‘De Tour de France is niet te koop, zelfs niet als de Saudi’s een miljard euro bieden’

De Saudische investeringsmaatschappij SRJ wil volgens verschillende bronnen 250 miljoen euro investeren in het nieuwe wielerproject One Cycling. De grote vraag: zal ASO, de organisator van de Tour de France, instappen? Alex Duff, die een boek schreef over ASO, acht de kans klein.

One Cycling. Volgens Richard Plugge, ceo van Visma – Lease a Bike en een van de dragende figuren van het project, is de naam zo gekozen omdat hij alle sleutelspelers van het profwielrennen mee in het bad wil nemen: de Internationale Wielerunie (UCI), de teams, de organisatoren en de renners. In een interview met De Tijd vertelde hij begin januari dat de steun van de ploegen voor een hervorming van het wielermodel ‘massaal’ is.

De hervorming bestaat volgens hem uit een eengemaakt circuit met een kortere, meer herkenbare kalender dan die van de WorldTour (de huidige hoogste categorie in het huidige wielrennen). In dat circuit, met mogelijk nieuwe koersen, moeten de sterren het meer tegen elkaar opnemen. Het wielrennen moet zo een herkenbaarder merk worden, dat door de bundeling van krachten meer geld kan verdienen aan media- en tv-rechten. Geld dat kan worden verdeeld tussen organisatoren en teams. Alleen zo kan het wankele businessmodel, waarin 80 à 90 procent van de inkomsten van de wielerploegen alleen uit sponsoring komt, stevig versterkt worden.

Het internationale auditkantoor Ernst & Young zocht ook naar externe investeerders. Na een publieke tender werd CVC Capital Partners volgens het persagentschap Reuters afgetroefd door een bod van SRJ, een Saudische investeringsmaatschappij die een dochter is van het Public Investment Fund (PIF). Dat heeft de laatste jaren al miljarden euro’s geïnvesteerd in verschillende sporten en events. Het doel: Saudi-Arabië voorbereiden op een toekomst zonder fossiele brandstof en van het land een toeristische topbestemming maken. Nu zou SRJ volgens Reuters 250 miljoen euro willen investeren in het wielrennen.

Geen eendracht

Voorlopig is er van eensgezindheid en samenwerking tussen alle actoren geen sprake: acht van de achttien WorldTourteams (Visma – Lease a Bike, EF-Easy Post, INEOS Grenadiers, Lidl-Trek, BORA-hansgrohe en de Belgische ploegen Soudal Quick-Step, Alpecin-Deceuninck, Intermarché-Wanty) hebben zich al achter het project geschaard, terwijl er minstens tien nodig zijn om het project te laten starten. Volgens Het Laatste Nieuws ‘monitort’ UAE Team Emirates, de ploeg van Tadej Pogacar, de ontwikkelingen, maar blijven Astana, Movistar, Jayco-AlUla, DSM Firmenich-PostNL én alle Franse teams (Groupama-FDJ, Arkea-B&B Hotels, Cofidis en Décathlon-AG2R) aan de kant staan.

Er wordt door de ploegen amper of niets openlijk gelost, omdat ze allemaal een geheimhoudingsverklaring hebben ondertekend. Als er nieuws naar buiten komt, zoals via Reuters, zou het gaan om bewuste lekken, om onderhandelingen te (de)blokkeren. Volgens Reuters zou het project, dat in 2026 moet starten, de komende maanden afgerond worden. Volgens andere bronnen is dat verre van zeker.

Wel een feit: Flanders Classics, organisator van onder meer de Ronde van Vlaanderen, is een van de trekkers van het project, maar Amaury Sport Organisation (ASO), organisator van onder meer de Tour de France, heeft zich tot nu toe als een onwillige bruid gedragen. Nochtans is de medewerking van ASO cruciaal in elke hervorming, als belangrijkste speler in het wielerbestel.

De commerciële return van deelname aan de Ronde van Frankrijk is voor ploegsponsors namelijk groter dan van alle andere koersen samen, tot zelfs twee derde van de jaarlijkse visibiliteit (afhankelijk van team tot team). ASO kon het zich zo zelfs permitteren om geen euro te delen van de inkomsten uit tv-rechten en om het prijzengeld en de kostenvergoedingen voor de renners en de ploegen amper te laten stijgen.

Eerdere pogingen mislukt

Dat ASO nog niet is ingestapt in het One Cycling-project, is volgens de Britse auteur Alex Duff niet verrassend. Hij schreef het boek Le Fric, over de business van de Ronde van Frankrijk en de geschiedenis van de familie Amaury, die eigenaar is van ASO. ‘In het verleden,’ zegt Duff, ‘is er via externe investeerders al minstens drie keer geprobeerd om een nieuwe liga op te starten: in 1997 met IMG, in 2007 met CVC en Wouter Vandenhaute (nu eigenaar van Flanders Classics, nvdr) en in 2011 was er de World Series Cycling, gesteund door Gifted Group. Telkens zijn die projecten niet verder geraakt dan de tekentafel, omdat ASO zijn hakken in het zand zette.’

‘Telkens zag je ook een verdeeldheid tussen de ploegen, zoals ook nu weer het geval is’, stelt Duff vast. ‘De Franse teams schaarden zich aan de kant van ASO, omdat ze vreesden voor hun deelname aan de Tour als ze zouden rebelleren. Daardoor konden de ploegen nooit een eendrachtig blok vormen tegen ASO. Bovendien hebben de teams ASO en de Tour meer nodig voor hun commerciële return dan omgekeerd. Die machtspositie heeft ASO altijd beschermd en dat doet ze nu opnieuw.’

