‘Toetreden tot een sport is binnenstappen in een ‘bijhorend’ referentiekader waar je niet kan uitbreken’

Columnist Imke Courtois heeft het deze week over de uiting van Josh Cavallo als homoseksuele voetballer en hoe sporten nog te vaak geassocieerd worden met een seksuele geaardheid. ‘Waar heteroseksualiteit bijna de norm is in het mannenvoetbal, is homoseksualiteit het toegekende etiket in het vrouwenvoetbal.’

Josh Cavallo, een 21-jarige middenvelder van Adelaide United, is een actieve profvoetballer die zich als homo durfde te outen. De eerste? Natuurlijk niet. Het voelt bijna ongeloofwaardig dat we in het vooruitstrevende 2021 nog lichtjes verrast zijn en een gesprek voeren over de mogelijke aanwezigheid van homoseksuele gevoelens in het voetbal. Een openbaring, een bevrijding, een voorbeeld, een zeldzaamheid en een goed bewaard geheim in de vorige decennia.

Terug naar 1979. De Brit Justin Fashanu maakt zijn debuut voor Norwich City, wint een jaar later de BBC Goal of the Season Award voor een fenomenaal doelpunt op Carrow Road tegen Liverpool en passeert later ook nog bij ploegen als Southampton, Manchester City en West Ham. Als eerste profvoetballer in de Britse historie sprak hij charismatisch en vooral publiekelijk over zijn geaardheid. Het voetballandschap sloot zich af, de Brit met Nigeriaanse afkomst doolde van de ene Engelse naar de andere Schotse club en ook familieleden keerden hem de rug toe. In 1994 verliet hij het profvoetbal, in 1998 het leven.

David Testo speelde misschien niet in de hoogste klasse van een Europese topcompetitie, hij was wel de eerste Amerikaanse voetbalspeler die in 2011 – na zijn carrière – z’n gevoel liet spreken. Radio Canada was de zender, een hele sportpopulatie de ontvanger.

Ook Thomas Hitzlsperger sprak pas na zijn carrière. De Duitse voetballer met 52 caps speelde in de vroege jaren 2000 achtereenvolgens in The Premiership, de Bundesliga, de Serie A en de Premier League. Exact tien maanden na zijn laatste voetbalduel schreef hij zijn verlossing in een column in Die Zeit, een Duits weekblad.

Robbie Rogers, de jongeman die even in de Friese club Heerenveen passeerde maar daar nooit doorbrak, zag zijn persoonlijke website als een goed medium om de moedige woorden rond zijn geaardheid te typen. Vrijwel meteen na de publicatie kondigde Robbie op 16 februari 2013 zijn voetbalpensioen aan, een beslissing waar hij enkele maanden later op terugkwam terwijl hij een handtekening onder het contract bij LA Galaxy zette. Robbie is ondertussen gestopt, partner Greg en dochter Mia maken het goed.

Collin Martin (Minnesota United), Andy Brennan (Hume city), Glen Anton Hysen (Torslanda IK), Liam Davis (Cleethorpes Town) en Josh Cavallo maken deel uit van de huidige generatie voetballers, ze maken deel uit van hen die willen praten over wat er zogezegd amper zou bestaan in de voetbalwereld. Het klimaat en de machowereld verzachten telkens er een nieuwe stem de zogenaamde atypische woordencombinatie ‘ik ben voetballer en homo’ uitspreekt.

De bijna spontane associatie tussen een specifieke sport en seksuele geaardheid blijft een vervelend gegeven en lijkt nog stevig verankerd in het doorsneesupportersbrein. Waar heteroseksualiteit de perceptie, bijna de norm is in het mannenvoetbal, is homoseksualiteit het toegekende etiket in het vrouwenvoetbal. Toetreden tot een sport is ongewild binnenstappen in een ‘bijhorend’ referentiekader waar uitbreken niet eenvoudig is. Cismannen, cisvrouwen, FLINTA* en een grenzeloze variatie aan invullingen bestaan al jaar en dag in de sportwereld, ook in de huidige Jupiler Pro League, alleen is er doorgaans weinig ruimte in het referentiekader om het te benoemen. Josh doet het wel, ik ook: hallo, ik ben Imke, ik ben voetbalster en heteroseksueel.