Alles over rit 1 van de Tour: zelden was de eerste dag zo zwaar

In de eerste rit van de Tour, met start en aankomst in Bilbao, moeten de renners al meteen een flink pak hoogtemeters overwinnen. Overleven klassieke renners als Mathieu van der Poel en Wout van Aert, of drijven de betere klimmers boven op de steile laatste klim?

Dat de Ronde van Frankrijk allang geen ‘ronde’ meer is, blijkt meer dan ooit uit de diagonaal op de kaart van deze 110e editie: van zuidwest naar noordoost, met hier en daar enkele zijsprongetjes. Nooit werd de Tour op zo’n beperkte oppervlakte gereden.

De Ronde is ook allang niet meer die van Frankrijk alleen. Voor de 12e keer in deze eeuw en voor de 25e keer in de geschiedenis vindt Le Grand Départ immers plaats in het buitenland. In een onuitgegeven serie van drie zelfs: Kopenhagen in 2022, Bilbao dit jaar en Firenze in 2024. Als organisator ASO in het buitenland grote, wielergekke steden en regio’s kan vinden die meer euro’s willen neertellen voor citymarketing, dan vervalt blijkbaar het Franse chauvinisme.

Voor Spanje is het geen primeur, want in 1992 ging de Tour al van start in San Sebastián. Volgens Tourbaas Christian Prudhomme dienden de Baskische autoriteiten al meteen daarna een nieuwe kandidatuur in. Het dossier werd pas echt concreet toen Bilbao in 2016 en 2019 de aankomst van een Vueltarit organiseerde, nota bene gewonnen door respectievelijk Jens Keukeleire en Philippe Gilbert. Prudhomme ontmoette er telkens burgemeester Juan Mari Aburto, die hij later ook in Parijs ontving. In 2020 werd de deal over een driedaags Tourbezoek afgesloten. Totale kostprijs: 12 miljoen euro, bekostigd door de stad Bilbao, de Baskische regering en de andere bezochte steden in de regio.

Spektakel

Le Grand Départ moet de stad Bilbao in de spotlights zetten. Niet verwonderlijk dus dat de officieuze start van deze eerste rit wordt gegeven aan de Plaza Jose Maria Agirre Ertzainaren. Dat is het plein aan het wereldberoemde Guggenheim Museum en het metershoge kunstwerk Puppy, van de hand van respectievelijk de Canadese architect Frank Gehry en de Amerikaanse kunstenaar Jeff Koons.

Of de winnaar van deze etappe ook een kunststukje zal opvoeren, valt nog af te wachten. Wel zeker is dat het 182 kilometer lange parcours spektakel zal opleveren. Het is zelfs de zwaarste eerste rit in de recente Tourgeschiedenis.

Van bij de officiële start gaat het meteen bergop, met onder meer de Côte de Laukiz (2,2 km aan 6,9 procent). Geschikt voor goed klimmende baroudeurs die belust zijn op de bolletjestrui, want daarvoor zijn er in deze rit al wat punten te rapen.

Als een groep in die openingsfase kan wegglippen, zal het scenario tot de finale allicht vastliggen. Onderweg moeten de renners wel nog over de Côte de San Juan de Gaztelugatxe (3,5 km aan 7,6 procent), nabij het gelijknamige rotseiland waar scènes van de tv-serie Game of Thrones werden opgenomen.

Daarna volgt, via een extra lus naar de kustlijn, een tussensprint in en een tweevoudige passage door Gernika (de Baskische benaming van Guernica). Dat stadje is de thuishaven van de Baskische renner Pello Bilbao en vooral bekend door het gelijknamige schilderij van Pablo Picasso over het bombardement op de gemeente tijdens de Spaanse Burgeroorlog.

Finale voor punchers

In de finale zullen de grote namen allicht ook bommen gooien, op achtereenvolgens de Côte de Morga (3,9 km aan 4 procent), de Côte de Vivero (4,2 km aan 7,3 procent) en de Côte de Pike (2 kilometer aan 10 procent, waarvan de laatste kilometer gemiddeld ruim 12 procent stijgt, met zelfs een piek tot bijna 20 procent).

