Gemiste ritzege van Wout van Aert kan groter verlies voor Jonas Vingegaard betekenen

Had Jonas Vingegaard zijn Jumbo-Vismaploegmaat Wout van Aert zondag moeten helpen in de finale van de Tourrit naar San Sebastián? Een analyse.

Toen we vorig jaar het hoofdkwartier van Jumbo-Visma in Den Bosch bezochten, toonde CEO Richard Plugge fier de ingekaderde foto achter zijn bureau. Het aankomstbeeld van de rit in Parijs-Nice, waar Wout van Aert, Primoz Roglic en Christophe Laporte met hun drieën zegevierend over de finish waren gebold. ‘Deze foto’, zei Plugge trots, ‘weerspiegelt perfect onze baseline “Samen winnen”. We winnen als ploeg, een renner doet het nooit alleen. Door deze, maar ook andere foto’s in dit gebouw willen we dat concreet uitbeelden, zodat iedereen elke dag doordesemd wordt van die teamspirit.’

Die teamspirit was ook datgene waar Plugge het meest trots op was, na de vorige Ronde van Frankrijk. Toen Jumbo-Visma erin slaagde om met de Deen Jonas Vingegaard en Wout van Aert de gele en groene trui te winnen en hun ambities te combineren, en waar beiden elkaar zelfs hielpen. Van Aert met cruciaal kopwerk in onder meer de kasseirit en op Hautacam, Vingegaard door de Belg de zege te schenken in de tijdrit, toen zijn eindzege al binnen was.

Een gebaar dat Van Aert diep ontroerde, en dat hij nooit zou vergeten, zei hij in de Netflixserie Unchained. Vingegaard noemde zijn ploegmaats daarop echte vrienden, brothers zelfs. In diezelfde serie werd aan Richard Plugge gevraagd wat de mensen die niet vertrouwd waren met wielrennen en naar Unchained hadden gekeken moesten onthouden. Zijn antwoord: dat wielrennen een TEAMsport is.

Razende Van Aert

Hoe zou de CEO van Jumbo-Visma zondagavond naar de taferelen na de finish van de Tourrit naar San Sebastián hebben gekeken? Naar een razende Wout van Aert, die met zijn arm zwaaide, zijn bidon tegen de grond smeet, zijn fiets tegen de teambus gooide, en na een douche zonder een woord te zeggen in een ploegauto stapte.

Kwaad omdat hij tweede was geworden, op een paar meters van de Fransman Victor Lafay, die op een kleine kilometer van de eindstreep was ontsnapt. Vooral boos, omdat hij in de finale geen steun had gekregen van Jonas Vingegaard. Die bleef in de wielen zitten, terwijl zijn teamgenoten Wilco Kelderman en Tiesj Benoot niet meer bij machte waren om alle aanvallen te pareren. Met name de beslissende aanval van Lafay.

Een kopbeurt van Vingegaard had nochtans het verschil kunnen maken. Zelfs niet eens in de razendsnelle laatste kilometer, als lichtgewicht. Maar daarvoor, onder meer toen Mattias Skjelmose aanviel of op het minihellinkje op drie kilometer van de finish waar Tom Pidcock demarreerde. Dan had Van Aert zelf niet moeten reageren en hadden ook Kelderman en Benoot even naar adem kunnen happen.

Wie maakt de fout?

De reden waarom Vingegaard niet in de bres is gesprongen voor de Kempenaar? Omdat ze verschillende doelen hebben en hij zich alleen op het algemeen klassement concentreert, zei hij na de aankomst. Hij had de specifieke opdracht van ploegleider Grischa Niermann om in de finale alleen grote concurrent Tadej Pogacar in de gaten te houden.

Dat bevestigde Niermann ook zelf na de finish. ‘Het was niet mogelijk voor Vingegaard om voor Van Aert te werken. We zijn hier om de Tour te winnen met Jonas, dus moet hij in het wiel van Pogacar zitten, zodat die niet alle bonificatieseconden grijpt (extra seconden die een renner krijgt in het algemeen klassement als hij in de top drie eindigt van een etappe, nvdr). Als ik de call niet had gemaakt dat Jonas achter Lafay moest rijden…’

Die zin maakte Niermann niet af, maar hij nam wel de verantwoordelijkheid op zich voor de genomen beslissing. ‘Ik dacht dat Kelderman en Benoot het gat (op Lafay, nvdr) dicht hadden kunnen rijden. Als iemand vandaag een fout heeft gemaakt, dan moet je het aan mij toeschrijven.’

Dat bleek ook uit het antwoord van Vingegaard, die zich zelfs van geen kwaad bewust was en de kritiek op zijn persoon (dat hij niet op kop had gereden voor Van Aert, nvdr) ‘niet fair’ vindt. Hij had de Belg zelfs geholpen, vond hij, door niet mee te werken met Pogacar, toen beiden op de top van de laatste klim, de Jaizkibel, waren weggereden.

Als zij met zijn tweeën naar de finish waren gereden, dan had Vingegaard immers vier bonificatieseconden moeten toegeven aan de Sloveen. In de veronderstelling dat de veel snellere Pogacar tien seconden had gesprokkeld met ritwinst en Vingegaard, als tweede, zes seconden. Nu pakte Pogacar, als derde na Lafay en Van Aert, ook vier bonusseconden. Zonder de aanval van Lafay waren dat er zes geweest, als tweede na Van Aert, die in dat geval de rit had gewonnen.

Vingegaard vond dat hij zo de schade op Pogacar had beperkt, en vond dat ‘voor hem persoonlijk’. Zichzelf tegensprekend, want op zaterdag had de Deen nog verklaard dat ‘de bonificatieseconden niet het verschil zullen maken’ na drie weken koersen, in een bijzonder lastige Tour.

