Ja, Tadej Pogacar is een fenomeen. Maar waar blijven de kritische vragen over zijn teamsponsors?

Wielrennen in de VAE

De verklaringen waren geen toeval, want het UAE Team werd in 2017 opgericht, als opvolger van de Italiaanse Lampre-Meridaploeg. Bezielers van het project: Mansour bin Zayed, de wielergekke broer van Mohamed, en Matar Suhail Al Yabhouni Al Dhaheri, de CEO van het wielerteam. En van het hele sportconsortium van de VAE dat onder meer ook Premier Leagueclub Manchester City in zijn portefeuille heeft.

De investeringen in de wielerploeg werden de jaren erna stelselmatig uitgebreid, zeker toen bleek dat het team met Tadej Pogacar een groeibriljant in de rangen had.

Het fietsen in de VAE werd daarnaast extra gepromoot met een samensmelting van de Tour of Abu Dhabi (gestart in 2015) en de Dubai Tour (gestart in 2014) tot de UAE Tour, vanaf 2019.

In 2020 volgde ook de overname van de vermaarde Italiaanse fietsenfabrikant Colnago, dat (niet toevallig) de fietsen aan het UAE Team levert. Sinds 2020 is de meerderheidsaandeelhouder Chimera Investments LLC, een private investeringsgroep uit de VAE, dat deel uitmaakt van de Royal Group.

Voorzitter daarvan: Tahnoon bin Zayed, de broer van Mohammed en Mansour, die als nationale veiligheidsadviseur van de VAE beschouwd wordt als een van de machtigste mensen in het Midden-Oosten. En (ook niet toevallig) een geoefend fietser is: hij liet in Abu Dhabi een indoorpiste bouwen om zelf te kunnen trainen, en liet er vele tientallen kilometers fietspaden aanleggen.

Besmeurde reputatie

Tot zover het roosgekleurde promoplaatje. De realiteit is echter een pak donkerder.

Feit één: de Verenigde Arabische Emiraten hebben op het vlak van mensenrechten allerminst een vlekkeloze reputatie. Volgens Human Rights Watch worden er dissidenten en activisten gevangen gehouden omdat ze hun rechten op de vrijheid van mening hebben uitgeoefend. Bovendien in gevangenissen waar alle voorwaarden qua hygiëne, medische verzorging en bezettingsgraad geschonden worden. En waar ook geen vertegenwoordigers van mensenrechtenorganisaties op bezoek mogen komen.

Feit twee: de Verenigde Arabische Emiraten, voorheen een bondgenoot van de VS, hebben de voorbije jaren de economische, financiële en politieke banden sterk aangehaald met Rusland, dat onder president Vladimir Poetin eind februari Oekraïne is binnengevallen.

Kroonprins Mohamed bin Zayed bezocht tussen 2013 en 2018 Moskou zelfs zes keer. En toen Vladimir Poetin het jaar erna Abu Dhabi een bezoek bracht, werden gebouwen en politiewagens met de kleuren van de Russische vlag belicht.

Geen toeval dus dat Mohammed bin Zayed op 1 maart 2022, nota bene daags voor de ontmoeting met Tadej Pogacar en co én te midden van de invasie in Oekraïne, aan de telefoon hing met Vladimir Poetin. Om een deal van de OPEC, de organisatie van olie-exporterende landen, te bespreken.

Met een totale waarde van vier miljard dollar zijn de VAE dan ook een van de belangrijkste handelspartners van Rusland in het Midden-Oosten. Via olie- en wapencontracten, en investeringen van het Russian Direct Investment Fund.

De VAE, die jaarlijks een miljoen Russische toeristen ontvangen, zijn bovendien een belastingparadijs voor steenrijke Russen. Die worden er zelfs na de invasie in Oekraïne met open armen ontvangen, om er (volgens vele rapporten) ook geld wit te wassen. Zeker nu andere fiscale vrijhavens als Zwitserland, Monaco en de Kaaiman Eilanden bezittingen en rekeningen van Russen hebben bevroren.

De New York Times schreef deze week dat liefst 3000 bedrijven in de VAE eigendom zijn van Russen. Dat ook 38 aan Vladimir Poetin gerelateerde zakenmannen en bondgenoten tientallen eigendommen in de VAE bezitten, ter waarde van 341 miljoen dollar. Ook megajachten van enkele oligarchen zijn er aangemeerd, of op weg naar de VAE.

Zes van die bondgenoten vallen onder de sancties, opgelegd door de VS en Europa. Iets wat de VAE weigeren te doen. Tenzij die opgelegd zouden worden door de Verenigde Naties, maar Rusland heeft daar een vetorecht om dat tegen te houden.

