Weinig voetbalcarrières zijn zo grillig als die van Ryan Babel. Op gezegende voetballeeftijd beleeft de Nederlander zijn beste jaren bij Galatasaray, dinsdag de tegenstander van Club Brugge in de Champions League.
Dat Ryan Babel (32) dinsdag met Galatasaray in de wei treedt tegen Club Brugge kunnen we zowel een teleurstelling als een mirakel noemen. Een teleurstelling omdat de aanvaller uit Amsterdam vijftien jaar geleden alle wapens in huis leek te hebben om de hemel te bestormen. Zeventien jaar jong bij zijn debuut bij Ajax, achttien wanneer hij voor het eerst scoort bij Oranje, op zijn negentiende staat hij op een WK en hij is twintig bij zijn transfer naar Liverpool. ‘De nieuwe Thierry Henry‘, voorspelt Marco van Basten. Maar daarna… het grote niets. Babels carrière is niet geworden wat velen ervan verwacht hadden.
Toch is zijn aantreden in de Champions League een mirakel. Of had u op basis van deze krantenkoppen, nauwelijks vier jaar oud, nog veel verwacht van Babel?
-‘Babel naar kampioen van de Emiraten’
-‘Twitteraars woest op Babel na seksistische opmerking’
-‘Ryan Babel laat contract bij Al Ain ontbinden’
-‘Clubloze Babel traint mee bij Jong Ajax’
-‘Babel tekent contract voor 3,5 maand in Spanje’
Juist, ja. In 2015 geeft zelfs de grootste waaghals in het casino geen stuiver om de loopbaan van Babel. Riemen aan voor een ritje op de roetsjbaan genaamd Babels carrière.
Weekend Ardennen
Begin februari 2004 zit de lappenmand van Ajax vol goalgetters. Zlatan Ibrahimovic, Wesley Sonck en Rafael van der Vaart kampen allen met fysieke kwalen. In De Toekomst speelt er een razendsnel kereltje met behendige voeten, maar trainer Ronald Koeman twijfelt of de 17-jarige Babel al klaar is voor een rol als diepe spits. Te veel gebreken, luidt zijn oordeel. Koppen kan hij bijvoorbeeld niet. De Griek Yannis Anastasiou is onderweg van Roda JC, maar in de match tegen ADO Den Haag posteert Koeman liever minkukel Jason Culina in de spits. Een centrale middenvelder die tijdens uitleenbeurten bij Germinal Beerschot en De Graafschap het net welgeteld twee keer deed bollen. Tot overmaat van ramp valt Culina tijdens de opwarming uit. Zo mag Babel op 1 februari 2004, de verjaardag van zijn vader, alsnog zijn debuut maken voor de hoofdmacht van Ajax. Vandaar dat het lijkt alsof Babel – nauwelijks 32 – al een eeuwigheid meegaat: hij is al bijna 16 jaar prof.
Dat seizoen komt hij verder niet meer in actie, maar de doorbraak laat niet op zich wachten. De jonge Babel brandt van ambitie. Samen met zijn vader heeft hij een carrièreplan opgesteld en hij is vastbesloten het te maken. Veertien maanden na zijn Ajaxdebuut opent Babel eind maart 2005 tegen Roemenië zijn internationale rekening. Als jongste naoorlogse doelpuntenmaker in oranje. Nederland wordt gek! Twee jaar later heeft hij al 14 A-caps, vier internationale goals en een WK-deelname verzameld wanneer hij Jong Oranje naar de EK-titel bij de 21-jarigen leidt. Hoewel Babel slechts twintig jaar is, lijkt het alsof een ervaren Vietnamgeneraal zich even gaat moeien met een survivalweekend in de Ardennen. Babel staat lichtjaren voor op zijn leeftijdsgenoten, van wie enkel Erik Pieters, Hedwiges Maduro, Otman Bakkal en Royston Drenthe het (kortstondig) tot international schoppen. Die laatste speelt nu bij Kozakken Boys, om maar aan te geven dat het met de carrière van Babel nooit zó slecht ging.
