Na de heisa rond de contractverlenging van Didier Deschamps als bondscoach, de uithaal van voorzitter Noël Le Graët richting Zinédine Zidane en de ongekende vloedgolf aan kritiek die daarop volgde, moest de bondsvoorzitter uiteindelijk aftreden. Wat liep er allemaal mis?
De eerste weken van 2023 werden er een paar om niet snel te vergeten voor de Franse bond. Het begon zaterdag met de verlenging van Didier Deschamps als bondscoach. Op zich geen grote verrassing, maar een paar maanden geleden leek het niet dat de wereldkampioen van 1998 nog enkele jaren verder zou doen. Dat Frankrijk opnieuw de finale van het WK bereikte, zette alles echter wat op z’n kop.
Frankrijk is heel verdeeld over de keuze voor Deschamps voor de komende vier jaar. De resultaten (met een finale op het EK en twee op het WK, waarvan één werd gewonnen) waren er zeker wel, maar het voetbal is bij momenten niet aan te zien, zo wordt gedacht. Alleen de uitschakeling in de eerste ronde van het laatste EK bezoedelde zijn staat van dienst als hoofd van de nationale ploeg. Een tegenslag die had moeten leiden tot een koerswijziging aan het hoofd van het team, maar uiteindelijk kwam het niet zover. De ‘fout’ ligt bij de konijnenpoot die de man uit Bayonne in zijn zak heeft sinds zijn aanstelling als de Franse T1.
Spanningen richting Qatar
De terugkeer van verloren zoon Karim Benzema, die bijna vijf jaar vanop de zetel moest toekijken, en het winnen van de Nations League (een competitie die door waarnemers als tweederangs werd beschouwd) waren een goede zaak, maar de sfeer in het team was de laatste maanden aanzienlijk verslechterd. Paul Pogba lag overhoop met zijn broers die hem chanteerden met vreemde uitspraken over Kylian Mbappé, belangrijke spelers als Ngolo Kanté (en Pogba zelf) moesten wegens blessures thuis blijven tijdens het WK en de fitheid van anderen zoals Raphael Varane en Antoine Griezmann was een groot vraagteken. En dan volgden net voor en tijdens het WK nog problemen met Karim Benzema die net de Gouden Bal had gewonnen.
De aanvaller van Real moest namelijk forfait geven voor de Wereldbeker met een blessure, maar was erg raadselachtig op sociale media tijdens het toernooi. Uiteindelijk maakte Benzema zelf bekend te stoppen als international.
Het WK in Qatar was een geweldige kans voor het Franse team om hun talent te laten zien en te tonen dat de problemen geen invloed zouden hebben op de ploeg. Velen zagen de Fransen op voorhand dan ook niet al te ver komen, maar uiteindelijk scheelde het een penaltyreeks of Les Bleus waren opnieuw wereldkampioen geworden.
Zidane
Na de finale stond Didier Deschamps dus stevig in zijn schoenen bij de onderhandelingen voor een nieuw contract. Nog steeds gesteund door bondsvoorzitter Noël Le Graët had hij zelfs de luxe om over zijn toekomst te beslissen en, als hij bleef, hoe lang hij nog bondscoach zou blijven. De trouwe DD, die altijd had gezwegen als de Franse voetbalbond FFF in de media werd beklad, had zo ineens alle macht over Le Graët.
Nadat Benzema had aangekondigd dat hij zou stoppen als Frans international, ook al was het omdat hij niet meer bij de jongste is, werd wel duidelijk dat Deschamps zou doorgaan en dat zijn gedoodverfde opvolger Zinédine Zidane nog even moest wachten op zijn droomjob. Wat Le Graët toen nog niet wist, was dat de wereldkampioen van 1998 hem nog veel problemen zou opleveren.
De 82-jarige president heeft geen al te goeie reputatie. Vaak wordt hij afeschilderd als een dronken man. Ongetwijfeld onder invloed daarvan begon hij een lange tirade op het RMC-programma Bartoli Time. Hij verdedigde er de contractverlenging van Deschamps waarop hij ineens voluit zijn mening gaf over Zidane.
