Voor hij bij KRC Genk de linkerflank innam, moest Gerardo Arteaga door de woestijn. Letterlijk. De Mexicaanse verdediger leerde er knokken voor zijn plek.
In Guadalajara had Gerardo Arteaga alles om gelukkig te zijn. De tweede grootste stad van Mexico, dat al tweemaal een WK mocht ontvangen (in 1970 en 1986), geldt als epicentrum van het Mexicaanse voetbal. Getuige ook de twee eersteklassers die er actief zijn. Enerzijds Chivas, een instituut met haast heilige connotaties waar enkel Mexicanen de dienst uitmaken. Denk maar aan Carlos Vela, Carlos Salcido of Javier Chicharito Hérnandez; allemaal gereputeerde namen in het internationale voetbal die hier leerden op een bal trappen. Het is ook de club van Arteaga.
Aan de andere kant zijn er de rood-zwarten van Club Atlas. Zij die zich lange tijd op de borst klopten het beste opleidingscentrum van het land te zijn. Een verdienste die ene Marcelo Bielsa toekomt. Zoals ongeveer overal waar de Argentijnse coach en goeroe neerstrijkt, herstructureerde hij de club helemaal toen hij daar aan de slag was tussen 1992 en 1995. Bij de bekende namen die daaruit voortkwamen, figureren die van Andrés Guardado, Jared Borgetti en vooral Rafael Márquez (ex-Barça).
Hier als profvoetballer leven, is een droom. Niet voor niets wordt de stad ‘de parel van het Westen’ genoemd, een plek die het ideale klimaat heeft: heel het jaar warm, maar nooit verstikkend. Met bovendien een rijk nachtleven. Zo’n paradijselijke omgeving dat zelfs de vele narcobendes begin jaren 2010 hier een wapenstilstand installeerden. Guadelajara moest een plek zijn waar hun families veilig over straat konden lopen, een geweldloze en neutrale zone.
Naar de woestijn
In El Vigia, een populaire wijk in Zapopan, een stad van één miljoen inwoners dat deel uitmaakt van de agglomeratie Guadelajara, beleeft Gerardo Arteaga zijn jeugd. Een zorgeloze jeugd. Zijn vader leidt een voetbalschool en zijn moeder baat er een succesvolle slagerij uit. Het moet voor Arteaga dan ook heel vreemd aangevoeld hebben om die vertrouwde omgeving op te geven voor een carrière in … de woestijn. In Torreón om precies te zijn, een stad in het noorden van Mexico, gekend vanwege zijn zeer droge en dorre klimaat. Het gebied staat zelden in de toeristische gidsen. Het is hier, bij het zeer bescheiden Santos Laguna, een club opgericht in 1983, dat Arteaga van zijn passie zijn beroep probeert te maken. Niet bij Chivas of Club Atlas.
Elke trainer kon zijn potentieel zien, het was vooral Gerardo die dat elke keer bewees op het veld.’
‘Niemand voor ons had zijn talent gezien’, vertelt Eduardo Fentanes, de directeur van de jeugdopleiding bij de club uit Torreón en de man die Sven-Göran Eriksson assisteerde toen die bondscoach was van Mexico (2008-2009). ‘Het ontbreekt de topclubs in Guadelajara nochtans niets aan scouts, zou ik denken. Maar bij ons was het een oude, ervaren rot die hem ontdekte. Op basis van zijn eigen beoordelend vermogen, niet dat van data. Hij zag Gerardo bezig bij het kleine Club Vaqueros, dat in de derde klasse speelde.’
Arteaga wordt gescreend tijdens een toernooi voor U15 en overtuigde vrijwel meteen. Omar Tapia, de trainer van dat elftal, herinnert het zich nog haarfijn: ‘Zijn techniek was uitstekend en hij beschikte toen al over een fameuze linkerpoot. Maar wat me vooral opviel was zijn persoonlijkheid, hij durfde veel initiatief nemen.’ Na die geslaagde test duurt het evenwel nog een jaar vooraleer de puber bij de club uit het noorden van het land neerstrijkt. Voornamelijk omdat zijn moeder het niet ziet zitten haar tiener te zien vertrekken naar een plek op negen uur rijden van het ouderlijke huis. ‘Onze scout wist haar uiteindelijk te overtuigen’, zegt Fentanes. ‘Hij vertelde haar dat het een moeilijke beslissing was, maar dat Gerardo gezien zijn talent bij de voetbalfamilie behoorde en dat hij voor hem zou zorgen als ware het zijn eigen zoon.’ Door tijdsgebrek – de slagerij draait zeven dagen op zeven – zien de Arteagas hun zoon gedurende enkele jaren enkel spelen bij de verplaatsingen van Santos Laguna naar Guadelajara, wanneer hij tegen Chivas of Club Atlas speelt.