Habitat: bank
Na het EK, in de zomer van 2007, legt Liverpool FC bijna 18 miljoen euro neer voor Babel. Een fameuze smak geld die van Babel de duurste Ajaxjeugdspeler ooit maakt. Dat record raakt hij later die zomer kwijt wanneer Real Madrid Sneijder uit Amsterdam wegkaapt. Met Fernando Torres en Dirk Kuyt is de concurrentie in de spits van Liverpool niet van de poes. Babel belandt op links, waar hij zich moet aanpassen aan de eisen van zijn manager, organisatiefreak Rafael Benítez. ‘In Nederland moesten buitenspelers niet helemaal mee terug als hun back opkwam’, verklaart Babel in Voetbal International. ‘Vanaf de middenlijn moest de linksback het maar oplossen. Bij Liverpool moest ik ineens gaan helpen verdedigen en dat beheerste ik voor geen meter. De trainer ging niet met me aan de slag, ik moest het zelf maar uitzoeken. Dat verdedigen zat zó in mijn hoofd, dat ik me niet meer ontwikkelde als aanvaller. Ik wilde balvaster worden, dominanter, scoren, maar ik kreeg enkel te horen dat ik me op verdedigen moest concentreren. Daardoor miste ik de kracht om voorin het verschil te maken. Voor een jongen van 21 is dat moeilijk.’
In zijn eerste seizoen in Engeland speelt Babel nog 49 matchen. Het gaat mis wanneer hij in de aanloop naar het EK 2008 zijn enkelbanden scheurt tijdens een training met het Nederlandse elftal. EK foetsie. Benítez haalt landgenoot Albert Riera als vervanger. Langzaam zakt Babel weg in de hiërarchie, de bank is zijn nieuwe habitat. Intussen zwelt de kritiek aan. Hij zou een moeilijk karakter hebben en te veel bezig zijn met randzaken als muziek (zie kader). Achteraf bekeken, zo bedenkt Babel zich nu, is hij te vroeg naar Liverpool vertrokken. Een nieuw land, een nieuwe cultuur, voor zichzelf zorgen: het was te veel ineens voor een jongen die nog bij zijn ouders woonde. ‘Het enige wat ik Benítez verwijt, is dat hij me haalde bij Ajax. Hij zocht spelers die klaar waren voor Liverpool. Ik was dat nog niet, maar zou tijd krijgen. Als hij nou had gezegd: je moet er tien maken én mee verdedigen, dan was ik gewoon bij Ajax gebleven.’
Gedaan met pleasen
Gelukkig is er nog het nationale elftal. Bij Oranje blijft Babel vaste waarde, weliswaar als invaller. Hij ziet vanop de bank hoe Nederland zich in 2010 net niet tot wereldkampioen kroont. Maar hoe minder hij speelt bij Liverpool, hoe meer hij vreest voor zijn statuut als international. Op zoek naar speelkansen vertrekt hij naar Hoffenheim, toen een modale Duitse eersteklasser. Fluisterde zijn vader hem de transfer naar Liverpool nog in de oren, dan neemt hij nu de regie over zijn carrière zelf in handen. Wanneer hij merkt dat Louis van Gaal als bondscoach veel spelers selecteert uit de Eredivisie, verhuist hij zelfs terug naar Ajax. ‘Na dat jaar dacht ik dat de clubs stonden te springen. Ik hoopte op Engelse subtoppers als Tottenham Hotspur, Aston Villa, West Ham United, of Duitse ploegen als Schalke 04, Bayer Leverkusen en Borussia Dortmund’, zegt Babel in VI, ‘Mijn makelaars belden al die clubs. Steeds was het antwoord hetzelfde: ‘Ja, goeie speler, maar we hebben eerst drie, vier andere opties. Dat was een klap in mijn gezicht: ik was 26 jaar en deed er niet meer toe.’
