Het scenario was onverwacht en qua perceptie zeker niet perfect. Uiteindelijk kwam er toch een happy end: de alom geliefde Sepp Kuss als eindwinnaar van de Vuelta, voor Jumbo-Vismaploegmaats Jonas Vingegaard en Primoz Roglic. Al dreigt die laatste nu wel de ploeg te verlaten.
De Nederlandse satirische website De Speld verkondigde vrijdagavond het nieuws dat Jumbo-Visma Robert Gesink de Vuelta zou laten winnen, als beloning voor zijn harde werk in Spanje en in het verleden. Het liet – in een uiteraard fictief interview – ceo Richard Plugge aan het woord. ‘We geven Robert morgen twee en een half uur en controleren vervolgens het peloton zodat hij niet ingelopen zal worden. Mocht plan A niet lukken, hebben we ook een plan B: blokkade. Niemand meer erlangs laten. Er is niemand die dit meer verdient dan Robert. Gelukkig vinden Sepp, Jonas en Primoz dat ook.’
Een hilarische persiflage op de l’embarras du choix-saga die zich de dagen ervoor had afgespeeld. En uiteindelijk resulteerde in een feelgoodstory, met de eindwinst van de sympathieke superknecht Sepp Kuss. Jumbo-Visma schreef zo wielergeschiedenis door als eerste ploeg de Heilige Graal van het wielrennen te vinden: de Giro, Tour en Vuelta in één seizoen winnen, met bovendien drie verschillende renners (zie ook kader onderaan).
Het is het absolute hoogtepunt van het traject waar het Nederlandse team jaar na jaar aan heeft gebouwd. Op alle vlakken: aerodynamica en materiaalkeuze, mentale begeleiding en persoonlijkheidsontwikkeling, seizoensplanning, tactiek, training, voeding… Heel weinig details die niet onder de loep worden gelegd én vooral elk jaar worden verbeterd – wat ook na dit successeizoen zal gebeuren.
Op die manier kon Jumbo-Visma zijn drie kroonjuwelen in het rondewerk (Primoz Roglic, Jonas Vingegaard en Sepp Kuss) opleiden tot wereldtoppers. En aantonen dat succes in het wielrennen wel degelijk maakbaar is.
Tactische meesterzet
Veel is al gezegd en geschreven over die wetenschappelijke aanpak. Vaak worden dan de ‘marginal gains’ aangehaald, maar het is vooral een kwestie van de basiszaken elke dag, elke race perfect proberen uit te voeren. Dat is budgettair niet voor elk team weggelegd. Maar een deel van Jumbo Visma’s succes is ook te danken aan iets wat weinig geld kost: tactiek, het doorgronden van de eigen kwaliteiten, de minpunten van de tegenstanders, en hoe dat toe te passen in een race. Het vergt vele uren van ontleden en analyseren, met medewerking van externe analisten, maar het werp wel zijn vruchten af.
Mede daardoor heeft Jumbo-Visma Tadej Pogacar al twee keer gekraakt in de Tour. En zo pakte het ook in de afgelopen Vuelta uit met een meesterzet: Sepp Kuss in de zesde etappe laten meeschuiven in een grote ontsnapping met 42 renners, onder wie drie ploegmakkers. Dylan van Baarle, Jan Tratnik en Attila Valter reden er zich het snot voor de ogen en waren volgens ploegmakker Robert Gesink drie dagen ‘ziek, zwak en misselijk om Sepp in die positie te krijgen’.
Het rendeerde, mede door de onoplettendheid van de andere ploegen. Kuss kon zo bijna drie minuten voorsprong pakken en twee dagen later de leiderstrui aantrekken.
Het specifieke doel van die putsch richting Javalambre: hun grootste tegenstander, Remco Evenepoel, tactisch en mentaal nog meer onder druk zetten. Zo moesten hij en zijn ploeggenoten geen twee, maar dríé renners in het oog houden. Wie toen in het begin van de etappe in de fout ging, is onduidelijk, maar het was een blunder. Als Soudal Quick-Step geen hulp had gekregen van Movistar en INEOS, had Kuss daar al de Vuelta kunnen winnen.