Officieel onafhankelijk

Opvallend genoeg onthielden de VAE in de Algemene Vergadering van de VN zich eerst bij een stemming over de resolutie die de oorlog in Oekraïne veroordeelde. Om daarna toch voor te stemmen (en dus tegen Rusland).

Volgens analisten omdat de resolutie in die Algemene Vergadering geen concrete gevolgen (sancties) heeft. En omdat de wereldwijde media-aandacht voor hun eerste onthouding de reputatie van de oliestaat had aangetast. Want ondanks het bondgenootschap met Rusland willen de VAE ook de rest van de wereld niet afschrikken. Door zich officieel onafhankelijk op te stellen en voor diplomatie te ijveren, maar daarbij zeker niet Vladimir Poetin voor het hoofd te stoten.

Dat neemt niet weg dat de Verenigde Arabische Emiraten de voorbije jaren een partner van Rusland waren in de burgeroorlog in Syrië, om president Bashar al Assad aan de macht te houden. Dat troepen van de VAE in Libië aan de zijde van Russische soldaten en de rebellen van generaal Khalifa Haftar vochten tegen de regering, die gesteund wordt door de… VN.

Dat ook een Pentagon-rapport in 2020 meldde dat de VAE ‘meer dan waarschijnlijk’ de Russische paramilitaire Wagner Group financierde in Libië. Een groep die de voorbije weken in het nieuws kwam omdat die door Vladimir Poetin werd ingeschakeld om de Oekraïense president Zeylinsky te vermoorden…

Kritische vragen

Het koninklijke regime van de VAE is dus naast een (officieuze) bondgenoot van Rusland ook de belangrijkste sponsor van het wielerteam van Tadej Pogacar. Nu al de nieuwe Eddy Merckx genoemd, wegens zijn resultaten en zijn aanvallende manier van koersen. Bovendien steeds beter gesteund door zijn teamgenoten, die zelf ook uitblinken. Donderdag realiseerde Team UAE zelfs een dubbelslag, met ritwinst voor Pogacar in Tirreno-Adriatico en een etappezege voor Brandon McNulty in Parijs-Nice.

Die sportieve successen worden uitgebreid belicht, maar nergens wordt er melding gemaakt van de relatie tussen de VAE, de teamsponsor, en Rusland. Laat staan dat Tadej Pogacar en co daar vragen over hebben moeten beantwoorden.

De Sloveen heeft op sociale media ook zelf nog geen vredesstatement gemaakt gericht tegen de invasie in Oekraïne, zoals de Russische renners Pavel Sivakov (INEOS) en Aleksandr Vlasov (BORA-hansgrohe) wél hebben gedaan.

Zij mogen van de UCI nog altijd hun beroep uitoefenen, maar vele andere sportfederaties hebben intussen Russische atleten en teams uitgesloten van hun competities. De Britse regering legde gisteren zelfs sancties op tegen Roman Abramovitsj, waardoor de verkoop van Chelsea voorlopig van de baan is en ook de club zelf in de problemen komt.

Imago ongeschonden

Dat de koninklijke familie van de VAE (on)rechtstreeks eigenaars/financiers van Manchester City en wielerteam UAE Emirates zijn, wordt evenwel genegeerd. Moeten die teams en hun sporters ook geweerd worden uit internationale competities, zoals de Russische? Neen, dat is een brug te ver, en zelfs juridisch niet afdwingbaar.

Maar alle media zouden er op zijn minst bedenkingen over moeten maken. Zoals ook aan de managers en sporters kritische vragen mogen worden gesteld over de connectie tussen de Verenigde Arabische Emiraten en het oorlogvoerende Rusland.

Hoewel dat voor een 23-jarige coureur niet meteen zijn hoofdbekommernis is, zou het ook Tadej Pogacar (nota bene afkomstig uit een ex-Joegoslavische deelrepubliek) sieren als hij uit éígen initiatief, op zijn sociale media, zich duidelijker en sterker zou uitspreken tégen de Russische invasie dan het antwoord dat hij donderdag gaf in een interview na de finish, gevraagd naar de oorlog. ‘Triest nieuws. Hopelijk is het vlug voorbij en is er niet veel schade. We bidden voor Oekraïne.’

Het zal de besmeurde reputatie van zijn broodheren, inzake mensenrechten en het partnership met Rusland, niet verschonen. Maar zo houdt hij tenminste zijn imago als uitzonderlijke, alom bejubelde en sympathieke coureur ongeschonden.

En (voor zover dat al heeft opgespeeld) ook zijn geweten.