Alex Duff acht de kans klein dat de familie Amaury, de eigenaar van ASO, zal meestappen in het verhaal van One Cycling. ‘Drie mensen beslissen alles: de intussen al 83-jarige Marie-Odile, de weduwe van de in 2006 overleden Philippe Amaury, en haar twee kinderen, Jean-Etienne en Aurore. Marie-Odile heeft geen operationele functie meer, maar is nog altijd voorzitter van de raad van bestuur. Na familievetes in het verleden is de vennootschapsstructuur is zo opgezet dat ze alle drie unaniem akkoord moeten gaan met belangrijke beslissingen. Yann Le Moenner, de ceo van ASO, of Christian Prudhomme, de directeur van de Tour, hebben wat dat betreft geen enkele macht. Zij kunnen alleen adviseren.’

Twintig miljoen euro

Er zijn een aantal redenen waarom Marie-Odile en haar twee kinderen een status quo willen bewaren. ‘Elk jaar krijgen zij gemiddeld zo’n twintig miljoen euro dividend van ASO. Dat organiseert niet alleen de Tour de France, maar ook de Vuelta, Parijs-Nice, Parijs-Roubaix en Luik-Bastenaken-Luik, en andere sportevents als de Dakar Rally, de marathon van Parijs, de Franse Ladies Open Golf, enkele zeilwedstrijden…

Officiële cijfers zijn er niet bekend en kan je uit de jaarrekeningen ook niet afleiden, maar ik schat dat tien tot vijftien miljoen van dat dividend afkomstig is van de winst die de Tour maakt. Alle andere wielerwedstrijden die ASO organiseert, draaien amper break-even. En ook die andere events zijn in verhouding niet zo lucratief als de Tour.’

Een andere belangrijke reden voor de behoudgezindheid is het emotionele aspect: ‘De Tour is al sinds 1947 in handen van de familie Amaury. Daar zijn ze zeer trots op, het is hun baby die ze koste wat het kost wil beschermen. Dat conservatisme zie je ook bij veel andere Franse familiebedrijven.’

Al even cruciaal volgens Duff: de culturele factor. ‘De Tour is in Frankrijk erfgoed, een traditie. Véél meer dan een wielerwedstrijd die geld opbrengt. Het weerspiegelt de schoonheid van Frankrijk, de chauvinistische ziel van de Fransen.’

‘Om al die redenen is de familie Amaury zeer behoedzaam voor elke externe inmenging van buitenaf, of om mee te werken met een nieuw project waarbij ze misschien haar deeltje van haar macht en inkomsten zou moeten afstaan. Elke communicatie daarover vermijdt ze ook, ook de bestuurders van ASO. Het is geen toeval dat L’Equipe, de Franse sportkrant die ook eigendom is van ASO, amper heeft bericht over het One Cycling-project.’

De koek vergroten

Het idee van One Cycling is om de hele koek van het wielrennen te vergroten, waardoor ook het deel van ASO groter kan worden en de familie Amaury wel zou kunnen toehappen. Maar ook dat ziet Duff niet gebeuren. ‘Behalve als het deel van ASO véél groter zou worden. De Saudiërs willen 250 miljoen euro investeren, maar als je dat tussen alle partijen moet verdelen, dan denk ik dat er voor ASO geen grote meerwaarde is. Misschien zullen de Saudiërs nog meer bieden, maar zien ze zoveel potentieel in het wielrennen om nog meer te investeren?’

Duff ziet wel een kleine opening: ‘ASO zal met een strategisch crisisteam zeker aan tafel zitten om eventuele kansen te bespreken. Misschien willen ze onder strikte voorwaarden instappen met hun kleinere wedstrijden. Dus niet de Tour of de Vuelta, maar Parijs-Nice, de Dauphiné, Luik-Bastenaken-Luik… Die koersen maken weinig winst, waardoor het groeipotentieel groter is. ASO heeft ook pas de Tour de France Femmes willen organiseren tot het zeker was dat die koers geen verlies zou draaien.’

Geen verkoop

Een verkoop van de vennootschap ASO, en dus de Tour, is volgens Duff helemaal uitgesloten, zeker niet aan een buitenlandse investeringsmaatschappij. ‘Zelfs als de Saudiërs een miljard euro of meer zouden bieden, zal de familie Amaury allicht weigeren. Voor mijn boek heb ik enkele jaren geleden Jean-Etienne, de zoon, geïnterviewd. Ik haalde de interesse aan van Amerikaanse investeerders, gelinkt aan Lance Armstrong, om de Tour te kopen. Zijn laconieke antwoord: “De Amerikanen denken dat alles te koop is.”’

Duff gaat ervan uit dat de familie daar nog altijd zo over denkt. ‘En zelfs als ze toch zouden willen ingaan op een monsterbod, dan zou het protest in Frankrijk enorm zijn. Ook van de Franse regering. Die zal nooit toelaten dat de Tour in handen komt van Saudi-Arabië. Toen het Amerikaanse Pepsi enkele jaren geleden Danone wilde overkopen, is de Franse regering ook tussengekomen. Niet te vergeten: zonder de Franse overheid kan de Tour niet doorgaan. Zij betaalt de ruim twintigduizend agenten die drie weken lang de veiligheid verzekeren en de wegen afzetten. Zo kan ze elke verkoop afblokken.’