Het is ook niet onwaarschijnlijk dat de druk van het moeten opboksen tegen een nog groter Jumbo-Vismablok een van de redenen was voor de latere mentale inzinking van Evenepoel in de rit naar de Tourmalet.
De slechte dag van de Belg, die toen definitief werd uitgeschakeld voor de rode trui, bracht Jumbo-Visma in een positie met drie renners in de top drie van het algemene klassement. Ook omdat Kuss, als niet-specialist, intussen de tijdrit van zijn leven had gereden en omdat Enric Mas en Juan Ayuso, de tweede en derde van de Vuelta 2022, niet het niveau van Roglic, Vingegaard én Kuss haalden.
Samen winnen
Toch ging Jumbo-Visma ook zelf in de fout: door op de tweede rustdag te beslissen om hun drie renners voor de eindzege te laten koersen. En dus om niet meteen de leiderstrui van Sepp Kuss te laten verdedigen door Roglic en Vingegaard. Volgens de ploegleiders ingegeven door de onzekerheid over hoe de Amerikaan de volgende cruciale bergritten fysiek én mentaal zou overleven, aangezien hij voor het eerst leider in een grote ronde was.
Geen onlogische redenering, ook gezien het statuut van Roglic en Vingegaard. Maar Kuss werd in het klassement wel gevolgd door zijn twee ploegmaats. Op de tweede rustdag had de vierde, Juan Ayuso, bovendien al een achterstand van bijna een minuut op nummer drie, en ruim twee en een halve minuut op leider Kuss. De Spanjaard had zich tot dan ook op geen enkel moment de betere getoond van een van de drie Jumbo-Vismarenners.
Bovendien verloochende het Nederlandse team zo zijn ‘samen winnen’-filosofie. Het leidde tot een vreemd toneel, waarbij Vingegaard en Roglic hun ‘leider’ in de twee volgende ritten achter zich lieten, met name op de Angliru.
Daarin speelden enkele factoren een rol: het verschillende karakter van de Deen en de Sloveen, en vooral de strijd om het leiderschap binnen de ploeg. Voor de buitenwereld werd ‘samen winnen’ zo ‘samen verliezen’, omdat Kuss’ loyauteit niet werd beloond.
Remember: zonder de steun van Mikel Landa (Bahrain Victorious) in de laatste kilometers van de Angligu had de klimmer uit Colorado allicht zijn rode leiderstrui verloren aan Vingegaard. Dat had de collectieve triomf in een nog donkerder daglicht geplaatst. Roglic versterkte dat beeld door te zeggen dat hij wilde racen, al had hij niet meer dan de afgesproken teamtactiek gevolgd.
Na de striemende kritiek van analisten en een interne discussie besliste Jumbo-Visma na de etappe met aankomst op de Angliru om vol voor Sepp Kuss te gaan. Dat resulteerde afgelopen zaterdag in een happy end, met de drie musketiers die samen over de finishlijn reden.
Menselijke fouten
Toch kon de bluts in het imago niet helemaal worden uitgedeukt. Zelfs de loyale Sepp Kuss zei achteraf dat er ‘menselijke fouten’ waren gebeurd. Ook Jonas Vingegaard gaf op de Deense tv toe dat hij op de Angliru niet goed wist wat te doen en dat zijn team beter al op maandag had beslist om de kaart van de Amerikaan te trekken.
Roglic niet, want die had zijn ‘eigen gedachten’ over de afloop. Niet geheel onlogisch aangezien hij zich conditioneel beter dan ooit voelde. En hij op zijn 33e ook niet zoveel kansen op een eindzege in een grote ronde meer zal krijgen.
In buitenlandse media werd gespeculeerd dat hij zijn beloofde leiderschap voor de Vuelta niet had gekregen, maar dat moest delen met Vingegaard. En tijdens de Vuelta plots ook met Kuss. Dat de Deen na de Tour ook de Ronde van Spanje zou rijden, was echter al in de winter een reële optie, waarvan Roglic op de hoogte was.
