Na een wonderbaarlijke carrière gaat Philippe Gilbert (40) met wielerpensioen. In de documentairereeks ‘Classique Gilbert’ op Eén is de Ardenner opvallend openhartig en laat hij de camera’s overal toe: in Monaco, in de rennersbus en op zijn huwelijk met Bettina. Een unieke kijk op de carrière van Gilbert met heroïsche overwinningen en emotionele privémomenten.
‘Mijn droom is de vijf monumenten winnen: Milaan-San Remo, Ronde van Vlaanderen, Parijs-Roubaix, Luik-Bastenaken-Luik en de Ronde van Lombardije. (…) Er zijn maar drie mensen die dat hebben kunnen doen: Eddy Merckx, Roger De Vlaeminck en Rik Van Looy. Het is een moeilijk doel. Maar ik denk dat het mogelijk is. En dat is mijn motivatie, mijn moteur om te koersen.’ Zo start de reeks die schakelt tussen reality van vier jaar geleden tot nu én archiefbeelden. Van de verkenning van Parijs-Roubaix in 2019 bijvoorbeeld naar de Omloop het Volk in 2006 en terug. De beelden slalommen langs interviews die de makers hebben afgenomen van familie, vrienden, collega-renners en Philippe Gilbert zelf. Het doet wat denken aan de Netflixdocumentaire The Last Dance over de succesvolle carrière van de Amerikaanse basketbalsuperster Michael Jordan bij de Chicago Bulls.
Aan de meet van de Omloop in 2006 stelt VRT-reporter Renaat Schotte een vraag in het Frans, waarop winnaar Gilbert ad rem antwoordt in het Nederlands. ‘Ik moet grote dank zeggen aan de ploeg.’ Schotte besluit: ‘Merci pour votre néerlandais. ’
Het is de wedstrijd waar Gilbert zich voor het eerst toont aan het grote publiek. ‘Ik denk dat de Vlamingen vanaf dan van hem zijn beginnen houden’, zegt vader Jeannot. Gilbert zegt daar zelf over: ‘Ik heb voor Vlaamse ploegen gereden vanaf de juniorencategorie en ik had heel veel Vlaamse vrienden. Mijn Nederlands was nog niet perfect, maar ik dacht: ja, we zijn in Vlaanderen, het zou logisch zijn dat ik de taal van de streek spreek.’
Lees verder onder de trailer van Classique Gilbert.
Lewis Hamilton als klant
In de docureeks verkiest Gilbert ook Nederlands te praten wanneer ze hem interviewen. In Vlaanderen gaan wonen is tijdens zijn carrière een stap te ver. De wielerkampioen uit Aywaille heeft veertien jaar geleden Monaco als thuisbasis gekozen. Daar opent hij ‘The Bike Shop by Philippe Gilbert’ in ‘La Condamine’, wellicht het meest trendy winkelcentrum aan de Franse Rivièra. Op het einde van de kleine, smalle straat waar de fietswinkel is, heb je een prachtig uitzicht op ‘Le Rocher de Monaco’ waar Gilbert een huis gekocht heeft, niet ver van het domein van prins Albert.
Onder de bekende (voormalige) klanten van zijn fietswinkel mag Gilbert onder meer Alexandre Vinokourov, Simon Gerrans en Davide Rebellin rekenen. Zelfs zevenvoudig Formule 1-wereldkampioen Lewis Hamilton heeft er zijn racefiets gekocht.
Maar Gilbert is uiteraard in de eerste plaats daar om te trainen. ‘Meestal rij ik meer kilometers dan er in mijn programma staan’, vertelt hij in de tv-reeks. ‘De omstandigheden zijn ook prima. Het weer is meestal goed. In december is het soms nog vijftien graden. Zo’n winter heb ik echt nodig. Anders zou ik moeilijker de motivatie vinden om nog te trainen na zoveel jaren als prof.’
Trainen doet Gilbert in Monaco een tijd lang met oud-renner Nicolas Roche, de zoon van ex-Tourwinnaar Stephen. ‘Ik fiets graag met hem, want we zijn een beetje hetzelfde type renner’, zegt Gilbert. ‘Je kan hier altijd wel met heel straffe coureurs trainen.’ Gilbert en Roche kennen elkaar al heel lang. ‘Ik ben altijd fan geweest en volg hem op de voet’, zegt Roche. ‘Iedere wedstrijd die hij wint, schrijft hij een stukje wielergeschiedenis.’