Van Kylian Mbappé tot de minister van sport, iedereen mengde zich in het debat en was verontwaardigd over de woorden van de bondsvoorzitter. Uiteindelijk bleek het te veel voor de voorzitter, die eerder deze week nog zijn excuses aanbood.
Bond in oog van de storm
Met de controverse die volgde na de uitspraken van Le Graët werden heel wat lijken teruggevonden in de kasten. Financiële schandalen, racisme, seksuele intimidatie, pedofiele activiteiten die bijna 40 jaar in de doofpot zijn gestopt en propaganda ten gunste van Qatar, alles werd in de doofpot gestopt.
Journalist Romain Molina onderzoekt al lange tijd de wantoestanden binnen het belangrijkste instituut van het Franse voetbal. Sommige van zijn artikelen zijn verschenen in de NY Times of The Guardian, maar hebben in zijn geboorteland veel minder aandacht gekregen. Daarin, maar ook in video’s op zijn YouTube-kanaal, beweert Molina dat de huidige voorzitter van het FFF en andere functionarissen sinds de jaren 1980 talrijke gevallen van seksueel misbruik in de doofpot hebben gestopt. De journalist beweert ook dat de wet van het zwijgen meer dan ooit van toepassing is binnen de instelling. Hij beschuldigt ook de LFP (Ligue Professionnelle de Football, die de Ligue 1 beheert) en de clubs.
Bij de gevallen van misbruik van minderjarige spelers zouden coaches, agenten en hoge functionarissen van de Franse voetbalelite betrokken zijn. Het schandaal spaart niemand, man of vrouw. Zo noemt Romain Molina twee specifieke gevallen. Onder meer dat van Angélique Roujas, voormalig coach van de vrouwenafdeling van het nationale trainingscentrum van Clairefontaine. Ze kreeg haar C4 van de FFF voor het hebben van seksuele relaties met minderjarigen. Terwijl de voorzitter, Noël Le Graët, het parket per brief waarschuwde, beweert de onafhankelijke journalist ook dat de coach in de daaropvolgende jaren met kinderen bleef werken.
Daarnaast was er ook een man die ontslagen was door de bond wegens grensoverschrijdend gedrag bij een 13-jarige jongen. Hoewel de bond in beide gevallen heeft gehandeld door de betrokken personen te ontslaan, heeft het de zaak niet altijd bij de regering of de hogere sportinstanties aangekaart, zoals de geldende wetgeving in het land vereist. Op verzoek van Amélie Oudea-Castera, de Franse minister van Sport, voerde het ministerie een onderzoek en een audit uit.
En dan heb je nog het tijdschrift So Foot dat op 8 september een onderzoek publiceerde waarin het melding maakte van seksuele sms’jes verstuurd door de voorzitter richting verschillende medewerkers van de bond. Naar aanleiding van deze onthullingen heeft Le Graët een klacht wegens laster en eerroof ingediend. Andere media volgden het voorbeeld van So Foot door het gedrag van de oude voorzitter te onderzoeken. Desondanks bleven publieke reacties zeldzaam. Politici zwegen, net als de bond zelf. Op dit moment is er echter nog niets uit de bus gekomen en het onderzoek wordt voortgezet.
Een nieuwe staatszaak?
De politieke band van de FFF is uitgesproken. Die gaat al terug van ver voor het tijdperk Macron, ook al zagen we laatstgenoemde lachen met Noël Le Graët op de tribunes van de stadions in Qatar en weten we dat hij dicht bij Deschamps staat als sponsor van de liefdadigheidsactie ‘pièces jaunes’ van diens vrouw Brigitte Macron. In de verschillende zaken tegen de bond bleven de Ministeries van Frankrijk oorverdovend stil, omdat enkele parlementsleden en verkozenen dicht bij belangrijke leden van de FFF staan.
