Houden of afstaan: het roze vraagstuk van Remco Evenepoel

In een ideaal scenario ‘schenkt’ Remco Evenepoel zijn roze leiderstrui in de Giro zo vlug mogelijk weg. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan.

Giro d’Italia 2019. Primoz Roglic wint met groot machtsvertoon (19″ voorsprong op de tweede) de openingstijdrit van acht kilometer in Bologna. De Sloveen doet daar in de negende etappe, ook een tijdrit, een schep bovenop: grote concurrent Vincenzo Nibali zet hij op ruim een minuut. Na de eerste Giroweek heeft Roglic al een voorsprong van 1 minuut en 44 seconden bijeengereden. Niemand lijkt hem van de eindzege te kunnen afhouden.

Toch zal de Jumbo-Vismarenner die Giro niet winnen: hij valt, wordt ziek in de derde week en heeft in een duel met Nibali te weinig oog voor Richard Carapaz. Die kan profiteren van de tweestrijd en pakt uiteindelijk de eindwinst. Roglic staat pas als derde op het podium. Mede de prijs betaald voor een te druk voorjaar met eindwinst in de UAE Tour, Tirreno-Adriatico en de Ronde van Romandië.

We moeten dus oppassen met te groot optimisme na de eerste, verbluffende tijdritzege van Remco Evenepoel. Zelfs als er komende zondag, in de tweede chronoproef naar Cesena, nog een tweede zou volgen. Met die bemerking dat deze Evenepoel een beperkter programma in de aanloop naar de Giro heeft afgewerkt, frisser aan de start is verschenen en op dit moment een nog straffere coureur is dan Primoz Roglic in 2019 was.

Maar zelfs voor Schepdaalnaar wordt het afwachten wat de derde, bijzonder zware week van deze Giro zal geven. Hij herhaalde al niet toevallig dat hij in deze eerste week, op de twee tijdritten na, zo veel mogelijk energie wil sparen met oog op dat copieuze bergmenu in de Dolomieten. Eén mindere dag en de schade kan er veel hoger oplopen dan de 29 en 43 seconden die hij zaterdag respectievelijk op João Almeida en Primoz Roglic in de tijdrit won.

Energie sparen geldt ook, en misschien zelfs nog meer, voor zijn ploeg. En dus is het geboden om de roze leiderstrui zo snel mogelijk weg te geven aan een ongevaarlijke renner voor het algemeen klassement.

50 jaar na Eddy Merckx?

Drie weken de last van de leidersplaats dragen is immers bijzonder moeilijk, weten we uit het verleden. Voor de laatste renner die een hele grote ronde op kop van het klassement stond, moet je al teruggaan naar 1994, toen Tony Rominger heerste in de Vuelta. Vier jaar eerder, in 1990, domineerde Gianni Bugno van begin tot einde in de Giro.

Ook in de 45 jaar daarvoor, tot het einde van de Tweede Wereldoorlog, konden slechts twee renners in een grote ronde na elke etappe de leiderstrui aantrekken: Freddy Maertens in de Vuelta van 1977, Eddy Merckx in de Giro van 1973.

Het zou dus een heel straffe stoot zijn van Evenepoel en zijn ploeg mochten ze daar 50 jaar na Merckx en zijn Molteniploeg ook in slagen. Zeker in de Ronde van Italië, waar het koersverloop doorgaans minder gecontroleerd is dan in de Tour de France.

In de laatste 27 Giro-edities, sinds 1996, kon zelfs geen enkele renner in de eerste vijf ritten de roze trui veroveren en die tot het einde vasthouden. Alberto Contador realiseerde het ei zo na in 2015: leider vanaf dag vijf. Alleen in de dertiende rit moest hij even de roze leiderstrui afstaan aan Fabio Aru.

Voor andere dominante leidersfiguren in de Giro moet je terug naar begin/halfweg de jaren negentig, toen er met andere middelen (epo) werd gereden.

1995, Tony Rominger: leider vanaf de tweede rit tot de laatste etappe.

1994, Evgeni Berzin: leider vanaf de vierde rit.

1992, Miguel Indurain: klassementsleider vanaf de derde dag.

1991, Franco Chioccioli: op twee ritten na leider in de hele Giro.

1990, Gianni Bugno: in het roze vanaf begin tot einde.

In de Tour en de Vuelta was dat in de recente geschiedenis niet anders. Alleen Vincenzo Nibali was in de Ronde van Frankrijk van 2014 leider van de tweede tot de laatste rit, op één dag na. In de Ronde van Spanje stond Chris Froome in 2017 vanaf de derde etappe tot het einde boven aan het algemene klassement. Maar verder niemand. Al was Remco Evenepoels regeerperiode in de jongste Vuelta ook vrij lang: leider vanaf de zesde rit.

Energie sparen voor derde week

Nu is hij dat al vanaf de openingsetappe. En dus haalde hij zelf al aan dat het beter is om de roze trui weg te schenken. Zo kan hij de plichtplegingen na de etappe tijdelijk beperken (al moet hij als leider van het jongerenklassement sowieso naar het podium), en vooral: zo hoeft zijn ploeg niet drie weken lang op kop van het peloton te rijden. Dat kan krachten kosten die zijn teamgenoten in de cruciale derde week nodig zullen hebben.

Drie weken is wel enigszins overdreven, omdat Soudal Quick-Step in de sprintersritten, zoals die van gisteren en vandaag, hulp zal krijgen van de sprintersploegen om de vluchters van de dag in te rekenen. En met of zonder roze trui: sowieso moeten Davide Ballerini en co. in die gevaarlijke finales aan de bak om Evenepoel voorin het peloton en uit de gevarenzone te houden. Dat was zondag al zo, toen hun kopman aan een valpartij ontsnapte. En dat zal in de hectische finale van vandaag, of donderdag naar Napels, niet anders zijn.