Winnen doet Gilbert aan de lopende band in zijn wonderjaar 2011. In de Brabantse Pijl verslaat hij Björn Leukemans in de spurt. Amper vier dagen later wint hij voor de tweede opeenvolgende keer de Amstel Gold Race. En nog eens drie dagen later verkeert hij in de Waalse Pijl nog steeds in absolute topvorm. Niemand heeft verhaal op de Muur van Hoei tegen een ontketende Gilbert. Op paaszondag maakt hij zijn grote jongensdroom waar door Luik-Bastenaken-Luik te winnen. In een sprint met drie verslaat hij de broers Fränks en Andy Schleck. Het maakt Gilbert tot eerste wielrenner die ooit de vier heuvelachtige voorjaarsklassiekers achter elkaar kan winnen. Later dat jaar wint hij onder meer nog de Ronde van België, Gullegem Koerse, het Belgisch kampioenschap, een rit in de Tour en de Clásica San Sebastián. Van een boerenjaar gesproken.
Wat weinigen weten is dat Gilbert niet alleen op wielerzeges en monumenten jaagt.
‘We zijn een familie die van de natuur houdt’, vertelt hij. ‘Toen ik zestien jaar was, ging ik veel mountainbiken en ik kwam altijd de boswachter tegen. En die had wel door dat ik geïnteresseerd was in de jacht. Hij heeft mij dan verschillende keren uitgenodigd.’
Voor Gilbert is jagen in de Ardennen meer dan alleen maar schieten op dieren. ‘Het is ook de bossen onderhouden, het is een passie. De mensen die de jacht niet begrijpen, zien alleen maar het moment dat je een geweer hebt en schiet. Dat is maar één kort ogenblik.’
Het is een bijzonder beeld: Gilbert met de poten van een geschoten everzwijn in de hand, het dier slepend door het bos.
Krampen achter de oren
Opmerkelijke passage in de tv-reeks is zeker ook de overstap van BMC waar Gilbert een grootverdiener was naar Quick-Step Floors in 2017. Hier komt hij naar voor als iemand die ambitie belangrijker acht dan centen.
‘Gilbert belde mij en zei dat hij einde contract was en hij wou graag bij mij komen rijden’, vertelt Patrick Lefevere, in die tijd CEO van Quick-Step Floors. ‘Ik heb direct gezegd: ja, we gaan elkaars tijd niet te veel verprutsen, ik heb toch geen geld voor u. Ik weet wat je verdient bij BMC. Maar hij zei: het gaat niet meer over geld. En ik vroeg: waarover dan wel? Hij wou nog een paar gaten in zijn palmares opvullen. Waaronder de Ronde van Vlaanderen toen nog, San Remo en Roubaix. En dat kon hij alleen maar bij mij doen, zei hij.’
Gilbert stuurt diezelfde avond nog een e-mail naar Lefevere met een voorstel van wat hij wil verdienen plus de bonussen voor gewonnen wedstrijden. Meedogenloos schrapt Lefevere de bonussen en vervangt ze door een nieuwe tabel. De volgende ochtend belt Gilbert: ‘Je suis à toi. ’
Het duurt niet lang of een eerste gat in de dan al stevige erelijst raakt opgevuld. Na ereplaatsen in de Vlaamse Wielerweek waarin hij zijn bloedvorm demonstreert, start Gilbert als één van de favorieten aan de Ronde van Vlaanderen. Nota bene in de tricolore trui van Belgisch kampioen. Op de Oude Kwaremont plaatst Gilbert de beslissende demarrage. Hij houdt de jagende Peter Sagan, Greg Van Avermaet en Oliver Naesen af en wint na een solo van meer dan vijftig kilometer. Een krachttoer van jewelste. ‘Ik herinner me nog de laatste vijf, zes kilometer’, vertelt ploegleider Wilfried Peeters. ‘De krampen kropen achter zijn oren. En hij wint de Ronde op een manier die we nooit mogelijk hadden geacht.’
Philippe Gilbert heeft dan drie van de vijf monumenten gewonnen. Milaan-San Remo en Parijs-Roubaix ontbreken nog. ‘Dan moet je je petje afzetten en zeggen: dikke proficiat’, zegt zijn toenmalige ploegmaat Tom Boonen.