Hoe hard Babel zijn best doet om zich in de gratie te spelen van de bondscoach, ook de oproepingen voor Oranje blijven al een tijdje uit. Genoeg! Als ze hem in Nederland toch niet zien staan, vindt hij, dan kan hij maar beter zijn eigen zinnetje doordrijven. ‘Daarvoor was ik altijd bezig met mensen pleasen: de publieke opinie, de media, supporters. Je moest als jonge jongen niet te snel naar het buitenland gaan, en anders naar een goede club. Voor het geld kon je beter niet kiezen, prestige moest leidend zijn. Ik heb mij lang laten leiden door wetten die anderen mij hadden opgelegd.’
Enkel Kasimpasa reikt hem een strohalm. In de schaduw van de Turkse competitie laat hij alles los en werkt hij, bevrijd van Nederlandse pottenkijkers, aan een nieuwe versie van zichzelf. Babel 2.0. Wanneer Al Ain met grof geld zwaait, verhuist hij naar de Verenigde Arabische Emiraten. Want: voorheen koos hij niet voor het geld en dat draaide niet goed uit. Zoals die keer dat hij zich uitkocht bij Hoffenheim om terug te keren naar Ajax. Dit keer laat hij de vetpot in de woestijn niet aan zich voorbijgaan.
Helaas gaat het ook bij Al Ain mis. Na een wanprestatie gooien fans met sandalen naar de spelers, een forse belediging in de Arabische cultuur. Babel gooit terug en moet van de clubleiding opkrassen. Het is een zoveelste uiting van de Amsterdamse straatmentaliteit die hij als schoffie van weleer nooit helemaal heeft losgelaten. Het idee dat je niet over je heen laat lopen. Om dezelfde reden gaat Babel via sociale media in de clinch met kritische fans. Zoals het meisje dat hij toesnauwt dat ze zich beter concentreert ‘op het groeien van je borsten in plaats van over voetbal te praten’.
Tweede jeugd
Het zilveren lijntje: Babels gedwongen vertrek uit de zandbank katapulteert hem terug in koers naar Oranje. Via een korte passage bij Deportivo La Coruña belandt hij bij Besiktas. Zijn snelheid is niet afgebot en ook op zijn scherp schot kan hij nog rekenen. Als linkerflankaanvaller of in steun van een diepe spits leert hij bij Besiktas opboksen tegen de verdedigingsmuur die de meeste tegenstrevers optrekken. Voor het eerst in zijn loopbaan slaagt hij erin een constante in zijn spel te steken. Mede dankzij die regelmaat wint Besiktas in 2017 het kampioenschap.
Dat heeft ook Dick Advocaat opgemerkt, dat seizoen trainer van rivaal Fenerbahçe. Wanneer de Kleine Generaal daarna aan zijn derde termijn bij Nederland begint, duurt het niet lang vooraleer hij Babel oproept. Na zes jaar afwezigheid mag Babel zich opnieuw in oranje tooien. Ook onder Ronald Koeman blijft Babel bij de kern. In dat opzicht is de oefeninterland tegen Peru in 2018 symbolisch: terwijl Sneijder afzwaait als international, zet de KNVB Babel in de bloemetjes vanwege zijn 50e interland. Een aantal waarvan hij lang dacht dat hij het nooit zou halen. ‘Dat maakt het extra speciaal, dat ik deze mijlpaal bereikte in de afscheidswedstrijd van Wesley’, zegt Babel na de match. ‘Nu ben ik de laatste van onze generatie. In een nieuw tijdperk.’
Koeman verwacht van Babel dat hij het talent mee stuurt. En dus zou het zomaar kunnen dat Babel volgend jaar, op zijn 33e, voor het eerst een groot toernooi aanvat als titularis bij Oranje. Het zouden zijn eerste toernooiminuten zijn sinds het WK van 2006. Van een tweede jeugd gesproken.
