Hoe kan je als voetballer topprestaties leveren? In een nieuw boek leggen auteurs Christian Vandenabeele en Thomas D’havé uit hoe je er zelf voor kan zorgen dat je beter presteert en minder geblesseerd bent. Een voorsmaakje.
Het stond eind 2016 op de cover van Hard gras: ‘Voetbal is een eenvoudig spel. Tweeëntwintig man jagen negentig minuten lang op de bal en op het einde winnen de hersens.’ Het is een geüpdatete versie van de legendarische quote uit 1990 van Gary Lineker: ‘ Football is a simple game. Twenty-two men chase a ball for ninety minutes and at the end the Germans always win. ‘ De toenmalige Engelse international verwees met die uitspraak naar de winnaarsmentaliteit van de Duitsers. Het Nederlandse literaire voetbaltijdschrift wijst op de cognitieve revolutie die het voetbal bij onze oosterburen een kwarteeuw later aan het doormaken is.
Exponent van die ontwikkeling is Julian Nagelsmann. Voor de jongste coach ooit in de Bundesliga is voetbaltraining hersentraining: gericht op het sneller nemen van betere beslissingen in telkens weer andere omstandigheden.
Zoals Johan Cruijff in de vorige eeuw al benadrukte, wordt voetbal niet alleen met de voeten gespeeld maar vooral met het hoofd. Het is een boodschap die nu ook Arsène Wenger als Head of Global Football Development van de FIFA uitdraagt: het hoofd van een topspeler is als een radar. Hij pleit ervoor om in de jeugdopleiding meer aandacht te besteden aan de waarneming en de besluitvorming die aan de uitvoering voorafgaan. ‘We zijn in het voetbal aan het einde gekomen van de verbetering van de fysieke snelheid’, aldus de Franse technisch directeur van de wereldvoetbalbond in The Guardian. ‘De volgende stap zal zeker zijn: de snelheid van de hersenen verbeteren.’ De neurowetenschap noemt hij daarom de volgende game changer.
Belang van de hersenen
Het is een domein waarin de Belgische dr. Stijn Quanten zich heeft gespecialiseerd. Hij deed onderzoek naar de impact van mentale en fysieke stress op de werking van het zenuwstelsel, en werkte in het Milanlab van AC Milan met topspelers als Andrea Pirlo, Andrej Sjevtsjenko, Paolo Maldini, Clarence Seedorf en Kakà. ‘Elke spier die een voetballer beweegt, beweegt dankzij zijn hersenen’, zegt hij. ‘Hoe gespierd en technisch onderlegd een voetballer ook is, zijn handelingssnelheid is afhankelijk van het signaal dat de hersenen binnenkrijgen, de kwaliteit en de snelheid waarmee het verwerkt wordt en de zorgvuldigheid waarmee het via de zenuwbanen wordt omgezet in spierbewegingen.’
Elke spier die een voetballer beweegt, beweegt dankzij zijn hersenen.’
Het zijn je hersenen die de beslissingen nemen. Het zijn je hersenen die op basis van de informatie over de context die ze via de zintuigen binnenkrijgen, bepalen wat je het best doet. Het zijn ook je hersenen die via je bewegingszenuwen opdracht geven aan je spieren om die beslissingen uit te voeren. Zo zou het in elk geval moeten zijn, want als je hersenen baas zijn, dan slaag je er bijvoorbeeld in tot het einde van de wedstrijd in om je emoties te controleren en te focussen op het allerbelangrijkste: de volgende bal. Dan raak je ook niet in de war of word je onzeker door een coach of een ouder die langs de lijn staat te schreeuwen. En zo zijn er nog tal van voorbeelden.
De uitdaging is dus: hoe zorg je ervoor dat je brein in zoveel mogelijk verschillende omstandigheden blijft domineren om zo op elk moment de juiste beslissing te kunnen nemen en de daaropvolgende actie juist te kunnen uitvoeren?
Daar kun je zelf heel veel voor doen. Cruciaal is dat je voldoende energie produceert en dat die beschikbare energie in de eerste plaats naar je hersenen, je hart, je longen en je spieren gaat. Want welke organen zijn voor een voetballer de belangrijkste? De hersenen, om de juiste beslissingen te nemen, en je hart, je longen en je spieren om die juiste beslissingen goed uit te voeren.