Jaren aan een stuk zijn Boonen en Gilbert elkaars concurrenten. Een confrontatie die Boonen nog lang zal heugen is die op het BK in Hooglede-Gits in 2011. Op een korte, kleine helling rijdt Gilbert hem uit het wiel. Vooraf had Boonen nog gezegd: ‘Als hij hier van mij wegrijdt, dan stop ik met koersen’. Dat doet hij gelukkig niet.
Op de vraag wie nu uiteindelijk de beste is van beide antwoordt de doorsnee Vlaamse koersliefhebber, niet vies van wat chauvinisme, vaak: Boonen! Maar wie een eerlijke blik werpt op de palmaressen weet dat Gilbert de primus is. ‘In het moderne wielrennen kent Gilbert zijn gelijke niet’, zegt Boonen daarover.
Akelige val
Gilbert begint te geloven dat het kan lukken om alle vijf monumenten te winnen. Ook de media pikken gretig in op dat verhaal. Bij de start van Milaan-San Remo 2018 zijn de verwachtingen dan ook torenhoog.
‘Het was de eerste keer dat ik reed met het idee van de vijf monumenten in mijn hoofd’, zegt Gilbert. ‘Maar ik deed niet mee voor de overwinning. Ik was ontgoocheld, maar stress en vermoeidheid hebben toen zeker een rol gespeeld. Ik had op dat moment problemen thuis met mijn scheiding. De voorbereiding was zeker niet ideaal. Dat hield ik voor mij. Dat is nooit in de pers gekomen. De laatste vijftien jaar is er bijna niks over mijn privéleven verschenen. Het is mijn recht dat voor te behouden voor mijn familie en vrienden. Daarom heb ik de problemen alleen geregeld.’
Nog meer problemen wanneer Gilbert in de Ronde van Frankrijk van 2018 enkele meters naar beneden tuimelt tijdens een afdaling. Een akelige val. Hij rijdt de rit nog uit en krijgt zelfs de prijs van de strijdlust. ‘Ik eindig de Tour toch op het podium’, lacht hij achteraf. Hij heeft zijn knieschijf gebroken zo blijkt.
De camera toont Gilbert in Visé met zijn twee zonen Alexandre en Alan, vijf en zeven op dat moment. ‘Ik ben alleen met hen en heb ze gezegd dat we niet veel naar buiten kunnen omdat papa met een machine zijn knie moet bewegen.’ En zelfs tijdens de revalidatie praat Gilbert voortdurend over zijn grote droom: alle monumenten winnen.
Een jaar later doet hij opnieuw een gooi naar het monument Parijs-Roubaix. Het ziet er vooraf niet bijster goed uit. Bettina Pesce, op dat moment Gilberts verloofde vertelt: ‘Hij is ziek geweest. Hij was uitgedroogd en vermagerd. De laatste dagen heeft hij goed gerecupereerd, goed gegeten en gedronken. En een laatste, lange trainingsrit is heel goed verlopen. Hij is er klaar voor. Ik herken dat. Hij is heel geconcentreerd en praat niet veel.’
De Française staat aan de start om de laatste woorden van steun uit te spreken en moedigt Gilbert aan langs het parcours. ‘Allez, chéri!’ Ze kent ook de koers. Maar ze geeft hem vooral wat Gilbert ruim een jaar eerder in volle scheidingsperikelen moest ontberen: de warmte die een coureur die cruciale procenten extra kan geven.
In die omstandigheden en met het geloof dat leeftijd in de Hel van het Noorden een voordeel kan zijn, start Gilbert boordevol geloof. ‘Als je de lijst van oud-winnaars ziet, dan zijn daar toch heel wat oudere renners bij, ervaren en sterk. Dat geeft me vertrouwen.’
Trillend op haar benen, tranen in de ogen en schreeuwend van vreugde ziet Bettina haar Phil als eerste over de streep komen in de Vélodrome André Pétrieux. ‘Hij heeft hier zo hard voor gewerkt’, zegt ze na afloop. ‘Hij heeft het verdiend.’ Op zijn 36ste staat de teller der monumenten op vier. ‘Wie durft nog zeggen dat San Remo niet zal lukken?’, laat commentator Michel Wuyts zich na afloop ontvallen.