In de lastige ritten door het midden- en hooggebergte zal Soudal Quick-Step, met Evenepoel als leider, er wel alleen voor komen te staan. En als andere teams dan een blok vormen, of met meerdere kopmannen en semikopmannen in de aanval trekken, kan dat problematisch worden voor Evenepoels ploeg. Die is wel goed, maar niet (veel) beter dan INEOS Grenadiers, UAE Emirates, BORA-hansgrohe of Jumbo-Visma.

Ja, Evenepoel is eergierig, kickt op zo’n leiderstrui en heeft niet veel moeite met alle plichtplegingen na de finish. Ook zijn ploegmaats halen er mentale energie uit. Toch zouden hij en zijn ploeg er verstandig aan doen om de roze trui af te geven.

Roze afstaan aan Lago Laceno?

De perfecte rit daarvoor is die van dinsdag naar het Lago Laceno: golvende start, onderweg twee colletjes van tweede categorie, in totaal 3500 hoogtemeters. Met op het einde een aankomst boven aan het meer van Laceno, na een slotklim waarvan de weg in de laatste drie kilometer gemiddeld bijna 10 procent stijgt.

Ideaal terrein om een vluchtersgroep minuten cadeau te doen. Met daarin enkele renners die geen top tien in het eindklassement kunnen behalen, maar wel goed bergop kunnen fietsen om zo’n onderneming tot een goed einde te brengen. Goed voor ritwinst en de roze trui als de etappewinnaar genoeg (maar best ook niet té veel) voorsprong bijeen kan fietsen op de groep met de klassementsrenners, inclusief Evenepoel.

Zulke types komen doorgaans uit vrijbuitersploegen die niet alleen op een kopman voor het klassement mikken: Will Barta (Movistar), Bauke Mollema (Trek-Segafredo), Vincenzo Albaneze (Eolo-Kometa), Aurélien Paret-Peintre (AG2R), Eddie Dunbar (Jayco-Alula), Andreas Leknessund en Harm Vanhoucke (DSM), Ben Healy en Alberto Bettiol (EF Education First), Domenico Pozzovivo (Israël-Premier Tech)…

Allemaal renners die nog binnen de tweeënhalve minuut van Evenepoel in het klassement staan. Van wie sommigen zeker plannen zullen hebben om naar Lago Laceno aan te vallen, en zo de roze trui (en misschien ook de witte, in het geval van Leknessund) te veroveren.

Volgens Soudal Quick-Stepploegleider Klaas Lodewyck kun je dat niet kiezen, en moet je dat als leidersploeg ondergaan. Maar het kan nooit kwaad om eens met de collega’s te praten. Om desnoods zelfs afspraken te maken over wie kan wegrijden of niet. En of, indien een team het roze overneemt, die dan in de volgende etappes wel zijn verantwoordelijkheid wil opnemen.

Niet makkelijk uitgevoerd

Dat klinkt simpel, maar het is niet zo makkelijk uitgevoerd. Want zullen Jumbo-Visma, BORA-hansgrohe, UAE Emirates en INEOS Grenadiers (de ploegen die ook op eindwinst met hun kopmannen focussen) dit scenario zomaar toelaten?

Zullen ze een van hun luitenants (Sepp Kuss, Patrick Konrad, Davide Formolo, Pavel Sivakov…) meesturen in de verschillende ontsnappingen om die in de kiem te smoren? Zullen ze zelf op kop van het peloton rijden om de kloof met de vluchtersgroep binnen de perken en Remco Evenepoel zo in het roze te houden?

Die ploegen zeggen dat ze daarin geen onnodige energie zulllen stoppen, maar hun strategie zullen ze ook niet zomaar blootgeven.

Misschien is er zelfs een ploeg die alles wil samenhouden, met oog op ritwinst en de bijbehorende bonificatieseconden. De steile drie kilometers naar Lago Laceno, in de rit van dinsdag, zouden Primoz Roglic perfect moeten liggen. De Jumbo-Vismaploegleiding wil ‘elke kans proberen te creëren’.

Maar ook Remco Evenepoel kan daar met zijn huidige hoogvorm verwoestend uithalen, en zo misschien zelfs nog uitlopen op zijn tegenstanders. Waardoor hij de vijfde etappe toch weer in het roze zal beginnen.

Korte intermezzo’s zonder roze trui

Als Evenepoel zijn leiderstrui kwijtraakt, dan is de kans ook reëel dat hij dat shirt zonder pech al ten laatste zondag, na de 30 kilometer lange tijdrit naar Cesena, weer om de schouders heeft. Daarvoor staan ook al pittige etappes op het programma: op vrijdag tot een hoogte van ruim 2100 meter, met aankomst op Gran Sasso, en op zaterdag de ‘Tappa dei Muri’ in Fossombrone, met enkele steile hellingen. Mogelijk zal het intermezzo zonder roze trui dus van korte duur zijn.

Als Evenepoel na zondag daadwerkelijk weer leider is, kan Soudal Quick-Step de trui na de rustdag op maandag opnieuw proberen kwijt te raken. Maar dat wordt al moeilijker: de ‘ongevaarlijke’ renners zullen dan al op ruimere achterstand staan, en dan moet je een vlucht met dergelijke coureurs al een veel grotere voorsprong gunnen.

En ook dat ‘rozeloze’ intermezzo zou van korte duur zijn, want na drie overgangsritten staat op vrijdag al de eerste zware bergetappe naar Crans Montana op het programma. Waar Evenepoel de roze trui weer kan overnemen. Al dan niet tot het einde van de Giro.