Niet schakelen

Zaterdag, richting Bilbao, had hij Van Aert ook kunnen helpen, in de achtervolging op de broers Adam en Simon Yates. Dat was veel risicovoller geweest, gezien de licht hellende slotkilometer. Als Vingegaard ervoor vol had gereden om de kloof op de broers Yates te dichten, dan had hij extra secondenverlies op Pogacar geriskeerd in die laatste stijgende hectometers. En had hij ook veel meer energie moeten verspillen, terwijl je als klassementsrenner in een grote ronde zo veel mogelijk energie moet sparen.

In de finale van de rit naar San Sebastián was dat risico, gezien de vlakke laatste kilometers, veel kleiner. En waren de benen van Wout van Aert in aanloop naar de sprint ook veel minder vermoeid. Een kopbeurt van Vingegaard had zijn kansen op een gele trui deze keer zelfs geen miniem deukje gegeven. Het had hem, bij ritwinst van de Belg, zelfs gespaard van deze hetze, hem op mentaal vlak veel minder energie gekost dan nu het geval is, én zijn eigen status als leider een extra boost gegeven.

Dat Vingegaard niet schakelde van het vooropgezette plan (alle focus op het algemeen klassement) naar hulp voor Van Aert, kan je ook niet toeschrijven aan de onervarenheid van de Deen in zulke chaotische finales, zoals hier en daar wordt aangegeven.

Vingegaard is opgegroeid in Denemarken, waar hij zijn hele jeugd op vlakke wegen heeft getraind en gekoerst. Waar hij, getuigde zijn ex-ploegleider Nick Iversen in de Tourgids van Knack Sport, als kleine jongen moest opboksen tegen veel struisere/oudere kerels, en zo heeft geleerd in de wind te rijden, positie te kiezen en zich te verschuilen in een peloton. Met die kwaliteiten moet de Deen niet bang zijn van de ‘chaos’ in een groep van 24 renners.

Grote doel

Dat Vingegaard het plan volgde, kan je toeschrijven aan de opdracht van ploegleider Grischa Niermann. Die had nochtans kunnen voorzien dat op een bepaald moment in de finale van de etappe naar San Sebastian de hulp van de Deen noodzakelijk had kunnen zijn, om de te verwachten aanvallen te counteren.

Dat gebeurde niet omdat de gele trui het ‘grote doel’ is. Uiteraard is dat belangrijker dan ritzeges, maar in het nastreven van dat doel zijn de persoonlijke ambities van Wout van Aert én de hulp die hij aan Vingegaard kan bieden niet los van te zien, zoals dat vorig jaar al het geval was.

Meer zelfs: de winst van boniseconden of het ‘energieverlies’ van een kopbeurt weegt helemaal niet op tegen de onschatbare waarde die Van Aert als multifunctionele ploegmaat nog kan hebben in de rest van de Ronde van Frankrijk.

Niet te vergeten: de Kempenaar zal misschien niet eens de Tour uitrijden, mocht zijn hoogzwangere vrouw Sarah eerder dan verwacht bevallen. Dat speelt in het achterhoofd van Van Aert ook mee bij elke gemiste kans op een ritzege.

Wil dat zeggen dat hij de komende 19 ritten helemaal niets meer zal doen voor Vingegaard? Wellicht niet, daarvoor is de Herentalsenaar te veel een teamspeler en van nature te weinig rancuneus. ‘Ik kan vlug een bladzijde omslaan’, zegt hij zelf. Maar zo diep gaan voor zijn ploegmaat zoals hij vorig jaar deed op de slotklim van Hautacam? Het valt te betwijfelen, zeker ook met het WK in het verschiet, twee weken na de Tour.

Meer nog dan het verlies van de ritzege in San Sebastián, kan dát het grootste verlies voor Jumbo-Visma én voor Jonas Vingegaard worden. ‘Samen winnen’, en daarbij vooral elkaar helpen, moet je over drie weken, zelfs over het hele jaar zien. Het was ook de reden waarom Van Aert in Gent-Wevelgem de zege aan zijn ploegmaat Christophe Laporte liet. Geven om later terug te kunnen krijgen.

Ontmijnen

Nu heeft die team chemistry, waar Richard Plugge zo prat op gaat, een knauw gekregen. Gezellig zal het niet geweest zijn, gisterenavond, aan tafel. Terwijl die ploeggeest een van de wapens was waarmee Jumbo-Visma Tadej Pogacar in de Tour van 2022 heeft genekt. En een van de wapens waarmee het Nederlandse team Pogacars veel betere UAE Emirates-ploeg ook dit jaar moet bekampen.

Daarom moet deze explosieve situatie zo snel mogelijk worden ontmijnd binnen Jumbo-Visma. Met één op één-gesprekken tussen Vingegaard, Van Aert en de ploegleiding, die alle wrevel en twijfels wegwerken over de manier waarop beiden hun doelen in deze Tour kunnen bereiken.

Dat is, getrouw aan de ploegfilosofie, gisterenavond volgens de teamleiding en volgens Van Aert ook gebeurd. Met de conclusie dat ‘Jonas misschien iemand had kunnen terughalen’ en dat ‘Jonas dat als eerste besefte’. Maar dat hij hem ook ‘niets kwalijk neemt’ – het tegenoverstelde zeggen zou pas verbazend geweest zijn. Anderzijds zal de band die Van Aert en Vingegaard eerder hebben opgebouwd nu zeker niet volledig doorgeknipt zijn.

Er is, op een ritzege na, nog niets verloren voor Jumbo-Visma. Nu afwachten of deze wonde meteen helemaal is dichtgenaaid. Zo niet, dan zal Tadej Pogacar geen kans laten liggen om die verder open te scheuren.