Op het overwinningsfeestje met de ploeg toont Gilbert zich ontzettend dankbaar. ‘Ik heb voor vele teams gereden, maar dit team is uniek. Dit is een echte familie.’ Een etappezege in de Vuelta in september 2019 is Gilberts laatste wapenfeit voor Quick-Step. En wat hij op dat moment niet beseft: meteen ook een laatste overwinning voor lange tijd. Tegen beter weten in keert de renner terug naar de ploeg waar hij ooit de grote successen aan elkaar kon rijgen: Lotto.
Coach Bettina
‘We hebben dezelfde ambitie: eendagskoersen winnen’, zegt Gilbert in de auto op weg naar de eerste meeting bij Lotto-Soudal in 2019. ‘San Remo is het enige monument dat ik nog niet gewonnen heb. Het is de moeilijkste wedstrijd ook. Zeker met de grote druk van de mensen, de pers, de andere renners… Maar er blijven op jagen geeft me de kracht om te blijven trainen, om te blijven gaan.’
Met open armen ontvangt Dirk Coorevits, de CEO van Soudal, de verloren zoon. ‘Wat een eer om je hier in onze gangen te zien. Het komt allemaal dik in orde. We hebben er vertrouwen in.’ Onlangs klonk Coorevits helemaal anders wanneer hij de balans opmaakt van de magere Lottojaren. ‘Hij heeft te weinig gebracht voor het contract dat hij heeft gekregen. Met dat geld hadden we beter iets anders gedaan.’
Niet iedereen is zo hard in die analyse. ‘Ik ken toch meerdere jonge gasten in die ploeg die ongelooflijk geëvolueerd zijn dankzij Philippe’, zegt Eddy Bielen, Gilberts financieel adviseur die hem al sinds jaar en dag bijstaat. ‘De manier waarop hij leeft als prof in de nadagen van zijn carrière, dat is een niet te betalen voordeel geweest voor Brent Van Moer, Florian Vermeersch en Arnaud De Lie.’
Wanneer hij in 2019 bij zijn ouders het komende wielerseizoen overloopt, lacht Bettina: ‘Als hij San Remo wint, is het seizoen meteen voorbij.’ Philippe Gilbert wil zijn kansen op dat laatste monument niet verknallen en sist: ‘Ssst.’
Het is daar bij zijn ouders in Remouchamps dat het allemaal begon. ‘Op het einde van mijn trainingen was de helling naar het ouderlijke huis altijd mijn laatste spurt. En tijdens mijn hele carrière is dat mijn grote sterkte geweest.’
Na Milaan-San Remo editie 2020 waarin hij negende wordt, verbijt Gilbert de ontgoocheling met een biertje in hand op zijn terras in Monaco met zicht op de Middellandse Zee. Hij kijkt naar Bettina en lacht: ‘Er is toch een overwinning aan te kondigen vandaag, een evenement dat veel belangrijker is’. Waarop Bettina, voor de camera: ‘We verwachten een baby.’
Wanneer hun dochtertje Valentine geboren is, plant het koppel ook een huwelijk. In mei 2022 trouwen ze in Frankrijk. ‘Bettina is er altijd voor mij geweest en nog steeds’, zegt Gilbert. ‘Ze helpt me om keuzes te maken. Ze is soms strenger dan ik.’ Volgens vader Jeannot is Bettina de échte coach van zijn zoon.
Op sportief vlak zijn de laatste jaren van Gilberts wielerloopbaan om snel te vergeten. Op 8 mei steekt Gilbert wel nog de eindzege in de Vierdaagse van Duinkerke op zak, nadat hij eerder ook een rit won. De 80ste overwinning in een rijke carrière. Een bevrijding in een seizoen waar winnen verder leek dan ooit tevoren. 967 dagen heeft hij erop moeten wachten, geleden van de Vuelta 2019. ‘Ik weet nu dat ik het nog altijd kan, winnen. Dat is mooi om mee te maken. Ik voelde me als vanouds. Heel de winter heb ik ademhalingsproblemen gehad. Ik besefte meteen dat het wellicht de laatste overwinning zou zijn.’ Het leek even alsof de Gilbert van 2011 met een teletijdmachine was teruggekeerd.
Een groot afscheid krijgt Gilbert op 15 oktober in Valkenburg waar hij vier keer de Amstel Gold Race won en één keer wereldkampioen werd. Wielertoeristen kunnen er een tocht rijden, Gilbert zelf fietst een criterium met renners tegen wie hij jarenlang heeft gekoerst zoals Thor Hushovd, Alessandro Ballan en Jelle Vanendert.