Toch moeide ook de Franse minister van Sport zich maandag in de discussie en vroeg het tijdens een persconferentie aan de FFF om ‘zijn verantwoordelijkheid te nemen’. Daarbij vroeg ze niet specifiek naar het aftreden van de voorzitter. De politieke autoriteiten zijn namelijk niet bevoegd om de voorzitter te ontslaan. Het orgaan heeft echter een delegatie in openbare dienst. Als zodanig ontvangt de voetbalbond subsidies van de staat, in ruil waarvoor het zich ertoe verbindt een strategie uit te voeren ‘betreffende de bescherming van de fysieke en morele integriteit van personen, in het bijzonder minderjarigen, het behoud van de ethiek en het eerlijke verloop van sportcompetities, het overleg met representatieve spelers, in het bijzonder sporters en trainers, duurzame ontwikkeling, en het goede bestuur van de organisatie en van haar liga’s en districten’. Een missie die zwart op wit staat op de website van de bond.
“Die opdrachten van openbare dienst zijn enigszins symbolisch omdat de voetbalbond, die financieel zeer machtig is, het zonder overheidsfinanciering kan stellen’, vertelde sportsocioloog Patrick Mignon aan zender Public Sénat. ‘Het is ook een van de enige die geen technisch personeel van de staat heeft. Het Franse systeem is zo opgezet dat de maatschappelijke aspecten van het voetbal, zoals de strijd tegen racisme, naar de staat worden verwezen en dat de bond zich concentreert op het sportieve aspect. Het is een systeem dat voor mij de FFF leiders onverantwoordelijk maakt. We hebben met het WK in Qatar gezien dat bepaalde vragen, die voorheen niet werden gesteld, nu aan het FFF worden opgelegd. En dit zal doorgaan.’
Comeback van Platini?
Door het ontbreken van een hiërarchische band kan de regering alleen druk uitoefenen op de Federatie. Maar achter de schermen werden manoeuvres begonnen om Le Graët af te zetten. Volgens het dagblad L’Équipe en journalist Daniel Riolo was Emmanuel Macron niet van plan het hierbij te laten en zou hij geen gunsten meer verlenen aan een 82-jarige die niet meer de toekomst van het Franse voetbal belichaamt. En zo kwam Le Graët donderdag aan zijn eind als voorzitter.
In plaats van Le Graët zou de regering nu het voorzitterschap van de Franse bond willen toevertrouwen aan Michel Platini, de voormalige grote baas van de UEFA en een andere legende van Les Bleus. Het is een oplossing waarvan de relevantie twijfelachtig is als je weet dat ook hij zijn eigen zak met trucs achter de hand heeft. In juli werd hij vrijgesproken van verdenking van fraude, vertrouwensbreuk en wanbeheer, maar Platoche is nog niet uit de problemen, want de FIFA heeft beroep aangetekend. Het is een onderwerp dat moet worden behandeld tijdens het gesprek dat hij voor volgende maand met Amélie Oudéa-Castéra heeft gepland.
Of de nieuwe bondsvoorzitter ook gevolgen zal hebben voor Didier Deschamps, is nog te vroeg om te zeggen. Feit is wel dat Deschamps en Zidane niet niet op goede voet staan. Deschamps zou bijvoorbeeld ook niet meer naar reünies komen van de wereldkampioenen van 1998. ‘Het feit dat Deschamps zijn band met Le Graët verkiest boven die van de groep? Iedereen zet het eigenbelang voor als zijn job op tafel ligt, dus dat kan ik hem niet kwalijk nemen’, vertelt Emmanuel Petit. ‘Waarom hij niet meer komt? Misschien heeft hij problemen met bepaalde spelers, ik weet het niet.
Het is maar de vraag of Deschamps, die altijd zwijgzaam was over de situatie van Le Graët, nu op de voorgrond zal treden. Het is ongetwijfeld het beste wat hij kan doen om zich goed te blijven positioneren en aan zijn nieuwe ambities te bouwen. Tenzij zijn conservatisme en voorzichtigheid hem in de steek laten of hij bang is dat zijn naam zal vallen bij de ‘verraders’. Velen vermoeden dat hij ook een aantal misstanden binnen de voetbalbond door de vingers heeft gezien. En als dat het geval was, zou hij meer dan een konijnenpoot nodig hebben om hier ongeschonden uit te komen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier