecht dagen’

De finale van de Classic Brugge-De Panne werd woensdag ontsierd door een reeks zware valpartijen. Renners, ploegen en analisten zijn het erover eens: de laatste kilometers waren veel te gevaarlijk. Renners die ten val zijn gekomen kunnen een schadevergoeding eisen van de organisatie. De vraag is of ze dat wíllen doen.

Liefst drie keer gingen de renners in de laatste vijf kilometer van de Classic Brugge-De Panne hard tegen de grond. De hevigste val gebeurde bij een passage waarbij de renners van drie rijvakken naar één strook moesten, amper een kilometer voor de finish. Dat trechtereffect is levensgevaarlijk, zeker met een nagenoeg volledig peloton dat op weg is naar een massasprint.

Het officieuze WK voor sprinters werd plots het WK voor valpartijen. Europees kampioen Tim Merlier liep een snijwonde op onder de knie, Olav Kooij, Milan Fretin en Edward Theuns kwamen er met schaafwonden van af. Lionel Taminiaux (gebroken rib, klaplong) en Huub Artz (gebroken rib, hersenkneuzing) waren er erger aan toe.

‘Wie iets van koers kent en die laatste vijf kilometer bekijkt, weet dat je daar geen WorldTour-peloton door mag sturen’, zei Bert Van Lerberghe, ploegmaat van Tim Merlier. ‘Het is een mirakel dat er de voorbije jaren zo weinig valpartijen zijn gebeurd.’

Ook de Italiaan Jonathan Milan, die na zijn tweede plaats nog een gele kaart kreeg voor een kopstoot in volle finale, was kritisch. ‘Dit is een van de gevaarlijkste finales die ik ooit al gereden heb.’

🚴🇧🇪 | Een nare valpartij in de finale van #ClassicBruggeDePanne!

📺 Stream koers op HBO Max pic.twitter.com/WxqiD6rHO5

— Eurosport Nederland (@Eurosport_NL) March 26, 2025

Zaak voor burgerlijke rechtbank of strafrechtbank

Dat roept de vraag op of gevallen renners de organisatoren van de Classic Brugge-De Panne aansprakelijk kunnen stellen. En of ze een vergoeding kunnen eisen voor hun geleden schade: een opgave, medische kosten, of gederfde inkomsten uit premies en prijzengeld.

‘Het recht laat dat toe’, zegt Frank Hendrickx, professor sportrecht aan de KU Leuven. ‘Renners hebben een zogeheten zorgvuldigheidsplicht, maar die is er evengoed voor organisatoren en teams. Die twee partijen zijn juridisch gezien altijd de hoofdverantwoordelijken voor preventie en veiligheid.’

‘Voor organisatoren houdt dat onder meer in dat ze voor een zo veilig mogelijk parcours moeten zorgen. Als een organisator op dat vlak duidelijk in gebreke blijft, kan een gevallen renner hem daarvoor aansprakelijk stellen en een schadevergoeding eisen. Dat kan bij een burgerlijke rechtbank of zelfs bij een strafrechtbank, als de fysieke integriteit van de renner door nalatigheid is aangetast.’

De renners wisten dat de laatste kilometers onveilig waren. Door de lokale rondes waren ze er al drie keer gepasseerd. Bij de versmalling naar één rijvak stonden signaalgevers om hen in de juiste richting te sturen. De organisatie heeft die punten ook aangegeven in het roadbook dat teams en renners op voorhand kunnen bekijken.

Frank Hendrickx: Klopt. Een koers houdt hoe dan ook risico’s in, zeker met een massasprint. Maar de principes blijven dezelfde: wat zijn de minimale vereisten van de zorgvuldigheidsplicht van een organisator? Ik kan me inbeelden dat een rechter zegt: ‘De organisatoren hadden op voorhand moeten ingrijpen. Ze hadden de passages waarvan alle betrokkenen aangaven dat ze gevaarlijk waren moeten schrappen.’