Energie
Tal van factoren kunnen er evenwel voor zorgen dat je beschikbare energie afneemt en niet meer in de eerste plaats naar je hersenen en je bewegingsapparaat gaat. Daar speelt je manier van leven een doorslaggevende rol in.
Dit is een nieuw domein met baanbrekende kennis: de levensstijl als medicijn en prestatiebevorderende factor. De meeste mensen weten nog niet dat ze hun immuunsysteem door hun dagelijkse moderne gewoontes langdurig activeren en hun lichaam compleet ontregelen. Modern betekent hier: een zittend leven, te vaak en te veel eten, fout drinkgedrag, licht- en milieuvervuiling… Dat kan ertoe leiden dat je aan besluitvaardigheid verliest en niet meer efficiënt beweegt, dat je niet op je beste niveau presteert en gevoeliger wordt voor blessures.
Ons immuunsysteem, ons verdedigings- of afweersysteem, beschermt ons lichaam. Het is gemaakt om kortdurend – 5 à 7 dagen – actief te zijn, zoals dat bij een griepinfectie gebeurt. Dan wordt er energie ingezet om het griepvirus te bestrijden en is er minder energie beschikbaar voor onze spieren. Dat voelen we heel duidelijk: we raken amper nog de trap op. Pas wanneer het virus overwonnen is en we van de griep genezen zijn, is ons immuunsysteem niet meer dominant en is er weer meer energie beschikbaar voor onze spieren. Ook dat voelen we: we worden weer de oude.
Is ons immuunsysteem daarentegen langdurig actief, dan vraagt het ook langdurig energie. Daardoor krijgen sommige spier- of botweefsels minder energie en worden ze zwakker. Een voetballer voelt zich dan minder fit en raakt ook vaker geblesseerd. Dat komt omdat het lichaam genoodzaakt is om extra energie vrij te maken (om het immuunsysteem te voeden) en het daarvoor weefsels moet opofferen. Helaas zijn dat net de weefsels die belangrijk zijn voor een voetballer. Daardoor wordt hij dus kwetsbaarder.
Nieuwste inzichten
Het boek ‘ Zo word je een oersterke voetballer‘ wil spelers (en hun entourage) daarvan bewust maken, zodat ze opnieuw controle kunnen krijgen over hun gezondheid en hun prestatievermogen, en daardoor maximaal plezier kunnen beleven aan het mooie spel dat voetbal is. Want met hersenen en spieren die minder energie krijgen, omdat het immuunsysteem dominant is, kun je onmogelijk topprestaties leveren. Bovendien kan dit leiden tot een spierverrekking, een stressfractuur, een scheur, een verzwikking of een ontsteking. Het kan ook resulteren in sombere gevoelens, darmproblemen of moeilijkheden in andere organen die onder druk komen te staan.
Meestal wordt het probleem evenwel pas duidelijk door een uitlokkende factor. Een bijkomende stresssituatie is dan vaak de spreekwoordelijke druppel te veel. Bijvoorbeeld: een speler komt op de bank terecht en kan daar moeilijk mee omgaan. Of: hij lijdt onder een privéprobleem.
Een manier van leven die je lichaam en je geest niet ondersteunt, ondermijnt je prestaties en verhindert dat je al je intrinsieke mogelijkheden kunt benutten. Daarom in dit boek, op basis van de nieuwste inzichten van de klinische psycho-neuro-immunologie: levensstijlinterventies en trainingstips die je in staat stellen om in overeenstemming met je genetisch potentieel de best mogelijke prestaties te leveren.
Het is van belang dat ook beleidsbepalers dit lezen, de voorzitter en het bestuur van de voetbalclubs en -organisaties. Alleen zij kunnen van bovenuit zorgen voor de grootste verandering, en in de verandering ligt de oplossing.
Boost je brein en word een oersterke voetballer in een oersterke vereniging!
Het boek
Het boek ‘Zo word je een oersterke voetballer’ werd geschreven door journalist Christian Vandenabeele en kPNI-therapeut Thomas D’havé, in samenwerking met Dr. Leo Pruimboom. Het werd uitgegeven bij Willems Uitgevers, telt 210 pagina’s en kost 20 euro. Het is verkrijgbaar via boeken.café, kPNI Belgium, de Standaard Boekhandel, bol.com, …