Jumbo-Visma kon echter niet anders dan zijn eigen filosofie te volgen en Sepp Kuss, die zelf heel voorzichtig aangaf ook zijn ‘shot’, zijn kans te willen krijgen, het moment van zijn carrière te gunnen. Schenken is niet eens het juiste woord, want zelfs zonder zijn voorsprong van de vlucht in de zesde rit zou de Amerikaan in de strijd met alle niet-Jumbo-Vismarenners de rode trui hebben veroverd, met zelfs ruim een minuut voorsprong.
In een ‘echte’ koers tegen Vingegaard had hij allicht het onderspit gedolven, want de Deen bevestigde in de afgelopen Vuelta dat hij de beste klimmer van het peloton is, zelfs met een vorm die x procent lager ligt dan in de Tour. Hij kreeg ook de bevestiging dat hij twee grote rondes in een jaar aankan.
Bovendien is Vingegaard nu ook zeker dat Sepp Kuss ook het komende seizoen onvoorwaardelijk in zijn dienst zal rijden. Cruciaal als hij en Jumbo-Visma Tadej Pogacar willen blijven verslaan, als de Sloveen in de volgende Tour wél honderd procent is.
Vertrek Roglic?
Mogelijk zal Kuss, de aimabele kerel die nooit een killer was maar in de Vuelta veel over zichzelf heeft geleerd, meer uitgespeeld worden als een semikopman dan als superknecht. Zeker als Primoz Roglic zou vertrekken bij Jumbo-Visma. Dat is nu niet meer onrealistisch. Hij twijfelde al over zijn toekomst en misschien hebben de beslissingen van de vorige week hem helemaal overtuigd dat dat voor hem de beste optie is. Dat kan voor Jumbo-Visma het meest negatieve gevolg van de voorbije Vuelta zijn.
De Sloveen wil immers nog eens voor eindwinst in de Tour gaan, maar zal logischerwijs altijd onder Vingegaard in de rangorde staan. Roglic zal dan wel een nieuwe ploeg met genoeg knowhow in het rondewerk moeten vinden die zijn loon en een eventuele verbrekingsvergoeding (de Sloveen ligt nog tot 2025 onder contract) wil en mee kan betalen. Ceo Richard Plugge verklaarde al dat hij ‘zijn koning’, die een zeer belangrijke rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van zijn team, niet wil laten gaan. Afwachten dus hoe die relatie zich zal ontwikkelen.
Zelfs mét Roglic lijkt het onwaarschijnlijk dat de Nederlandse ploeg nog eens een volledig podium in een grote ronde zal bezetten. Maar met de 27-jarige Jonas Vingegaard, die zich meer en meer opwerpt als een leider binnen het team, zit het minstens voor enkele jaren safe. Die vertelde na de Tour zelfs dat hij het record van vijf zeges in de Ronde van Frankrijk wil verbeteren. Gesteund door Kuss, maar ook door nieuwkomers als Matteo Jorgenson en Ben Tulett, en op langere termijn met renners vanuit de Jumbo-Visma-opleiding, onder meer het grote Noorse talent Johannes Staune-Mittet. Ook op dat vlak kijkt en werkt de Nederlandse ploeg ver vooruit.
Ceo Richard Plugge moet dan wel een nieuwe, kapitaalkrachtige hoofdsponsor vinden, aangezien Jumbo na 2024 afhaakt. Mogelijk heeft hij die zelfs al gevonden en wordt eerstdaags, of een van de komende weken of maanden, een nieuw project voorgesteld. Als er toch nog een geldschieter over de streep moet worden getrokken, kan de unieke drieklapper in de grote rondes, met (niet onbelangrijk) een Amerikaan als een van de eindwinnaars, het laatste duwtje zijn.
Iconisch sportteam
Conclusie: Jumbo-Visma heeft dit jaar wielergeschiedenis geschreven, ondanks een gekreukte bladzijde in de Vuelta en een recente dopingzaak rond de Duitser Michel Hessmann. Een tussenstap op weg naar het einddoel van ceo Richard Plugge en sportief manager Merijn Zeeman: een iconisch sportteam worden, zoals de Chicago Bulls, FC Barcelona of de All Blacks, de Nieuw-Zeelandse rugbyploeg.
