Ronald Koeman: ‘Mijn kinderen hadden moeite om nog naar wedstrijden van Everton te kijken’

Een paar dagen voor zijn ontslag als manager van Everton sprak Ronald Koeman (54) al uitgebreid over de sportieve problemen, het leven en werken aan de top en zijn toekomst als bondscoach bij Oranje. ‘Ik denk dat ik het goed zou kunnen en eigenlijk ook wel dat het nodig is.’

Theres something in the air, zingt wijlen David Bowie door de speakers op John Lennon Airport in Liverpool en inderdaad, er hangt iets in de lucht bij aankomst op Finch Farm, het trainingscomplex van Everton. Je bent net op tijd, lacht keeperstrainer Patrick Lodewijks vals. Een kamer verderop zit Erwin Koeman achter een analyse van Olympique Lyon. Ook weer een gemene grijns. Vind je het mooi, hier? Wij ook en daarom genieten we er nog maar even van. Als het leven tegen zit, is er altijd nog cynische humor om je aan vast te houden. Typisch Nederlands gedrag, zegt Ronald Koeman. Die Engelsen hier snappen er serieus niks van. Hoe kun je nu grappen maken over je eigen, penibele situatie?

Dat was midden in wat voor Ronald Koeman zijn laatste week zou worden als manager van Everton voor en na de wedstrijden tegen Olympique Lyon (voor de Europa League) en het competitieduel met Arsenal. Koeman moest ze allebei winnen om zijn baan te behouden, maar verloor.

CRISIS

Uiteindelijk valt het doek op maandagmiddag vorige week, een dag na het verlies tegen Arsenal (2-5). De situatie is al zo geëscaleerd dat de tabloids voor de deur hebben gelegen van San Carlo, een hotspot in Manchester waar Koeman na de wedstrijd met vrienden wat is gaan eten. Zo groot is dus de crisis, schrijven de kranten, dat de manager van Everton tijd heeft voor een hapje en een drankje. Hoe kan een trainer onder druk zo ontspannen zijn?

Afgelopen zomer kreeg Koeman al een voorgevoel. Ik was in Portugal toen ik het programma van de Premier League kreeg gemaild. Vijf van onze eerste negen wedstrijden waren tegen clubs uit de top zes van afgelopen seizoen: Chelsea, Spurs, Manchester City, Manchester United en Arsenal. Toen ik dat zag, dacht ik wel even: nou… Dan weet je in ieder geval dat het niet makkelijk gaat worden, zeker niet als je vroeg moet beginnen aan de voorbereiding vanwege de Europa League en je spits Romelu Lukaku wordt verkocht.

U spendeerde bij elkaar rond de 150 miljoen pond aan nieuwe spelers, maar juist een spits ontbrak.

Ronald Koeman: Ik had Olivier Giroud binnen. Die zou perfect bij ons hebben gepast, maar hij besloot op het laatste moment dat hij toch liever in Londen wilde blijven wonen. Dat was slikken. Zeg jij maar waar je snel een betere haalt. Lukaku was voor ons belangrijk voor ons, niet alleen door zijn goals, ook vanwege zijn manier van spelen: sterk, balvast, snel, doelgericht. Liep het even niet, konden we altijd kiezen voor een hoge bal. Nu misten we zon type en hadden we met Nikola Vlasic en Wayne Rooney spelers die de bal in de voeten willen. Als dan je opbouw niet goed is van achteruit en je kunt niet lang spelen, heb je wel een probleem.

Dacht u nooit: 150 miljoen, wát een geld?

Koeman: We verkochten Lukaku voor negentig miljoen. Onze duurste aankoop Gylfi Sigurdsson kostte de helft. Natuurlijk is het veel geld, maar in Engeland werk je in een wereld van andere getallen. Spelers hier kosten allemaal veel meer dan ze in feite waard zijn. Zo werkt de markt.

Niettemin: met grote investeringen kwamen grote verwachtingen.

Koeman: En terecht hoor, want Everton was wel echt ons eigen elftal, veel meer dan vorig jaar. We hebben spelers mogen halen en ik heb zelf de ambitie uitgesproken dat we de top zes wilden gaan uitdagen. Toen we na een matige start thuis tegen Burnley moesten spelen, verwachtte iedereen een overwinning. Maar ik wist dat Burnley bij Chelsea had gewonnen, gelijk had gespeeld tegen Tottenham en bij Liverpool. We verloren met 0-1. Dat is dan óók Premier League. Je hebt niet, zoals in Nederland, dat Roda JC of een willekeurige andere ploeg op bezoek komt en je vooraf weet dat je een goede uitslag kunt neerzetten. Juist dat maakte het moeilijk om uit zon crisis te komen.

U verzon altijd iets om uit een crisis te komen, een tactische vondst, een scherpe opmerking, een al dan niet gecreëerd conflict. Waarom lukte dat nu niet?

Koeman: Ik piekerde me suf. Soms is alles zo ongrijpbaar. Ik deed niks anders dan in voorgaande jaren en toch werkte het niet. In mijn laatste jaar bij Feyenoord hadden we ook een lastige periode, waarin we uitzicht op de titel verspeelden. Maar ineens kwam ook de tweede plaats en daarmee voorronde Champions League in geding. Ik heb dat toen weten te keren door anders te gaan spelen, 5-3-2. Daarmee schud je spelers wakker, want we wonnen zeven van de laatste acht wedstrijden.

Vooral dát is het belangrijkste in een sportief moeilijke periode: je moet zorgen dat je je spelers niet kwijtraakt. Als ik naar de intensiteit keek waarmee we speelden en trainden, was ik ook nu niet bang dat ik ze zou kwijtraken. Maar dan moet je er op een gegeven moment wel een keer wat voor terugkrijgen, in de vorm van een resultaat. Als dat niet gebeurt, ben je overgeleverd aan zij die erover gaan.

ZWARE DELEGATIE

Zij die erover gaan waren in die beslissende week nog op Finch Farm: Bill Kenwright, de voorzitter van Everton Football Club, Farhad Moshiri, de grootste aandeelhouder, en Steve Walsh, de technisch directeur.

‘Ze hadden toen de nieuwe vleugel van Finch Farm nog niet gezien’, zegt Koeman. ‘Ik zei nog tegen ze: Het is vrijdag, er is persconferentie, dus er is media en de verhalen gaan komen als ze jullie zien. Maar zij hebben daar dan lak aan. Zo vaak zijn ze niet in de gelegenheid om even op bezoek te komen. Farhad woont in Monaco, houdt kantoor in Londen en is regelmatig in Liverpool voor de thuiswedstrijden. Nu konden we eens rustig lunchen en was hij in staat te zien wat we hebben gedaan met zijn geld, want hij heeft die nieuwe vleugel gefinancierd. Met Bill (Kenwright, nvdr) heb ik ook goed contact gehad. In zijn kantoor heeft hij allerlei awards staan die hij kreeg voor films en theaterproducties. Mij zegt dat weinig en dat vindt hij dan weer mooi. Jouw leven bestaat uit voetbal, voetbal, voetbal, zegt-ie dan. Ik voelde echt steun van deze mensen. Maar op een gegeven moment zijn in het voetbal bepaalde zaken onvermijdelijk, ook al weet je dat zij die dat bepalen eigenlijk pal achter je staan.’

STOER

There is something in the air, dat gevoel blijft als Koeman praat over zijn toekomst. Juist nu merkt hij aan zichzelf dat die constante druk en stress hem steeds meer begint tegen te staan. Onlangs nog hadden Farhad Moshiri en Bill Kenwright een contractverlenging ter sprake gebracht, maar Koeman had in zijn hoofd al een beslissing genomen. Everton zou zijn laatste club worden aan de top.

Koeman: Ik kan wel stoer gaan lopen doen, maar zon sportieve crisis doet natuurlijk wél wat met je. Leuk is het niet. En dan vooral niet voor thuis, voor je vrouw en kinderen. Toch best gek hoe dat dan werkt. Toen mijn vrouw Bartina genezen was verklaard van haar kanker, zei ze: Zoek het maar uit met je voetbal, het zal voortaan allemaal wel.

Maar als het dan eenmaal toch weer zo ver is dat het niet goed gaat en de druk groot wordt, zie je toch dat ze zich weer zorgen begint te maken. Mijn kinderen zijn volwassen, hebben allemaal hun eigen leven. Je zou dan denken dat het ze wat minder raakt als hun vader even in moeilijkheden zit, maar dan hoorde ik dat ze dan toch moeite hadden om naar wedstrijden van Everton te kijken. Omdat ze gewoon niet graag zien dat het fout gaat.

Koeman is openhartig. ‘Ik worstelde hier al wat langer mee, ook vorig jaar, toen alles goed ging. Werken als manager aan de top eist dagelijks zijn tol. Fysiek en ook mentaal. Begrijp me goed, ik vind het nog steeds fantastisch, hoor, alleen leer je ook leven met de nadelen, zoals het feit dat je nooit ergens bij bent als er iets aan de hand is in de familie. Bij vreugde of verdriet zat ik in Engeland en hoorde ik alles via de telefoon.’

