Na de afgebroken fusie tussen Jumbo-Visma en Soudal Quick-Step: hoe de soap het wielrennen enorm heeft geschaad

Na een saga van bijna twee weken is de aangekondigde fusie tussen Soudal Quick-Step en Jumbo-Visma van de baan geschoven. De ploeg van Patrick Lefevere blijft, tot vreugde van de werknemers, bestaan. Maar zal dat nog met Remco Evenepoel zijn? Een analyse van gezichtsverlies, bij veel partijen.

Toen de fusiegesprekken tussen Soudal Quick-Step en Jumbo-Visma op 24 september uitlekten op Wielerflits, stuurde een belanghebbende partij meteen een WhatsAppberichtje naar een insider: ‘Ik ben bang dat we verder van een fusie staan dan ooit. Er gaat nu bij iedereen paniek uitbreken.’

Op zich leek het nieuws ook onwaarschijnlijk, gezien het surplus aan renners (een twintigtal) bij een fusie, gezien de jarenlange sponsorcontracten bij de twee teams en gezien de timing, zo laat op het seizoen. Onmogelijk om dat kluwen voor het seizoen 2024 juridisch en financieel helemaal te ontwarren, was de logische redenering.

Toch bleken er effectief onderhandelingen aan de gang. Er werd afgelopen zomer zelfs een intentieverklaring getekend door alle partijen, onthulde Patrick Lefevere, de ceo van Soudal Quick-Step, later. Diens rol bleek bij die gesprekken niettemin beperkt. Zdenek Bakala voerde als hoofdaandeelhouder van Pro Cycling Holding/Decolef, de vennootschappen achter Soudal Quick-SteDecolef, het hoge woord. Hij wilde samen met hoofdsponsor Soudal de sprong naar Jumbo-Visma maken. Over zijn grote investeringen in en de werking van zijn huidige ploeg was hij niet meer tevreden.

Intussen brak er inderdaad paniek uit, zoals het hierboven aangehaald WhatsAppberichtje voorspelde. Met name bij de renners en personeelsleden van Soudal Quick-Step, van wie het merendeel niet zou kunnen overstappen naar de fusieploeg, die in werkelijkheid meer een ‘overnameploeg’ zou worden.

Velen vroegen zich af waar de winst zat voor Jumbo-Visma, en ceo Richard Plugge. Die bleek tweeërlei: enerzijds kon hij zo Remco Evenepoel (misschien) binnenhalen, in de wetenschap dat zijn eigen kopstuk Primoz Roglic wilde/zou vertrekken. Anderzijds, en dat bleek de hoofdreden, moest hij een flink gat uit zijn budget opvullen na het vertrek van Jumbo als sponsor in 2024, gekoppeld aan een hele reeks andere contracten met kleinere sponsors en leveranciers.

(Lees verder onder de foto)

Enter Soudal dus, dat net als Visma én Quick-Step absoluut hoofd/naamsponsor wilde blijven. Via een omweg kwam er bovendien ook de officieuze aankondiging van een nieuwe geldschieter: het e-commercebedrijf Amazon. Van de vijftien miljoen euro in cash, zoals werd gemeld op de Nederlandse tv, was er echter geen sprake. Het ging vooral om media/contentwaarde. Amazon haakt nu zelfs helemaal af, als mogelijk cosponsor, nadat het al van bij het begin niet was overtuigd van een echte, grote financiële inbreng.

Cervélo vs. Specialized

De grootste knoop in de te lang aanslepende, moeizame onderhandelingen lag echter bij de langdurige contracten van veel sponsors. Met name bij de fietsenfabrikanten. Om Remco Evenepoel binnen te halen moest Specialized aan boord komen. Dat heeft immers een persoonlijk contract met Belg. Maar daarvoor moest wel Cervélo, het merk van het bedrijf PON, bij de Nederlandse ploeg aan de kant worden geschoven.

Ceo Janus Smalbraak was echter not amused door die mogelijke ‘inbraak’ van Specialized. Twee jaar geleden had Jumbo-Visma nog een nieuw sponsorcontract afgesloten met Cervélo, voor onbepaalde tijd. Ook de ploegleidersauto’s van Jumbo-Visma werden geleverd door PON, dat ook een auto-importeur van de Volkswagen Group is. Een zeer belangrijke speler, die niet zonder slag of stoot van het veld zou verdwijnen. En dat ook niet deed.

Uiteindelijk blijkt dat, naast de onrust over de overname van Jumbo-Visma en het mogelijke verdwijnen van Soudal Quick-Step, een van dé breekpunten van de onderhandelingen geweest te zijn. Want niet te vergeten: mét Cervélo, maar zonder Specialized, ook geen Remco Evenepoel.

Opmerkelijk is dat PON volgens het Algemeen Dagblad nu in het budgettaire gat duikt dat Soudal, Amazon en Specialized moesten opvullen bij Jumbo-Visma. Met een verhoging van zijn financiële bijdrage, als nieuwe naamsponsor (allicht Cervélo). De multinational met 15.700 werknemers draaide vorig jaar een omzet van ruim 10 miljard euro, en heeft daarvoor dus zeker de middelen.

Volgens insiders zal ook Robert van der Wallen, de Nederlandse miljardair die de fusiegesprekken met Zdenek Bakala had aangeknoopt, een extra bijdrage voor 2024 leveren. Al voor het fusieverhaal was er sprake dat hij eventueel een jaar zou helpen overbruggen, mocht er geen vervanger voor Jumbo zou worden gevonden.

