Peter Vandenbempt: ‘Laat alléén de aanvoerder met de scheidsrechter praten. De rest krijgt geel’

Peter Vandenbempt levert al bijna dertig jaar commentaar bij wedstrijden uit het nationale en internationale voetbal. Hij groeide in deze periode uit tot een belangrijke stem binnen het voetbal.

Peter Vandenbempt (57) heeft het allemaal goed bijgehouden: in 2023 bracht hij rechtstreeks verslag uit van 146 wedstrijden. Maar in werkelijkheid zag hij veel meer matchen. Elke wedstrijd die hij op maandagochtend op Radio 1 bespreekt, wil hij gezien hebben. Zijn analyses zijn scherp, zwierig verwoord en goed onderbouwd en zetten – in de door emotie geregeerde voetbalwereld – aan het denken.

Vandenbempt, ooit doelman bij Union Lovenjoel en HO Bierbeek, beschouwt zijn job als commentator als zijn werk, maar de passie voor het voetbal blijft ondanks alle onfrisse randzaken onverminderd groot. Vandenbempt merkt in de voorbereiding op sommige wedstrijden dat het ook bij hem begint te kriebelen naarmate de aftrap dichterbij komt. ‘Als ik commentaar geef bij een wedstrijd van Manchester City, dan kijk ik niet naar een ploeg die door buitenlandse eigenaars op een corrupte manier naar de top is gebracht, maar naar een team met zeer veel kwaliteit. Er hangt veel lelijkheid rond het voetbal en dat moet je natuurlijk kaderen en duiden. Maar op dat moment gaat het om de wedstrijd op zich. Voetbal blijft uiteindelijk in de eerste plaats een spel. Ook al wordt dat overgeanalyseerd, het is wat dat betreft echt doorgeslagen. Alles wat er gebeurt, wordt vanuit verschillende invalshoeken belicht.’

Zoals het optreden van de scheidsrechters en de beslissingen van de VAR, een rode draad door dit seizoen.

Peter Vandenbempt: Ik heb me dikwijls afgevraagd hoe het kan dat de VAR bepaalde dingen niet opmerkt, terwijl wij die wel zien. Volgens mij heeft dat vooral te maken met de enorme stress die er bij de VAR heerst en die ervoor zorgt dat zij bepaalde fases niet meer kunnen beoordelen. Er hangt veel te veel gejaagdheid in het voetbal. Als de VAR wordt geconsulteerd, dan wordt er geroepen en gescholden, dat is echt niet normaal meer. Daarom duurt het allemaal zo lang. Je hebt de videoref, maar ook de scheidsrechter, de trainers die beginnen te discussiëren, de spelers die op de scheidsrechter afstormen. Hou in al die hitsigheid maar eens het hoofd koel. Het kan absoluut niet dat we geen goeie scheidsrechters meer hebben. Alleen werden ze tot voor kort structureel niet goed opgeleid. Maar ze moeten vooral functioneren in een klimaat waarin elke autoriteit ter discussie wordt gesteld.

Het voetbal heeft behoefte aan een andere sfeer, het moet tot een cultuuromslag komen. Als iemand van de ploeg met de scheidsrechter gaat praten, dan mag dat alleen de aanvoerder zijn. Alle andere spelers die zich in de discussie mengen, moet je geel geven. Of eventueel rood. Dat is bijvoorbeeld in het rugby zo, alleen de aanvoerder mag naar de scheidsrechter stappen. Ook in de finale van het WK. Als je dat hier strikt zou toepassen, dan zal dat in het begin allicht een lawine van kaarten opleveren, maar na een week of drie, vier is dat voorbij. En iedereen moet in die nieuwe benadering meegaan. Ook de media. Maar ik vraag me of we daar wel rijp voor zijn.

Anderzijds zie je in Europese wedstrijden wel dat trainers en spelers zich gedragen, in vergelijking met de eigen competitie is dat een wereld van verschil. Gewoon omdat er veel strenger wordt bestraft. En als het uit de hand loopt, dan kunnen clubs door de UEFA worden uitgesloten. Dan denk je wel twee keer na.

Opvallend dit seizoen is het hoge aantal trainersontslagen. Het zijn er op dit moment twaalf.

Vandenbempt: En wat hebben ze opgeleverd? Alleen bij KV Mechelen met Besnik Hasi en bij Westerlo met Rik De Mil is er een kentering gekomen. Natuurlijk worden niet altijd de juiste keuzes gemaakt. Als je, zoals KV Kortrijk, Glen De Boeck aantrekt, dan kun je je afvragen of ze zich wel goed hebben geïnformeerd. Ook al heeft De Boeck het in zijn eerste seizoen als trainer, bij Cercle Brugge, geweldig gedaan. En als RWDM een Franse trainer aanstelt die al een jaar werkloos is en die na zes weken weer doorstuurt, dan is dat vragen om problemen.