Aan de andere ploegen om de inhaalrace in te zetten. Uiteraard speelt daarin ook het budget mee. Koken kost geld, ook in het wielrennen. Maar niet alles is daarvan afhankelijk. Kijk naar het nog kapitaalkrachtigere UAE Team Emirates, dat zonder Pogacar op tactisch vlak soms een zootje ongeregeld is.
Soudal Quick-Step heeft niet de financiële middelen van Jumbo-Visma, maar de ploeg van Patrick Lefevere kan van Jumbo-Visma wel de kunst van het langetermijndenken leren. Tijdens een grote ronde, zoals in de voorbije Vuelta is gebleken, en over het hele seizoen. Om zo Remco Evenepoel fysiek én mentaal frisser naar de meest bepalende momenten te gidsen.
Lees ook: De vlucht van de feniks: hoe Remco Evenepoel verrees dankzij de les van Michael Jordan
Misschien kunnen hij, Tadej Pogacar of andere jongere supertalenten de komende jaren de wissel van de wacht realiseren, maar vooralsnog blijft Jumbo-Visma dé gidsploeg. Zolang die heerschappij blijft duren, kan ze niet alleen tot wrijvingen binnen het team leiden, maar zal ze ook steeds meer aversie en dopingbeschuldigingen vanuit bepaalde hoeken en landen opwekken. Het is, gezien het verleden van het wielrennen, het lot van alle dominante ploegen.
Dat imago nog beter managen wordt voor Jumbo-Visma een nieuw, belangrijk aandachtspunt, zowel voor de communicatie als voor de racetactiek. Behalve de voorsprong op de andere teams behouden is het zelfs de grootste uitdaging: ‘samen (alles of zeer veel) winnen’ sympathiek en geloofwaardig te laten overkomen. En alle renners binnen het team blijven overtuigen van de kracht en macht van eendracht.
Slaagt het ook daarin, dan zal het écht een iconisch sportteam zijn.
WIELERGESCHIEDENIS
Jumbo-Visma won als eerste ploeg in één seizoen de Giro (met Primoz Roglic), de Tour (met Jonas Vingegaard) en de Vuelta (met Sepp Kuss), met bovendien drie verschillende renners. Een unieke prestatie, want zelfs in één jaar met twee renners twee grote rondes op het teampalmares zetten is uitzonderlijk.
Sinds de Vuelta in 1995 van april naar augustus/september verhuisde, slaagden daar slechts twee ploegen in: Liquigas-Doimo in 2010 (Ivan Basso en Vincenzo Nibali die de Giro en Vuelta wonnen) en Team Sky in 2018 (Chris Froome en Geraint Thomas die de beste waren in de Giro en de Tour). US Postal/Discovery Channel realiseerde ook twee keer zo’n dubbel, met Lance Armstrong en Paolo Savoldelli/Robert Heras, maar de zeges van de Amerikaan zijn officieel geschrapt.
Als klap op de vuurpijl posteert Jumbo-Visma zondagavond in Madrid drie renners op het eindpodium. Iets wat alleen KAS-Kaskol in de Vuelta van 1966, met amper buitenlandse concurrentie, ooit voordeed in een grote ronde.
Voor de Nederlandse ploeg is het de voortzetting van een succesreeks die in 2019 begon, toen Primoz Roglic zijn eerste Ronde van Spanje won. Na de eindzege van Sepp Kuss staat de teller op zeven, in dertien grote rondes, met een vijf op zeven sinds de Vuelta van 2021.
Die laatste reeks hebben alleen Team Sky/INEOS Grenadiers (met Chris Froome, Geraint Thomas en Egan Bernal, tussen 2017 en 2019) en Renault-Elf-Gitane (met Laurent Fignon en Bernard Hinault, tussen 1981 en 1983) in het verleden met meerdere renners neergezet.
En je zou bijna vergeten dat Jumbo-Visma dit jaar ook Tirreno-Adriatico, de Rondes van Catalonië en het Baskenland én het Criterium du Dauphiné gewonnen heeft. Balans in de tien belangrijkste rittenkoersen in 2023: zeven op tien, inclusief de drie grote rondes. Beter doen, zelfs dat nog eens evenaren lijkt onmogelijk. Zelfs voor Jumbo-Visma.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier