Columnist Imke Courtois komt nog eens terug op de zaak rond de regenboogkleuren op de Allianz Arena. ‘Politiek filteren en focussen op het sportieve blijft een goed idee, maar kijk niet weg van wat er net wél gesensibiliseerd dient te worden.’
Vroeger waren er kranten en flyers om te propaganderen, een beetje later ook radio en televisie. Ondertussen zijn er diverse socialemediakanalen en is er ook het gericht gebruikmaken van de grotere podia onder ons: sport met in het bijzonder, voetbal. Mensen met een boodschap zoeken spontaan naar het grootste bereik. De ene keer om te sensibiliseren, de andere keer om ongewenst gedrag te beteugelen.
De gebalde vuisten van Tommie Smith en John Carlos in 1968 zijn wereldwijd bekend als het symbool voor Black Power. Beide atleten worden door het Amerikaans Olympisch Comité uit de ploeg gezet en worden pas vijftig jaar na het gebeuren in eer hersteld door Barack Obama. Collin Kaepernick, de quarterback van San Francisco 49ers, stak niet z’n vuist in de lucht maar zakte door zijn knieën in 2016. Diezelfde Collin werd, net zoals Tommie en John, wereldberoemd en evenzeer sportief werkloos als straf voor zijn ‘politieke daad’. Niet veel later werd ’taking the knee’ wereldwijd het symbool van de Black Lives Matter-beweging die gesteund werd door heel wat topsporters, zo ook door voetballers op Europese grond. De ene drukt namen van slachtoffers van politiegeweld of racisme op het mondmasker (tennisspeelster Naomi Osaka), de ander buigt het hoofd, maakt het even stil of draagt een T-shirt met een boodschap.
Zowel de FIFA, als de UEFA en het Internationaal Olympisch Comité kunnen dit niet negeren en zoeken naarstig naar de juiste houding. Ze smeken om neutraliteit en het loskoppelen van politiek en sport. Maar is dat mogelijk? Mannen en vrouwen voetballen voor hun land, onder en voor een bepaalde vlag, voor een tribune vol met mensen die een bepaalde ideologie volgen. Stadions worden al dan niet rechtgetrokken na veel politieke onderhandelingen en de spelers die op het veld staan hebben wellicht ook een mening over maatschappelijk relevante kwesties. Sport volledig depolitiseren lijkt mij onmogelijk, al was het maar omdat alles – of ook niets – te aanschouwen valt als politiek. Neutraliteit, veelal onmogelijk dus.
Wat wel en wat niet, beste UEFA? Want die vraag moet u zich uiteraard blijven stellen. Nog voor de start moest u kiezen of het door Rusland geannexeerde schiereiland de Krim en de slogan ‘Glorie aan Oekraïne!’ en ‘Glorie aan de helden!’ moest verdwijnen van het Oekraïense voetbaltruitje. Niet veel later onderzocht u de aanvoerdersband in regenboogkleuren van Manuel Neuer – uit angst voor een ‘politiek’ statement – en kwamen diezelfde Duitsers nog met het lumineuze idee om de Allianz Arena te verlichten in regenboogkleuren uit protest tegen de antihomowet in Hongarije.
Sta me toe om te vermoeden dat het eerste wel degelijk gaat om (geo)politieke kwesties en slogans uit de Maidanrevolutie en niet om onschuldig patriottisme, en dat de regenboogkleuren van een geheel andere orde zijn. Het gaat om mensenrechten, gelijkheid en inclusie. Het gaat om menselijke waardigheid die politieke grenzen en macht overstijgt.
Met verschillende campagnes zoals ‘ no to racism‘ en ‘ equal games‘ tracht u die gelijkheid en menselijke waardigheid te sensibiliseren. Elk opgroeiend kind en fanatieke voetbalsupporter heeft de woorden ‘no to racism’ gehoord uit de mond van hun God. Goed profileringswerk, maar desondanks ook een belangrijke boodschap. Voetbal als hefboom voor de juiste aandacht. Maar nu kreeg u minder tijd. U moest snel beslissen en keurde het idee van de Allianz Arena af. Een verfoeilijk verbod dat u nu probeert te herstellen door snel het eigen UEFA-logo in te kleuren. Politiek filteren en focussen op het sportieve blijft een goed idee, maar kijk niet weg van wat er net wél gesensibiliseerd dient te worden. Kijk niet weg van de arbeidsmigranten in Qatar. Kijk niet weg van het ongenoegen onder voetbalspelers die in actie komen tegen homofobe sentimenten die het stadion via spandoeken binnensluipen. Kleur rustig verder, maar liefst eens buiten uw neutrale lijntjes.
De column van Imke Courtois verschijnt tweewekelijks.