En daarna? Wilfried Peeters zou het wel weten: ‘Hij heeft heel veel koersinzicht. Vaak deed hij iets nog voor we het hem konden zeggen. Hij zou perfect passen in de wagen.’ Maar Philippe Gilbert zal niet snel de ambitie uitspreken om ploegleider te worden. ‘Ik weet nog niet wat ik precies ga doen. Koers zal een passie blijven. Ik zal het blijven volgen op televisie.’ Ook als co-commentator voor Eurosport. Om die taak geloofwaardig te blijven vervullen wil Gilbert in conditie blijven om nog steeds professionele trainingen te kunnen afwerken.
De Primavera heeft Gilbert uiteindelijk nooit kunnen winnen. Twee keer een derde plaats in Sanremo is het dichtste dat hij bij Merckx, De Vlaeminck en Van Looy is gekomen. In 2019 wint zijn ploegmaat Julian Alaphilippe. Aan de eindmeet heeft Gilbert tranen in de ogen. ‘Ik voel meer emotie dan wanneer ik zelf win. Soms moet je je eigen ambitie opzijschuiven voor de ploeg.’
Die ene leemte doet geen afbreuk aan de rest van zijn palmares: vier van de vijf monumenten gewonnen en in totaal tachtig profzeges. Dat maakt hem zelf tot een levend wielermonument.
De eerste aflevering van de documentairereeks ‘Classique Gilbert’ was op 4 oktober te zien op één. Afleveringen twee en drie staan geprogrammeerd op 11 en 18 oktober , om 21.25 uur. De hele reeks kan u terugkijken op VRT MAX. Op 15 oktober is er een extra lange aflevering te zien op La Une.
Documentairemaker Gilles Simonet: ‘Gevloekt dat hij maar niet wou stoppen’
Het aantal aanvragen voor interviews, reportages of andere afscheidsoptredens kan Philippe Gilbert niet op één hand tellen. De voorbije maanden heeft hij heel veel afgeblokt omdat hij zijn ziel wilde blootleggen in een documentairereeks voor VRT en RTBF. Het is het productiehuis Watertower dat Gilbert kon strikken.
‘Ik heb Philippe Gilbert leren kennen in 2009’, vertelt documentairemaker Gilles Simonet van Watertower TV Productions. ‘De VRT organiseerde toen een awardshow voor wielrenners en Gilbert viel in de prijzen. We hebben hem toen via een straalverbinding vanuit Milaan gehuldigd. De timing was perfect want hij had dan net voor het eerst de Ronde van Lombardije gewonnen. De sfeer was goed en na de uitzending ben ik met hem blijven hangen aan de toog in het hotel. Er was meteen een klik.
‘Jaren later was ik op zoek naar een topsporter die we zouden kunnen volgen voor een nieuwe televisiereeks. We hadden een documentaire gemaakt over het laatste koersjaar van Sven Nys. Ik heb dan in 2017 Gilbert gecontacteerd en mocht met regisseur Jan Vandermotte naar Monaco komen. Jan is drie jaar geleden spijtig genoeg overleden.
‘Gilbert was meteen gewonnen voor het idee en we zijn hem beginnen volgen. Een zender was ook snel gevonden. Bij één zei de toenmalige netmanager Olivier Goris: ‘We hebben niks gedaan rond het afscheid van Tom Boonen, die fout willen we geen twee keer maken.’’
Simonet: ‘We hadden eigenlijk verwacht dat hij niet meer lang zou koersen. Maar uiteindelijk reed hij nog drie jaar voor Quick Step en in 2020 tekende hij bij Lotto-Soudal. Er kwam maar geen einde aan zijn carrière. (lacht) Als televisiemaker heb ik wel een paar keer gevloekt. We wisten dat hij de laatste jaren niet veel meer zou kunnen winnen.’
Simonet: ‘De dag dat we Philippe Gilbert hebben gevolgd tijdens de jacht. Hij heeft enorm getwijfeld om dat te laten filmen omdat hij de boze reacties vreesde. Maar het was heel mooi en respectvol. Het was een prachtige, maar wel koude dag. Heel telegeniek. En je kon goed zien dat Gilbert helemaal opging in het jagen en dat hij naast het wielrennen kan genieten van een andere passie.’