‘Ik merk dat naarmate ik ouder word, ik dat niet meer zo wil, dat ik juist die dingen steeds belangrijker begin te vinden. Ik heb al zo veel gemist van mijn kinderen toen ze klein waren en nu zijn ze volwassen en is het eigenlijk nog steeds hetzelfde. Natuurlijk, er staat genoeg moois tegenover, mijn werk en bestaan bieden enorme voordelen, maar in het échte familiegevoel mis je toch wat.’

‘Mijn zoon speelde vorig seizoen met FC Oss voor de beker in De Kuip tegen Feyenoord. Als vader wil je daar bij zijn, maar ik keek die wedstrijd op televisie. Ik begin daar moeite mee te krijgen.’

Dit klinkt alsof u in bent voor de job als bondscoach. Dan heeft u niet meer te maken met de zaken die u net schetst.

Koeman: Ik heb er nooit een geheim van gemaakt dat ik het een mooie job vind, maar Everton had mijn prioriteit en daar had ik wel genoeg om me druk over te maken.

De ambitie ooit bondscoach te worden is daarmee toch niet veranderd?

Koeman: Ik denk dat ik het goed zou kunnen en eigenlijk ook wel dat het nodig is. Als je alles zo bij elkaar optelt, lijkt het onvermijdelijk dat ik het een keer ga worden. Alleen: wanneer weet je nooit. Maar uiteindelijk zou Oranje ook een ideaal vervolg zijn van mijn carrière.

U hebt altijd betrokkenheid getoond bij het Nederlandse voetbal. Drie jaar terug wilde u al bondscoach worden, maar toen koos de KNVB voor Guus Hiddink en vertrok u naar Southampton.

Koeman: Het Nederlandse voetbal gaat me aan het hart en twee toernooien missen… Ja, dat is heftig. Tegelijk zeg ik dat er wél iets moois kan gaan ontstaan. Ik ben het met bondscoach Dick Advocaat eens als hij stelt dat het allemaal niet zo dramatisch is. Je moet je alleen wel aanpassen aan je materiaal. Kijk naar wat je wél hebt, aanvallende backs, goede centrale verdedigers, prima middenvelders en toch ook aardige aanvallers, want ik zag Quincy Promes bij Spartak Moskou toch een paar goals maken tegen Sevilla vanuit een vrije rol? Je hebt Memphis Depay die nog steeds een belofte heeft in te lossen, GeorginioWijnaldum bij Liverpool, Daley Blind bij United en vergeet niet de lichting van Ajax met Donny van de Beek en Frenkie de Jong. Er is echt wel genoeg om je aan vast te houden.

Ik volg Advocaat ook als hij zegt dat Oranje er is om te presteren, niet om op te leiden. Dus als je wilt veranderen, moet je dat doen in de opleidingen. En dan ben ik zeker niet tegen buitenlandse invloed, integendeel. Maar in Oranje selecteer je je beste spelers en moet je je plaatsen voor een eindronde.

Dat geldt ook voor Jong Oranje. Bij die ploeg bespeurde ik ook een bepaalde tevredenheid na een gelijkspel tegen Engeland, om vervolgens van Schotland te verliezen. Ik zeg dit als buitenstaander hé, omdat het me opvalt. En omdat ik er ook chagrijnig van ben dat we na een EK nu ook het WK moeten missen. Ook ík wil dat Oranje zich plaatst, ik hou van die samenhorigheid die erbij komt kijken. Dus moeten we zorgen dat het snel weer terugkomt. Ik weet zeker dat het kan en gaat gebeuren.

KERST

De huidige bondscoach Dick Advocaat pleit al voor Koeman als zijn natuurlijke opvolger (zie kader), maar haast is er ook weer niet. Oranje speelt in november twee oefeninterlands tegen Schotland en Roemenië. Die matchen doet Advocaat nog. In maart 2018 volgen nog twee vriendschappelijke duels, voordat in september 2018 de Nations League van start gaat met Oranje in de hoogste groep.

Koeman biedt de KNVB nu de kans op een bondscoach die voor vrijwel iedereen acceptabel is. Theres something in the air, al maakt Ronald zich niet druk. Het leven is sowieso te mooi om je te veel zorgen te maken, besluit hij. Al drie jaar zegt Erwin met de kerst tegen me: Zo, dat hebben we ook maar weer mooi gehaald. De kerst haal ik sowieso altijd het liefst in goede gezondheid.