Bij Santos Laguna wordt Arteaga vooral als offensieve linksmidden uitgespeeld. Van heimwee heeft hij allerminst last. ‘Het was een zeer sociale jongen, hij paste zich snel aan’, klinkt het bij Lorena Fuentes, die bij Santos Laguna instaat voor de opvang en organisatie van het voetbalinternaat. Evident is dat nochtans niet, in een omgeving van allemaal puberende jonkies. ‘Ze amuseren er zich mee elkaar angst aan te jagen. Bijvoorbeeld met het verhaal dat er ’s nachts een klein meisje aan de toiletten ronddwaalt, dat er spoken rondwaren in het gebouw’, lacht Fuentes. ‘Maar Gerardo liet zich niet intimideren, hij was het gewoon tussen oudere jongens op te groeien want zijn grote broer was zes jaar ouder. Uiteindelijk was het Gerardo die de andere jongens schrik aanjoeg.’
Transformatie
Arteaga wordt een guerrero. Dat is de bijnaam van jongens die opgroeien in de vijandige, gevaarlijke wijken in deze noordelijke regio. Een stempel die wel past bij het karakter van Gerardo. En bij zijn parcours als profvoetballer, dat lang geen walk in the park zou worden. In zijn eerste seizoen bij zijn nieuwe club, ver weg van huis, belandt hij op de bank bij de U17. Tapia: ‘Omdat hij niet speelde, suggereerde ik aan de trainer om hem als verdediger te proberen. Want verdedigen kon hij al. Als middenvelder speelde hij sowieso agressief, in combinatie met zijn natuurlijke offensieve intenties zou dat op internationaal niveau absoluut een troef zijn. Een modern en veel gezocht profiel. Zeker als linkspoot.’ Arteaga legt zich uiteindelijk neer bij een compromis: offensieve linksmidden wanneer zijn concurrent weg is voor interlandverplichtingen, linksachter wanneer die terugkeert
Ondanks zijn nog wankele statuut amuseert Arteaga zich wel bij zijn nieuwe club. Santos Laguna bezit immers een structuur en infrastructuur die menig club uit de Jupiler Pro League doet watertanden. Velden, kleedkamers, fitnessruimtes: alles is piekfijn in orde. Net als de begeleiding van de jonge talenten, met oog voor de psychologische en klinische kant van hun groeitraject. Voeding, mediatraining, financiële bijstand … werkelijk alles wordt opgevolgd. ‘In Mexico is het de gewoonte dat jongeren thuis blijven wonen tot ze trouwen,’ verklaart Lorena Fuentes, ‘maar een profvoetballer moet snel volwassen worden, dat proces moeten we dus nauwgezet begeleiden.’ Momenteel bouwt Santos zelfs een eigen universiteit uit, want studies zijn een prioriteit binnen hun opleidingsmodel. ‘Die interesseerden hem niet’, zegt de directrice van het internaat. ‘Hij haalde wel zijn middelbare diploma, maar toen we hem een extra taalcursus Engels oplegden, was hij vaker niet dan wel aanwezig. Een fout die hij wel inzag toen hij in België ging spelen. Hij vertelt nu aan de talentjes hier dat ze zeker moeten luisteren naar onze adviezen’, lacht Fuentes.
Gerardo liet zich niet intimideren, hij was het gewoon tussen oudere jongens op te groeien.’
Op een voetbalveld ontbreekt het de jonge Arteaga echter nooit aan inzet. Een hyperactief kereltje is hij. Jeugdtrainer Omar Tapia: ‘Het heeft me altijd verbaasd hoe leergierig hij was als voetballer. Hij wilde constant progressie maken. Hij had dat rebelse karakter in zich, waarbij hij elk mogelijk obstakel wilde overwinnen en de concurrentie steeds een stap voor wilde zijn.’ Een discours dat onderschreven wordt door de Uruguayaan Guillermo Almada, de huidige trainer van Laguneros. ‘Ik herinner me hem als een echte prof. Iemand die constant bezig was met de details, die zich verzorgde en vaak in de gym zat. Na de training bleef hij ook vaak na om op zijn afwerking te oefenen of zijn eerste baltoets.’
Nationale ploeg
Bij de U20 van Santos Laguna mag Arteaga zich volwaardig basisspeler noemen. Als linksachter wel te verstaan. Na amper negen wedstrijden in het seizoen wordt hij al doorgeschoven naar de A-kern. Op 1 oktober 2016 maakt hij als achttienjarige zijn debuut in het eerste elftal – hij zal de datum niet veel later op zijn schouder laten tatoeëren. Eduardo Fentanes: ‘In Mexico duurt het in principe veel langer voor jongeren hun kans krijgen in het profvoetbal. Maar Gerardo was er klaar voor. Bovendien.’ Omar Tapia vult zijn directeur aan: ‘Gerardo heeft nooit schrik en past zich snel aan.’ Net als Lorena Fuentes: ‘Of het nu voetbal of boksen is, Gerardo is goed in alles waar hij zich in kan smijten. Hij trekt de mensen rondom zich daar ook in mee. Ongeacht zijn jonge leeftijd.’