Van organisatoren mag je verwachten dat ze de risico’s goed kunnen inschatten. Zelfs als ze het gevaar vooraf én tijdens de koers aangeven, blijft de zorgvuldigheidsplicht overeind.

Na de wedstrijd van de mannen heeft de organisatie van de Classic Brugge-De Panne het parcours aangepast. De wegversmalling zou nu veiliger moeten zijn voor de koers van de vrouwen op donderdag. Kan die ingreep meespelen bij een mogelijke rechtszaak?

Hendrickx: De rechter zal vooral oordelen over wat de organisatie wel of niet heeft gedaan voor de race waarin renners ten val zijn gekomen, bij de mannen dus.

Dat het parcours is aangepast, toont aan dat een andere, veiligere optie mogelijk was. Het neemt zelfs een stukje van een eventuele verdediging van de organisatie weg. Die kan niet zeggen: ‘We hadden geen andere mogelijkheden.’

🇨🇴#Victorias_UCI_2025
9ª-Molano(UAD)-Brugge-De Panne(1.UWT)

Juan Sebastián Molano Benavides (11-abr-1994) @sebasmolano_ del 🇦🇪UAE Team Emirates-XRG @TeamEmiratesUAE gana la 🇧🇪Classic Brugge-De Panne.
Es la 29ª victoria UCI del paipano y su primera en una clásica WorldTour. pic.twitter.com/Ww8Nc4fWxv

— Sonja Neteu (@Sonja_Neteu) March 26, 2025

De renners zelf zijn ook verantwoordelijk voor de valpartijen, door de risico’s die ze nemen.

Hendrickx: Er zal inderdaad discussie ontstaan over wie welke fouten heeft begaan, en wie mee aansprakelijk is. Onzorgvuldigheid van de teams kan worden aangevoerd, maar ook onverantwoorde manoeuvres van andere renners, als dat wordt bewezen.

Hoe groot acht u de kans dat een burgerlijke rechtbank de organisatie werkelijk aansprakelijk stelt en vraagt dat ze de geleden schade van een renner vergoedt?

Hendrickx: Een gevallen renner moet ten eerste al naar een rechter wíllen stappen. Dat is bij mijn weten nog nooit gebeurd. Ik ken enkel de zaak die Claude Criquielion heeft aangespannen tegen Steve Bauer, na het WK van 1988 in Ronse, omdat Bauer hem tegen de dranghekken had gereden. Een zaak die Criquielion heeft verloren.

Teams willen misschien ook niet dat hun renner zo’n zaak begint. Het is sowieso geen vanzelfsprekende stap: een rechtszaak is iets voor een echte doorzetter. Maar juridisch gezien is het niet uit de lucht gegrepen. Een gevallen renner heeft zeker kans om in de rechtbank gelijk te krijgen.

Stel dat een rechter een organisator aansprakelijk stelt, hoe wordt dan de schade bepaald?

Hendrickx: Dat zit complex in elkaar. De eerste vraag is of de organisator een verzekering heeft afgesloten om die aansprakelijkheid te dekken. En of de verzekeraar wil betalen bij een eventuele fout.

De omvang van de schadevergoeding kan juridisch veel discussie opleveren. Een renner moet de schade concreet kunnen bewijzen. Het is moeilijk om dat precies in te schatten. Je hebt de medische kosten na een opgelopen breuk of blessure door een val. Daarnaast kan een renner een vergoeding vragen voor de gemiste kans op een zege of een ereplaats. Die vergoeding staat weliswaar niet gelijk met het daadwerkelijke verlies, het gaat eerder om bijvoorbeeld een bonus of premie in zijn contract. Want je kunt nooit met zekerheid zeggen of een renner die koers – of een van de volgende – zou hebben gewonnen als hij niet was gevallen.

Mathieu van der Poel tegen Tadej Pogacar én Wout van Aert: worden zij de grootste rivalen uit de geschiedenis van de wielerklassiekers?