Samen met de verbrekingsvergoeding die BORA-hansgrohe betaalt voor Primoz Roglic (er is sprake van drie tot vijf miljoen euro) én de verhoging van het budget van hoofdsponsor Visma kan ceo Richard Plugge zijn budgettaire puzzel nu toch doen passen. Weliswaar op korte termijn. En sportief is zijn ploeg ook verzwakt, aangezien Roglic niet wordt vervangen door Evenepoel.

(Niet) alles bij het oude?

Dat de fusie zo werd afgeblazen, is goed nieuws voor de renners en het personeel van Soudal Quick-Step. Zij zijn op zijn minst verzekerd van hun job tot volgend jaar. Toch is de onzekerheid over het team op langere termijn niet weg. Soudal heeft bij monde van algemeen directeur Dirk Coorevits aan Sporza wel laten weten dat het tevreden is dat alles bij het oude blijft, dat het zijn verbintenis tot 2027 wil nakomen en dat het nog altijd met Evenepoel, wiens naam in het sponsorcontract met Soudal Quick-Step staat, de Tour wil winnen. Na het afspringen van de fusie kan de Kempense sponsor ook niet anders dan die boodschap verkondigen, met hangende pootjes.  

Ook hoofdaandeelhouder Zdenek Bakala zal niet gelukkig zijn. Hij blijft volgens Sporza wel aan boord tot en met 2025 (de looptijd van de huidige WorldTourlicentie), en zou zijn financiële inbreng willen afbouwen. Op welke termijn, en met hoeveel, is nog onduidelijk. En wat met ceo Patrick Lefevere, over wie het kamp-Evenepoel en (mede daardoor ook) Bakala blijkbaar niet meer tevreden waren? Dat was een van de zaken die het hele fusieverhaal indirect mee aan het rollen heeft gebracht. Naast het feit dat de West-Vlaming in Het Nieuwsblad vorige week aangaf dat hij op zijn 69^e steeds meer de leeftijd voelt, en ‘het ondertussen wel een klein beetje heeft gehad.’

Kan Lefevere, voor wie een adviserende rol in de raad van commissarissen van de nieuwe fusieploeg was voorzien, dan nog aanblijven als ceo? Wíl hij dat überhaupt zélf (indien ja, voor hoelang nog?), nadat hij de voorbije weken veeleer een toeschouwer dan een bepalende speler was? En wat met zijn twintig procent aandelen in Pro Cycling Holding/Decolef, de vennootschappen achter Soudal Quick-Step?

Lees ook: Quick-Step bevestigt: ‘Wij willen hoofdsponsor blijven’ (maar van welke ploeg

INEOS weer in beeld?

Wat nu ook met Evenepoel, die vrijdag in HLN verkondigde dat hij geen details wist van het fusieverhaal, en ook in onzekerheid leefde? Al kon hij ook moeilijk vertellen dat hij wél op de hoogte was van alle onderhandelingen. Evenepoel sprak niettemin vorige week met Merijn Zeeman, de sportief directeur van Jumbo-Visma, en met ceo Richard Plugge. Hij was naar verluidt erg onder de indruk van de begeleiding en werking van de Nederlandse ploeg. Een paar treden hoger dan bij Soudal Quick-Step, zag hij voor het eerst met eigen ogen. Iets wat vader Evenepoel al voor het WK had aangegeven: dat de ploeg die stappen dringend moest zetten.

Wat als de Belgische kampioen, die nu géén vrije renner meer is, alsnog aanstuurt op een vertrek bij Soudal Quick-Step? Zeker als Zdenek Bakala effectief zijn inbreng zou verkleinen en er weinig extra budget meer is om het team rond hem in de toekomst te versterken? Als Evenepoel effectief het schip verlaat, komt het contract met Soudal mogelijk ook weer op de helling te staan.

Mogelijke bestemming voor de Schepdaalnaar: INEOS Grenadiers, de Britse ploeg die Evenepoel al langer het hof maakt en nog altijd op de loer ligt. Mits het betalen van een verbrekingsvergoeding van drie jaarsalarissen (tot en met 2026) kan Evenepoel perfect weg – en dat zullen na deze saga hem minder mensen ook kwalijk nemen. Al moet INEOS Grenadiers dan ook het contract met zijn huidige fietsenleverancier Pinarello (dat loopt tot 2024) ontbinden. Zeker als Specialized onlosmakelijk verbonden blijft met de Schepdaalnaar, zoals in het fusieverhaal bleek.  

Slecht businessmodel

Conclusie: alle partijen hebben gezichtsverlies geleden, en mogelijk wordt het verlies voor sommige partijen nog veel concreter. Bovendien zet de fusievaudeville nog maar eens in de verf dat de wielersport drijft op een mank business- en overlegmodel, waarbij te veel partijen aan het eigenbelang denken en niet aan het grote plaatje.

Een harde realiteit die potentiële grote sponsors mogelijk nog meer kan afschrikken dan voorheen, zeker als er in de toekomst niets verandert. Hoewel een verdeling van de toppers (met name Jonas Vingegaard, Remco Evenepoel en Primoz Roglic) over meerdere ploegen positief is voor de sportieve strijd op de korte termijn, wordt het wielrennen op de langere termijn zo misschien wel het grootste slachtoffer van deze slechte soap.