Maar soms kun je van een trainerskeuze overtuigd zijn en lukt het toch niet. In het begin van het seizoen zei iedereen dat Club Brugge met Ronny Deila de juiste keuze had gemaakt. Club was ingedommeld en als je bij Standard zag welke passie er van Deila uitging, hoe hij langs de lijn stond te coachen, hoe vurig er bij momenten werd gevoetbald, dan leek dat de juiste man om Club weer scherp te zetten. Maar dat lukte dus niet. Bij Club is het heel simpel: je mag best een slechte pass geven, maar je moet wel blijven lopen. Dat lukt soms, zoals in de bekerwedstrijd tegen Union, als ze dat niveau halen kunnen ze zelfs de Conference League winnen. Alleen krijgt dat geen vervolg. Er is bij Club Brugge veel meer nodig dan een nieuwe trainer, daarmee alleen ga je het niet oplossen. Je moet de spelerskern grondig uitmesten.

Tonen al die trainerswissels niet dat er te weinig leiderschap is in de bestuurskamers?

Vandenbempt: Er is toch al een tijdje een kentering aan de gang. Mensen als Sven Jacques, de ceo van Antwerp, voorzitter Sam Baro bij AA Gent of Alexander Vantyghem, de nieuwe ceo van Cercle Brugge, kijken toch anders naar het voetbal. Veel breder meedenkend. En ze wanen zich niet onaantastbaar, ze denken niet: wie doet ons wat? Zoals dat heel lang is geweest. Je ziet dat nu bijvoorbeeld ook bij de ProLeague. Vroeger reageerde de ceo, Pierre François, vanuit een conflictsituatie, die riep agressie op. Nu heb je met Lorin Parys iemand die weet wat de rol van de ProLeague is, ook ten aanzien van de politiek. Hetzelfde zie je bij de Belgische voetbalbond. Het zijn mensen die zich bewust zijn van de positie die het voetbal bekleedt in de maatschappij en een soort gepaste bescheidenheid aan de dag leggen. Er is een nieuwe wind, een nieuw elan. Je kunt niet zeggen dat je sector goed bezig is als er 200 miljoen euro verlies wordt gemaakt, maar ze hebben zichzelf toch een stappenplan opgelegd om gezonder te worden. Er moet natuurlijk nog veel opgekuist worden, maar laten we zeggen dat de kuisploeg al is aangekomen.

De reguliere competitie werd gedomineerd door Union, dat met drie verschillende trainers drie jaar na elkaar de top speelt. Bewijst dat niet dat het er vooral om gaat een goeie, evenwichtige spelerskern samen te stellen?

Vandenbempt: Het is knap wat Union doet. Dragende spelers vertrekken en worden probleemloos vervangen. Neem Amoura, die ze hebben weggehaald bij Lugano, waar hij op de bank zat. En toch zag Union dat er potentieel in hem zat, ze hebben een uitstekend scoutingsapparaat. En er wordt met de spelers goed gewerkt. Puertas bijvoorbeeld, de draaischijf, zat vorig seizoen lang op de bank. Maar Union geloofde in hem en liet hem de tijd om te rijpen. En wat belangrijk is: bij Union staat de club boven de trainer en de spelers. Vele andere clubs roepen dat ook, maar je merkt het niet. Een speler die zich niet kan vinden in het contract dat wordt aangeboden, die kan vertrekken. Daar gaan ze niet over discussiëren, zo zorgen ze ook voor evenwicht in de kleedkamer. En ze hebben korte lijnen: een klein team, snel overleggen, snel beslissen.

Na verschillende kwakkeljaren lijkt Anderlecht zich te hebben herpakt.

Vandenbempt: Ze staan wat dat betreft verder dan ze dachten, uiteindelijk eindigde Anderlecht vorig seizoen elfde. Natuurlijk heeft dat ook te maken met de goeie transfers, met de komst van bijvoorbeeld Kasper Dolberg en Thorgan Hazard, spelers die normaal voor Anderlecht niet haalbaar zijn maar die je door omstandigheden en door goeie connecties toch kunt halen. Anderlecht speelt niet altijd even goed, maar je kunt er moeilijk van winnen. Ze hebben niet alleen op het veld maar ook financieel stappen gezet. En wat belangrijk is: op een gegeven moment stonden er zeven spelers in de ploeg die bij de club, in Neerpede, zijn opgeleid.

