Als het seizoen 2019-2020 van de Jupiler Pro League wordt stopgezet, mag Club Brugge zich landskampioen kronen. Met een straatlengte voorsprong zelfs. Maar is dat ook verdiend op basis van hun prestaties? Hoog tijd om het klassement eens helemaal uit te spitten.
Het is misschien wel een eeuwig terugkerende discussie onder voetbalsupporters: staat ‘mijn’ club op de plek die ze verdient op basis van het geleverde spel? Doelpunten zijn namelijk vrij uitzonderlijk in het voetbal, in tegenstelling tot bijvoorbeeld in het basketbal, en kunnen zo snel voor een onevenwicht zorgen tussen prestatie en resultaat. Dankzij de methode van de ‘Expected Goals’ kunnen we verder kijken dan de uitslagen en analyseren of het resultaat ook een weerspiegeling is van het spelverloop.
Wat zijn ‘Expected Goals’?
Volgens het model van ‘verwachte doelpunten, oftewel ‘expected goals’ (xG), dat meer dan 100.000 schoten onderzocht, krijgt elke doelpoging een bepaalde waarde (of percentage) om aan te duiden hoe groot de kans op een doelpunt is. Die waarde hangt af van verschillende factoren, zoals de afstand tot het doel, de hoek van waaruit de speler schiet, de manier waarop het schot tot stand komt (een voorzet, een dribbel,…) en natuurlijk wat voor schot het is (een kopbal of een trap). Hoe beter de doelkans, hoe hoger de waarde.
Dit filmpje brengt je helemaal bij.
Op basis van de ‘verwachte doelpunten’ in een match kan je dus ook berekenen hoeveel ‘verwachte punten’ een ploeg zou binnenhalen die wedstrijd en bijgevolg een klassement opstellen. Simpel gezegd, wat zou er gebeuren als alle ploegen even goede spitsen of doelmannen en evenveel geluk hadden? De ploeg die de meeste en de beste kansen creëerde zou het vaakst winnen, met dit klassement tot gevolg.
Meer uitleg over de gebruikte methode kan je onderaan dit artikel vinden.
Club verdiend kampioen
Blauwzwart was veruit de beste ploeg van het seizoen 2019-2020, niet alleen qua resultaten, ook qua prestatie. Ze creëerden na 29 matchen de meeste kansen en gaven achterin het minst weg. Zo zouden ze in een ‘gemiddeld’ seizoen 5 punten voorsprong overhouden op AA Gent. De reden waarom ze in de echte stand nog meer voorpsrong hebben – 12 punten verschil is gigantisch – ligt bij de defensie. Club had normaal gezien 23 doelpunten geslikt, maar dankzij Simon Mignolet en zijn verdediging (en mogelijk pech of onkunde bij de tegenstander) waren dat er maar 14.
De cijfers tonen ook duidelijk dat Club dit seizoen een echte goalgetter miste, want de landskampioen scoorde niet vaker dan gemiddeld te verwachten was op basis van hun gecreëerde kansen. Aanwinsten Okereke en Krmencik vielen voorlopig tegen.
Bij concurrent AA Gent zien we het omgekeerde beeld. Jonathan David een co scoorden vaker dan gemiddeld uit de kansen die ze kregen, maar de Buffalo’s kregen ook meer goals tegen dan verwacht. Daarachter springt Standard naar een derde plaats in het klassement van de ‘verwachte punten’. De Rouches maakten de doelpunten die ze moesten maken en defensief presteerden ze eigenlijk even goed als revelatie Charleroi. Toch moest Bodart zich 9 keer meer omdraaien dan collega Penneteau. De resultaten van de Carolo’s overstegen dit seizoen dan ook alle verwachtingen, want ze toonden zich zowel aanvallend als verdedigend zeer efficiënt (al speelt ’toeval’ volgens statisici ook altijd een onderschatte rol). De Zebra’s, en vooral dan Kaveh Rezaei, maakten 6 goals meer en slikten er 7 minder dan verwacht op basis van de doelpogingen voor en tegen. Daardoor zakken ze in het ‘verwachte klassement’ twee plaatsen.
Antwerp blijft wel status quo. Hun resultaten lagen perfect in lijn met hun prestaties. In het offensieve compartiment bleek The Great Old minder efficiënt dan gemiddeld, ondanks het verbluffende seizoen van Mbokani. Maar Sinan Bolat zorgde ervoor dat Antwerp minder goals tegenkreeg dan te verwachten was op basis van de kansen die zijn verdediging weggaf.
