In de eerste Pyreneeënetappe van de Tour de France keert Tadej Pogacar terug naar Laruns, waar hij in 2020 zijn eerste ritzege behaalde. Jumbo-Visma zal er alles aan doen om een nieuwe te voorkomen.
Het parcours van deze Tour mag dan een beperkt gebied bestrijken, door de diagonaal van zuidoost naar noordwest doet deze editie wel alle vijf de Franse bergmassieven aan: de Pyreneeën, het Centraal Massief, de Alpen, de Jura en de Vogezen.
Bovendien is deze editie begonnen met een tweedaagse in het Cantabrisch Gebergte in het Baskenland. De laatste keer dat zo’n grand chelem des montagnes aan de renners werd voorgeschoteld, mét een Spaans extraatje, was in 1992, toen de Tour in San Sebastián startte.
Van dat jaar is het ook geleden dat de Pyreneeën in de openingsdagen werden geprogrammeerd. Weliswaar toen met slechts één col van eerste of buiten categorie, de Marie-Blanque, in de etappe van San Sebastián naar Pau.
Het Franse publiek maakte toen voor het eerst kennis met de toen 22-jarige Richard Virenque. Samen met de Spanjaard Javier Murguialday en de Italiaan Dante Rezze zette hij een monstervlucht van ruim 200 kilometer op, met een maximale voorsprong van liefst 22 minuten. Rezze moest afhaken op de Marie-Blanque. Virenque en Murguialday verdeelden in Pau de buit: de Spanjaard de ritzege, de Fransman de gele trui.
Dat shirt raakte hij de dag erna wel kwijt aan Pascal Lino, zijn ploegmaat bij RMO. Voor Virenque was het de eerste van slechts twee dagen ooit in de maillot jaune. De tweede zou zelfs pas elf jaar later volgen, in de Tour van 2003, na zijn ritzege in Morzine.
Virenques zege deed de kritiek in de regionale kranten van de Pyreneeën verstommen. Die waren verontwaardigd over het zeer magere bergmenu, met amper één echte col. ‘Henri Desgrange (de oude Tourbaas, nvdr), sta op, ze zijn gek geworden!’, titelde een krant.
Deze keer is er, ondanks slechts twee ritten in de Pyreneeën, minder reden tot klagen.
In deze vijfde etappe moeten de renners de Col du Soudet (15 kilometer aan 7,2 procent, via de Col du Suscousse), de Col d’Ichère (4 kilometer aan 7 procent) en de Col de Marie-Blanque (7,7 kilometer aan 8,6 procent) bedwingen, en in de zesde rit liggen nog drie beklimmingen te wachten. Vijf van de in totaal dertig cols van tweede, eerste of buiten categorie in de hele Tour 2023. Dertig is een record, één meer dan in 2020 en 1987.
Kopie van rit in 2020
Deze eerste Pyreneeënetappe begint in Pau, dat na een jaar afwezigheid zijn jaarlijks abonnement als ville-étape weer heeft opgenomen. Al 73 keer sinds 1930 was de Tour er te gast. ‘Wij zijn permanent kandidaat’, aldus Josy Poueyto, ‘madame Tour de France’ van de stad en députée van het departement Pyrénées-Atlantiques. Zij en burgemeester François Bayrou onderhouden een directe lijn met Tourbaas Christian Prudhomme. De stad Pau heeft zelfs een aparte cel die de (bijna jaarlijkse) passages van La Grande Boucle in goede banen leidt.
Dit jaar is dat wel beperkt tot een start. Van een etappe die bijna een kopie is van die in 2020, met ook dezelfde aankomst, in Laruns. Alleen de aanloop naar de Col du Soudet, met de Col de la Hourcère, was toen anders.
De kans is reëel dat in deze rit ook het koersverloop ongeveer hetzelfde zal zijn. De laatste vier kilometer van de Marie-Blanque zijn immers steil genoeg (gemiddeld bijna twaalf procent) om de groep met klassementsrenners uit elkaar te doen vallen. De eersten worden er ook worden beloond met acht, vijf en twee bonificatieseconden op de top.
Dat was in 2020 ook het geval. Toen reden Tadej Pogacar, Primoz Roglic, Egan Bernal en Mikel Landa weg op de Marie-Blanque (in een recordtijd van 24 minuten en 35 seconden). Ze haalden daarna de eerder ontsnapte Marc Hirschi bij en sprintten voor de bloemen in Laruns. In het dorpje van slechts 1100 inwoners was Pogacar de snelste, goed voor zijn eerste van intussen al negen Tourritzeges.
Opvallend: in 2018 had zijn landgenoot Primoz Roglic in datzelfde Laruns al een etappe gewonnen. Door met hulp van de motoren de afdaling van de Col d’Aubisque naar beneden te vliegen, weg van Geraint Thomas, Chris Froome en Tom Dumoulin.