De top van die laatste helling ligt op 10 kilometer van de eindstreep. Bekend terrein voor veel Spanjaarden, want de Pike en ook de Vivero zijn de scherprechters in de eendagskoers Circuito de Getxo. Het Spaanse toptalent Juan Ayuso behaalde er eind juli 2022 zijn eerste profzege.

Zowel naar de voet van de Côte de Vivero als naar de voet van de Côte de Pike zal het een stormloop worden, gezien de smalle wegen. Die mogelijk ook nat zullen liggen door de lichte regen (zie weerbericht in kader). Het risico op valpartijen is dus groot.

Vooral de Côte de Pike zal door zijn hoge steiltegraad beslissend zijn. De helling wordt zelfs vergeleken met de Muur van Hoei, maar dan nog iets langer. De snelsten zullen er over goed 5 minuten 7 tot zelfs 7,5 watt per kilo duwen. Voor de zwaardere types als Mathieu van der Poel en Wout van Aert wordt dat kantje boord. Dat hebben ze zelf ook aangegeven.

Van Aert reed vrijdag op training wel een nieuwe KOM op Strava (5’35”), maar het zal zaterdag op de Côte de Pike nog een stuk sneller gaan, tot zelfs een kleine halve minuut. Juan Ayuso deed er vorig jaar in het Circuito de Getxo immers 5’16” over. Veel zal ook afhangen van hoe hard er op de vorige klimmen wordt gereden. Daar staat de wind in het nadeel, dus mogelijk zal de snelheid er niet al te hoog liggen.

De lichtere klassementsrenners/punchers zijn op de Pike Bidea (de Spaanse benaming van de klim) hoe dan ook in het voordeel. De matige wind zal er ook driewart in de rug blazen, en dat kan aanvallen triggeren. Na de top staat de wind in de afdaling wel ruim drie kilometer op kop, en in de laatste zes kilometer blaast hij weer vol in de rug.

De vraag is: hoeveel afscheiding veroorzaakt die helling? Rijdt er één renner of een groepje weg? En wie kan in de laatste tien kilometer eventueel nog aansluiten? Veel zal afhangen of Pogacar al goed genoeg is om een offensief te lanceren, want Jonas Vingegaard heeft er weinig belang bij om aan te vallen en Van Aert zo te lossen. Die moet de snellere Pogacar immers van bonificatieseconden aan de finish houden.

(lees verder onder de afbeelding)

In de bochtige slotkilometer gaat het wel weer licht bergop (gemiddeld ruim vier procent) richting de eindstreep op de Avenida Zumalacarregui, langs het Parque Extebarria in Bilbao. Gezien de in totaal 3400 hoogtemeters en de lastige slotklim zullen er sowieso geen pure sprinters meer overblijven.

Een solist maakt weinig kans vanaf de top van de laatste klim, dus zal er allicht een beperkt groepje om de zege sprinten. Als Van Aert, Van der Poel, of ook Biniam Girmay niet gelost zijn op de Pike Bidea, of in de afdaling zijn teruggekeerd, dan is de licht hellende finish voor hen klaargelegd. De strakker wordende wind zal er ook in de rug blazen.

Wordt het een sprint met de lichtere types, dan zijn Tadej Pogacar, Mattias Skjelmose (de eerste twee van de jongste Waalse Pijl), Giulio Ciccone, Tom Pidcock, Julian Alaphippe en thuisrijder Pello Bilbao de voornaamste kandidaten voor ritwinst.

Onze voorspelling: Mattias Skjelmose steekt in supervorm na zijn eindzege in de Ronde van Zwitserland en het Deens kampioenschap. Hij kan de Côte de Pike perfect aan, en is snel in de sprint. De Deen pakt bij zijn eerste Tourrit zo meteen het geel.