In 2018 wordt Gerardo Arteaga voor de eerste maal opgeroepen bij de Mexicaanse nationale ploeg. Bij zijn club Santos Laguna zien ze die snelle opgang met enige angst tegemoet. Zou de hyperactieve jongeling zijn energie wel kunnen kanaliseren? ‘We moesten hem telkens afremmen’, herinnert Fuentes zich. ‘Toen hij bijvoorbeeld bij de A-ploeg aansloot, wilde hij al meteen stoppen op het internaat bij ons. Terwijl wij duidelijk zagen dat hij – mede door zijn extraverte karakter – nog niet helemaal klaar was om alle uitdagingen buiten het voetbal het hoofd te bieden. Uiteindelijk is hij toch zes maanden langer gebleven. Toen hij dan toch vertrok bij ons had hij gelukkig zijn familie kort bij hem, want door zijn profcontract kon hij het zich veroorloven om vliegtuigtickets voor hen te betalen. Zijn moeder, vader of zus: altijd was er iemand bij hem.’
Arteaga is ambitieus, maar dat betekent niet dat hij een monnikenleven ambieert. Geregeld doet hij een stapje in het nachtleven. Fuentes: ‘Hij vond daar vrij snel een volwassen houding in.’ Zo bewijst ook een interview voor ESPN datzelfde jaar van zijn doorbraak. Arteaga uit daarin zijn kritiek op het gebrek aan discipline in het Mexicaanse profvoetbal, met ‘spelers die constant lopen te klagen’. Uitspraken die flink wat stof deden opwaaien in de nationale media, want in het grootste Spaanstalige land ter wereld zijn voetballers quasi heiligen.
Hijzelf, de guerrero, heeft altijd alles gegeven. Tijdens de Clautura van 2018, een soort play-offs dat het Mexicaanse kampioenschap beslist, wordt hij door coach Dante Siboldi aan de kant geschoven. Die verkiest immers Jésus Angulo, een meer defensief ingestelde linksachter. En zo pakt Santos Laguna dat jaar zijn zesde landstitel in de clubgeschiedenis met Arteaga als toeschouwer op de bank. Vier maanden later zal hij nochtans een onbetwiste titularis worden. ‘Dat is typisch Gerardo: hij laat nooit het hoofd hangen en twijfelt nooit’, spreekt Fentanes zijn bewondering voor zijn voormalige poulain uit.
Niet aan zijn plafond
De voetbalcarrière van Arteaga komt pas helemaal van de grond vanaf medio 2019. Wanneer de Uruguayaanse trainer Guillermo Almada neerstrijkt bij Santos. Hij is een fan van ondernemende wingbacks, spelers die de tegenstander kunnen verrassen. ‘Zijn offensieve kwaliteiten waren overduidelijk’, wuift Almada de verdienste enigszins weg. ‘Elke trainer kon zijn potentieel zien, het was vooral Gerardo die dat elke keer bewees op het veld.’ In de 4-2-3-1 die de coach installeert, voelt Arteaga zich als een vis in het water. Almada: ‘Nochtans niet evident, want doordat we vaak zo hoog stonden, moesten de verdedigers heel attent zijn voor de omschakeling. Maar met zijn snelheid, kracht en zijn efficiëntie in de een-tegen-eensituaties werd hij snel een belangrijke pion in de ploeg.’
In de Apertura 2019, het eerste volledige seizoen als prof voor Arteaga, speelt Santos Laguna de pannen van het dak. Helaas krijgt dat geen vervolg in de play-offs, waarin de ploeg al in de kwartfinales zijn koffers mag pakken. Arteaga heeft echter indruk gemaakt en komt op de radar van KRC Genk. Coach Almada is niet verrast: ‘Ik wist dat hij een gouden toekomst tegemoet ging.’ De club uit Torreón onderhoudt nauwe banden met enkele Europese clubs, niet in het minst Celtic Glasgow, dat in dezelfde groen-witte clubkleuren speelt, maar het wordt dus een ticketje richting België.
Tegenwoordig geldt de Mexicaanse linksachter van KRC Genk als een embleem van de jeugdopleiding van de Laguneros. Zo vaak als ze kunnen proberen ze zijn prestaties in Europa te volgen. ‘Hij is nog beter geworden’, merkt Almada op. ‘En hij zal nog groeien in een omgeving waarin hij gepusht wordt. Ooit voetbalt hij bij een van de grote clubs.’ Ook Omar Tapia twijfelt daar geen seconde aan: ‘Zijn profiel is zeer gegeerd in het internationale voetbal. Bovendien koppelt hij dat aan een werkersmentaliteit en nederigheid. Hij zal niet eeuwig bij Genk voetballen, neen.’
In afwachting van die ‘grote transfer’ blijft de man die op 7 september 23 jaar wordt, lustig zijn linkerflank afdraven als een Duracellkonijn. ‘De evolutie van de positie als linksback speelt helemaal in zijn voordeel’, denkt ook Eduardo Fentanes, zijn ontdekker. ‘Hij is lichtvoetig, snel, maar tegelijkertijd ook een bijtertje. Ik zie geen plafond voor hem, alles zal afhangen van zijn mentaliteit.’ Die van een jongentje dat op zijn veertiende het paradijselijke Guadelajara verliet voor een triomftocht door de woestijn.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