Strijd voor PO1
Toch deed defensief niemand het zo goed als Anderlecht dit seizoen, al hangt het er wel van af hoe je het bekijkt. Hendrik Van Crombrugge hield 13 ‘verwachte’ doelpunten tegen, maar dat betekent eigenlijk dat de (defensieve) prestatie van Kompany en co nog slechter was dan de resultaten doen vermoeden. Offensief creëerde Anderlecht wel genoeg, maar zoals geweten had het niet altijd genoeg kwaliteit (of geluk) in de rangen om de gecreëerde kansen af te maken. Ook volgens dit klassement zou Anderlecht PO1 dus niet halen.
Genk zou er wel bij zijn, want hun onderliggende prestatie offensief én defensief, was eigenlijk beter dan hun resultaten. Ze gaven bijvoorbeeld evenveel kansen weg als Antwerp, maar slikte wel 10 doelpunten meer. KV Mechelen zou de top zes op basis van de ‘expected goals’ alweer net niet halen. De jongens van Wouter Vrancken gingen enorm efficiënt om met de relatief weinig kansen die ze kregen, vooral dan in het eerste deel van het seizoen. Nadien zakte hun doelpuntenproductie meer richting hun onderliggende prestatie.
Degradatie
Het ‘verwachte’ klassement ziet er onderin toch iets anders uit dan het gewone. Vooral Cercle Brugge presteerde veel beter dan hun puntenaantal doet vermoeden. Een bevestiging voor iedereen die de ploeg van Bernd Storck aan het werk zag. Lange tijd ontbrak het Cercle voorin én achterin dus aan efficiëntie (en geluk). 8 goals meer en 14 tegendoelpunten minder is het verschil tussen een heel jaar vechten tegen degradatie en een zorgeloos seizoen, wat Cercle dus wel verdiende op basis van de kansen die het creëerde en weggaf.
Onderaan blijft Waasland-Beveren troosteloos laatste. Al zou het volgens dit klassement wel een spannende strijd geweest zijn. Volgens de Waaslanders zelf lag het dit seizoen vooral aan het gebrek aan een goalgetter. Dat klopt gedeeltelijk, want ze scoorden minder dan ze creëerden (en dat was al het minste van allemaal). Toch ligt het probleem vooral achterin. Waasland-Beveren gaf minder kansen weg dan bijvoorbeeld KV Oostende of STVV, maar slikte wel het meest tegendoelpunten van allemaal. Jackers, Pirard en Gabriël kenden een moeilijk seizoen.
Die andere degradatiekandidaat, KV Oostende, presteerde eigenlijk niet zo slecht als het op het eerste gezicht leek. Ook zij kregen heel wat meer tegendoelpunten dan ‘verwacht’ en konden hun gecreëerde kansen te weinig afmaken.
Ook Mouscron zou nog in de problemen komen, als het om de onderliggende prestaties gaat dan toch. Gelukkig voor hen hadden zij met Perica voorin en Butez of Vasic achterin wél de kwaliteit in huis die de matige teamprestaties konden verdoezelen. Nog verrassend: ook STVV en Eupen kenden een veel zwakker seizoen dan hun rangschikking deed vermoeden. De Limburgers dankten hun doelpuntenproductie vooral aan de vertrokken Yohan Boli, die weinig nodig had om te scoren. En ook de Japanse doelman Daniel Schmidt zorgde voor enkele mirakels, want in feite had STVV de zwakste verdediging van alle eersteklassers dit seizoen.
Wat zijn ‘Expected points’?
Expected points gaat verder dan enkel de Expected goals voor en tegen vergelijken, want daarin kan één sterke wedstrijd te zwaar doorwegen. Club Brugge won op speeldag 2 bijvoorbeeld met 6-0 van STVV (oftewel 3,6 – 0,1 in xG). Dat leverde hen 3 punten op. Als je enkel naar de Expected goals voor en tegen zou kijken, zou deze match zwaarder doorwegen dan matchen waarin weinig gecreëerd werd, maar net zo goed 3 punten te verdienen waren. Daarom wordt er per match bekeken wat de kans was dat een ploeg zou winnen, op basis van de doelpogingen voor en tegen. Die ‘verwachte punten’ van elke wedstrijd worden dan opgeteld in een nieuw klassement.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