Zoals ook Antwerp nu jongeren laat doorstromen.

Vandenbempt: Antwerp heeft vorig seizoen boven zijn niveau gepresteerd, maar je kunt niet zeggen dat ze nu tegenvallen. Er zijn spelers verkocht en er zijn amper aankopen gedaan. Maar er wordt wel goed gewerkt. En ze hebben met Marc Van Bommel een uitstekende trainer. Hij zorgt ervoor dat jonge talenten zich ontwikkelen, kan zijn ploeg goed zetten, kan ingrijpen en hij zeurt nooit. Toch niet in de media. (lacht) Hij werkt gewoon verder. Van Bommel is een topaanwinst voor de Belgische competitie.

Wat je van vele andere trainers niet kunt zeggen. Hein Vanhaezebrouck bijvoorbeeld met zijn haast wekelijkse klaagzang over arbitrale dwalingen.

Vandenbempt: Je mag dat best wel eens aanhalen. Op een beschaafde manier uiteraard. Alleen: als je altijd afhangt van een moment van de scheidsrechter, dan is er toch iets meer aan de hand. Dat betekent dat je altijd dezelfde fouten maakt en dat heeft te maken met kwaliteit. Ook al valt er altijd iets te beleven bij KAA Gent. Net zoals bij KRC Genk. Ze hebben vaak heel goed gevoetbald maar zichzelf niet beloond. Dan scheelt er toch ook iets.

Cercle Brugge verraste dan wel. Terwijl er weleens wordt gezegd: ze voetballen zelf niet, ze beletten de tegenstander te voetballen.

Vandenbempt: Je kunt ervoor zijn of ertegen, maar er staat wel een ploeg. Duels winnen, strijd leveren, fouten maken: de trainer, Miron Muslic, heeft de ploeg een duidelijke identiteit gegeven. Niemand speelt graag tegen Cercle. Toch lieten ze soms zien ook goed te kunnen voetballen. Met veel beweging en frisse combinaties.

Als Union, dat de reguliere competitie afsloot met zeven punten voorsprong, geen kampioen zou worden, bewijst dat dan het failliet van de huidige formule?

Vandenbempt: In de dertien jaar dat de play-offs bestaan, is het nog maar vijf keer gebeurd dat een ploeg die na de reguliere competitie niet bovenaan stond kampioen werd. Ik ben altijd tegen die formule met een halvering van de punten geweest en ik denk dat ze dat ook niet lang meer gaan houden. Je kunt de play-offs laten doorgaan met behoud van de punten. Maar ze verlengen wel het seizoen. Veertig competitiewedstijden, straks het EK, twee weken na de finale alweer het begin van de nieuwe competitie, een vernieuwde Europese kalender, vier matchen meer in de Europese competities, een WK voor clubs: pure waanzin, zonder respect voor de voetballers. In de Premier League zijn er op dit moment 108 spelers geblesseerd, las ik.

Wat vindt u van het werk dat bondscoach Domenico Tedesco tot dusver heeft verricht?

Vandenbempt: Hij heeft verfrissing gebracht. Je mag niet vergeten dat er onder Roberto Martinez na het WK in Qatar een dieptepunt was bereikt, het was een redelijk zootje. Tedesco heeft dat rechtgetrokken, hij heeft een verjonging doorgevoerd en resultaten neergezet. Er zit een goeie spirit in de ploeg. Tedesco ligt goed bij de spelers, hij is duidelijk in zijn communicatie, hij durft dingen te benoemen. Alleen van het dominante voetbal met een hoge pressing waarvoor hij staat hebben we nog weinig gezien. Het enige wat je kunt opmerken is dat het conflict met Thibaut Courtois niet opgelost raakt. Dat is de fout van beiden. Maar Tedesco had best wat inschikkelijker kunnen zijn. Als trainer moet je de empathie hebben om je te verplaatsen in het grote ego van een van je spelers.

Misschien willen de andere spelers Courtois wel niet terug?

Vandenbempt: Als de grote leider, Romelu Lukaku, daar geen problemen mee heeft, dan is dat oké. Wat Kevin De Bruyne daarover denkt? De Bruyne is ook niet de meest vrolijke in de kleedkamer. Het heeft de Rode Duivels nooit belet om te presteren. Courtois kan je op zo’n toernooi met een miraculeuze redding in de volgende ronde brengen. Daar gaat het uiteindelijk om.