Op de werf van de Rode Duivels: Kevin De Bruyne, de verdediging en de centen

Aan de vooravond van zijn debuut als Belgische bondscoach moet Domenico Tedesco de stukken bij elkaar rapen van een ploeg die door de mislukking in Qatar uiteen is gevallen.

De ouderdomsdeken van de Duivels schetste daarmee het beeld van een ploeg die verdeeld is, op het veld en ernaast: verdedigers die om hun leeftijd te compenseren meer achterin blijven en aanvallers die ondertussen alleen oog hebben voor het vijandelijke doel. Coach Roberto Martínez kon niet vermijden dat het spel van de nationale ploeg steeds meer afhankelijk werd van de vorm van zijn offensieve trio. Maar er sloop zand in die doelpuntenmachine: Eden Hazard had zijn beste dagen gehad, het lichaam van Romelu Lukaku was gehavend en Kevin De Bruyne stond op een eiland.

Die conclusie legde Domenico Tedesco ook voor aan de taskforce die een opvolger moest zoeken voor Martínez. Dat deze kern limieten heeft, gaf hij indirect ook aan tijdens zijn eerste persconferentie, toen hij het had over ‘compact en geordend spelen, zowel in balbezit als bij balverlies’. Zo verwees hij naar de problemen zonder ze echt uit te spreken. Of zoals Vertonghen in Doha al zei: ‘Er gaan nu veel dingen door mijn hoofd, maar ik zeg die beter niet voor de camera.’

De malaise van KDB

Bepaalde uitspraken in Qatar hebben wonden geslagen. Die van Kevin De Bruyne bijvoorbeeld. Aan de vooravond van België-Marokko vertelde de spelmaker van Manchester City in The Guardian dat België geen kans maakte op de wereldtitel: ‘Geen enkele. We zijn te oud.’ Eden Hazard voegde daar voor de microfoons met zijn gebruikelijke grijns aan toe: ‘Onze verdedigers zijn niet de snelste, maar dat weten ze zelf ook.’

In de kleedkamer van het Al Thumamastadion gingen de decibels na de nederlaag de hoogte in, maar Vertonghen en Hazard verzoenden zich algauw weer. Want op Hazard kun je moeilijk kwaad blijven, zo wordt gezegd. Zelfs bij Real Madrid waar hij amper speelminuten krijgt, deelt de Waals-Brabander knipoogjes en lachjes uit. Op die manier, en door zijn talent, verwierf hij bij de Rode Duivels de aanvoerdersband. Even verbindend als zijn voorganger Vincent Kompany, maar een stuk minder zwaar op de hand.

Zodra de emoties geluwd waren en het testosterongehalte gezakt, waren er weer lachende gezichten te zien op de familiebarbecue, die Martínez gepland had na de tweede wedstrijd van het toernooi. Toch bleven de woorden van Kevin De Bruyne in de Engelse pers bij sommigen zwaar op de maag liggen. ‘Sorry als we niet goed genoeg zijn om met jou samen te spelen’, zou een ancien van de gouden generatie hem op een ironische manier toegefluisterd hebben. Maar waarom had de nummer 7 van de Belgen die uitspraak gedaan? Dacht hij dat het WK in zijn nadeel zou uitdraaien bij de verkiezing van de Ballon d’Or, waarvoor hij een van de favorieten was, en wilde hij zich alvast indekken? Hij was in elk geval het ego van zijn ploegmaats uit het oog verloren, waardoor hij zich nog meer isoleerde in de groep.

De lichaamstaal van De Bruyne, uitvergroot tijdens de herhalingen en geanalyseerd onder de microscoop, pleit in elk geval niet in zijn voordeel. Denk maar aan zijn heftige woordenwisseling met Toby Alderweireld over de te volgen tactiek tijdens de wedstrijd België-Canada. In de laatste WK-wedstrijd tegen Kroatië droeg De Bruyne de aanvoerdersband en Domenico Tedesco stelt hem voor als de man rond wie hij de Rode Duivels van de toekomst wil bouwen. En toch is De Bruyne verzwakt uit Qatar teruggekeerd. Helemaal ongelijk had hij met zijn beweringen niet, maar sommige gevoelige materie kun je beter alleen binnenskamers bespreken.

Waar is de opvolging?

Ook al zette de mislukking van Qatar de verhoudingen op scherp, toch pleitten de oude rotten van de selectie na het WK niet voor drastische veranderingen. Veel sleutelspelers, Romelu Lukaku op kop, zagen het liefst Martínez’ assistent Thierry Henry het roer van de nationale ploeg overnemen. ‘Ik had verwacht dat hij het zou worden’, bevestigde Eden Hazard bij de RTBF. Ook Toby Alderweireld en de veel jongere Loïs Openda schoven de naam van de voormalige Franse topspits naar voren, ook al behaalde die als hoofdtrainer tot nog toe weinig successen. Daar kwam bij dat men de indruk had dat de mol in de selectie, die aan de basis lag van enkele artikels in de Franse pers na de wedstrijd tegen Marokko, iemand van de jongere generatie was. Kortom, verandering was aan de orde. Daarom koos de taskforce van de KBVB na zes jaar Martínez voor een radicale koerswijziging.

Zal dat allemaal veel effect hebben op het basiselftal van de Rode Duivels? Ook daarover deed Kevin De Bruyne zijn zegje net voor het WK: ‘Er zitten enkele goeie nieuwe spelers aan te komen, maar ze hebben nog niet het niveau dat de rest had in 2018.’