Is het vijf jaar later weer de beurt aan die andere Sloveen, Tadej Pogacar? De kans bestaat, want hij zal belust zijn op de acht bonificatieseconden op de top van Marie-Blanque, en de tien seconden aan de finish in Laruns. Geletruidrager en ploegmaat Adam Yates bevestigde dat vandaag ook na de finish. Al is dat ook geen grote verrassing.
Pogacars UAE Emirates-ploeg zal dan wel de vlucht van de dag onder controle moeten houden, zodat er geen renners vooropblijven. En dat wordt niet eenvoudig, want veel teams zullen belust zijn op de etappezege met een van hun goed klimmende baroudeurs. Zeker na de bijzonder rustige rit richting het autocircuit van Nogaro, waar het peloton alleen in de finale in actie schoot.
Wout van Aert in actie?
Ook Jumbo-Visma zal proberen te verhinderen dat Pogacar weer seconden kan sprokkelen, en zijn huidige voorsprong van elf tellen op Jonas Vingegaard kan uitbreiden. De Deen bergop lossen lukte hem niet in het Baskenland, maar Pogacar is wel explosiever en zal altijd de sprint bergop, op de Marie-Blanque, en eventueel in finishplaats Laruns tegen Vingegaard winnen.
Mogelijke oplossing voor Jumbo-Visma: Vingegaard moet de Sloveen lossen op de steile kilometers van de Marie-Blanque. Maar gezien de huidige vorm van Pogacar zal dat moeilijk worden. Bovendien rest er nog 18 kilometer tot in Laruns, waarvan de laatste zeven licht bergop. Een Jumbo-Vismaploegmaat die is meegeglipt in de ontsnapping van de dag zou daar van pas kunnen komen, net als de lichte meewind richting Laruns.
Dat zou een opdracht kunnen zijn voor Wout van Aert, al zal die ook zijn oog hebben laten vallen op de ritzege. Zoals hij na zijn tweede plaats in Bayonne al zei: ‘Ik ga in élke etappe voor winst.’ De kans is reëel dat hij ervoor zal gaan. Als de bonusseconden weg zijn, dan kan Vingegaard zelfs meewerken met Pogacar of zelf aanvallen om op de Marie-Blanque en in de afdaling geletruidrager Adam Yates op achterstand te zetten, zodat UAE Emirates dat numerieke overwicht niet kan uitspelen.
Uitgelezen terrein
Sowieso krijgt Van Aert, als hij dat wil, in de eerste golvende zestig kilometer al een uitgelezen terrein om een ontsnapping mee op gang te brengen. Mogelijk met enkele sprinters, zoals groenetruidrager Jasper Philipsen, want na 48 kilometer ligt de tussensprint. Van Aert moet er wel voor zorgen dat er geen beter klimmende lichtgewichten present tekenen. Op de Soudet zal hij die kunnen volgen, op de steile stroken van de Marie-Blanque wordt dat moeilijker.
Die vluchtgezellen zo uitkiezen, is echter niet eenvoudig, want er zijn genoeg sterke rouleurs die ook bergop hun mannetje kunnen staan. Of betere klimmers die dankzij een sterke ploegmaat mee in de vlucht raken.
Veel van die types staan intussen al op ruime achterstand, en zijn geen bedreiging (meer) in het eindklassement: Gregor Mühlberger, Matteo Jorgenson, Ruben Guerreiro, Aleksei Lutsenko, Julian Alaphilippe, Felix Gall, Aurélien Paret-Peintre, Ion Izagirre, Georg Zimmermann, Tobias Johannessen, Rigoberto Uran, Esteban Chaves, bolletjestruidrager Neilson Powless…
Dat kan dus een boeiende strijd op twee fronten opleveren. Of op één front als UAE Emirates bereid is om voor 18 bonusseconden (of 7 seconden winst op Vingegaard, als die telkens tweede wordt) het peloton in een houdgreep vast te klemmen, inclusief alle Jumbo-Vismarenners.
Onze voorspelling: er ontstaat een ontsnapping van tien à twintig renners, met Wout van Aert. UAE Emirates zal niet bij machte zijn om de hele openingsfase te controleren. Uit de kopgroep zullen een paar renners wegrijden op de Marie-Blanque en sprinten om de zege, met Neilson Powless als winnaar. Achter hen lossen Vingegaard en Pogacar elkaar van geen vin. Ze komen met zijn tweeën binnen.
WEERSVERWACHTING RIT 5
Elke dag bekijkt Nicolas Roose van weerdienst NoodweerBenelux het weer van de volgende rit. Zijn voorspelling voor de vijfde etappe:
‘Het weerbeeld blijft aangenaam met gemiddeld 21 tot 23 graden. In de hoger gelegen gebieden van de Pyreneeën wordt het wel enkele graden frisser. Weermodellen verwachten op dit moment geen neerslag. Er staat een zwakke bries uit westelijke richting.’
Meer weer? Check noodweer.be