Roberto Martínez kreeg vaak het verwijt dat hij te trouw bleef aan de spelers die op het WK van 2018 ons land een bronzen medaille hadden gezorgd. Maar er gaapt nu eenmaal nog een flinke kloof tussen die generatie en de volgende. Zo kondigde Toby Alderweireld, die nog altijd beschouwd wordt als de meest betrouwbare verdediger in de kern van de Rode Duivels, zijn afscheid als international aan. Er staat niet meteen opvolging klaar.

Wout Faes, bijvoorbeeld, maakte veel vooruitgang in Frankrijk en blonk ook uit in zijn eerste wedstrijden voor Leicester. Maar op de trainingen in Qatar leek hij wel verlamd en hij kon de verwachtingen nooit inlossen. Arthur Theate, die zich meer op zijn gemak voelt tussen de anciens van de gouden generatie, werd na het WK door Bruno Génésio, zijn trainer bij Rennes, op de bank gezet: ‘Ook al speelde Arthur niet, dat WK heeft hem kracht gekost. Zo’n toernooi kan ook mentaal erg uitputtend zijn.’ Is Theate ontgoocheld teruggekeerd uit Qatar, waar hij misschien de voorkeur hoopte te krijgen op Vertonghen? Het doet denken aan wat Sinisa Mihajlovic zei, toen hij de Belgische verdediger onder zijn hoede had bij Bologna: ‘Hij moet zijn hoofd op orde krijgen.’

Ondertussen is Theate weer in de gratie bij Rennes en kan hij, samen met de charismatische Amadou Onana, een van de gezichten van de nieuwe nationale ploeg worden. Zeker nu Jérémy Doku alweer geplaagd wordt door blessures en Charles De Ketelaere het lastig heeft bij AC Milan, waar hij vorige zomer voor 40 miljoen euro naartoe ging.

De keuze van het verstand

Het België dat Domenico Tedesco erft is dus verdeeld, op het veld nog meer dan in de kleedkamer. En de generatiewissel weegt zwaarder door dan het geruzie na het mislukte WK. De jonge Italiaans-Duitse coach was door RB Leipzig ontslagen enkele weken nadat hij die club de eerste beker uit haar geschiedenis had bezorgd. Hij stuurde vanuit de wachtkamer van zijn tandarts een screenshot met de info over het ontslag van Martínez naar zijn makelaar. Wat later lag zijn cv boven op de stapel waaruit een nieuwe Belgische bondscoach geselecteerd moest worden. Hij bleek het ideale profiel te hebben.

De Belgische kandidaten lagen al snel uit de race. De laatste sterkhouders van de gouden generatie hadden via de spelersraad een belangrijke stem in het debat. Thibaut Courtois, Kevin De Bruyne, Toby Alderweireld, Romelu Lukaku, Jan Vertonghen, Axel Witsel, Dries Mertens en Youri Tielemans waren in mindere of meerdere mate betrokken bij de eerste schifting. Zij hadden het liefst dat de opvolger van Martínez iemand met internationale uitstraling zou zijn. Toen de bond vervanging zocht voor Marc Wilmots – en uiteindelijk bij Martínez belandde – had de groep er ook al op aangedrongen dat men verder zou kijken dan de Belgische markt. Dus ging de taskforce ook deze keer in het buitenland op zoek.

De oudere generatie analisten, die minder vertrouwd is met videoanalyses en statistische data, noemt Domenico Tedesco een ‘laptopcoach’. In elk geval is hij een man van zijn tijd. Hij moet voor continuïteit kunnen zorgen in de scouting die Martínez op poten zette, door een honderdtal spelers te bekijken die het eventueel in zich hebben om de komende weken, maanden of zelfs jaren Rode Duivel te worden. Hij is ook een man met een wedstrijdplan, die zich kan aanpassen aan de tegenstander. Daarin zou hij beter moeten zijn dan zijn voorganger, die soms vastgeroest leek in zijn aanpak. Ook al leverde hij enkele tactische meesterwerkjes af, zoals de wedstrijd tegen Brazilië op het WK in Rusland.

Zodra er nog slechts enkele namen overbleven en de resterende kandidaten hun presentatie hadden gegeven, was er geen twijfel meer voor de beleidsmakers: het zou de Italiaanse Duitser worden. Hij krijgt tot en met het Europees kampioenschap van 2024 de teugels van de nationale ploeg in handen. Voor de anciens was dat toch een verrassing. Toby Alderweireld bekende zelfs dat hij ‘nog nooit gehoord’ had van de nieuwe bondscoach.

Domenico Tedesco is nochtans niet zomaar iemand. Zijn naam stond geregeld op de shortlist van clubs uit de Premier League die op zoek waren naar een nieuwe manager. Zijn aanstelling weerspiegelt ook de financiële realiteit van de Belgische voetbalbond. Het uitzonderlijk hoge salaris van Roberto Martínez was alleen maar mogelijk omdat de Catalaan de functie van bondscoach combineerde met die van technisch directeur.

De financiële vooruitzichten kregen een deuk door de teleurstellende resultaten in Qatar. België verdiende daar minder dan de helft aan premies vergeleken met het WK van 2018. Dus was het niet mogelijk om een internationale topper naar Tubeke te halen, ook al ligt daar nu dankzij de gouden generatie een modern nationaal centrum. Dat gebouw is een mooie herinnering aan het succes van de Duivels van gisteren. Nu moeten ook op het voetbalveld nieuwe funderingen worden gelegd.