Manchester United is in het vierde jaar van het post-Ferguson tijdperk nog steeds op de dool. Het matige voetbal, de teleurstellende transfers maar vooral de huidige vijfde plaats in de competitie doet de alarmbel afgaan. De Europa League lijkt de enige uitweg te zijn naar de vetpotten van de Champions League. Het tweeluik met Anderlecht is echter niet enkel cruciaal voor de toekomst van de club maar ook voor de status van José Mourinho. Zijn club en trainer op de definitieve weg terug ?
Manchester United is in het vierde jaar van het post-Fergusontijdperk nog steeds op de dool. Het matige voetbal, de teleurstellende transfers maar vooral de huidige vijfde plaats in de competitie doet de alarmbel afgaan. De Europa League lijkt de enige uitweg te zijn naar de vetpotten van de Champions League. Het tweeluik met Anderlecht is echter niet enkel cruciaal voor de toekomst van de club maar ook voor de status van José Mourinho. Zijn club en trainer op de definitieve weg terug ?
Bijna elf maanden geleden veroverde het Manchester United van Louis Van Gaal dankzij de gewonnen Cup Final zijn eerste trofee sinds 2013. De in feestroes verkerende Van Gaal werd in de catacomben van Wembley echter koudweg ontslagen.
Enkele dagen later presenteerde het bestuur vervolgens glimmend van trots José Mourinho als nieuwe sterke man. De aanstelling kwam niet als een verrassing, aan want de geruchten deden al langer de ronde dat The Special One en United met elkaar flirtten. Dat net Mourinho de plaats van Van Gaal innam, was pijnlijk ironisch. De Portugees had immers het trainersvak geleerd onder de Nederlander in Barcelona en de twee succescoaches waren sindsdien vrienden voor het leven. Een ware dolkstoot in de rug noemde assistent en huidig Genk-coach Alfred Stuivenberg de zet van Mourinho.
De Portugees draaide de geldkraan meteen open en spendeerde meer dan 150 miljoen pond aan verse krachten. Daarnaast trok ook de transfervrije Zlatan Ibrahimovic, op voorspraak van zijn oude trainer in Milaan, naar Manchester. De Engelse pers twijfelde er niet aan dat United zijn vertrouwde plaats als titelpretendent weer zou innemen. Niet onlogisch want Mourinho is één van de, zo niet de, meest succesvolle trainer op de Europese velden. Bij Chelsea had hij al bewezen om te kunnen gaan met de Engelse voetbalcultuur.
62 uur
In het seizoensbegin hield United de schijn wel nog even hoog maar na de verloren stadsderby in september gingen de eerste alarmbellen al af. Al snel viel de club volledig weg uit de titelrace en groeide de frustratie over een nieuw verloren seizoen. Rond de jaarwisseling was er een heropleving met negen overwinningen op rij en de gewonnen EFL Cup, een eerste teken dat het Mourinho-effect toch zijn werk doet.
Het team reisde deze week af naar Brussel met een ongeslagen reeks van 21 competitiewedstrijden op zak. Indrukwekkende cijfers, zo lijkt, maar de andere zijde van de medaille is minder fraai. Amper zes van de vijftien duels op het heilige Old Trafford werden deze jaargang winnend afgesloten. In de sterk competitieve Premier League, waar elk puntenverlies duur betaald wordt, is United dan ook teruggevallen tot de vijfde plaats.
Mourinho heeft nog geen oplossing gevonden voor het gebrek aan uitgespeelde, op creativiteit gebaseerde kansen en doelpunten.
Mourinho zelf schuift verschillende oorzaken voor de wisselvallige resultaten naar voren: de arbitrage, de overvolle kalender en het gebrek aan scorend vermogen. Vooral de onophoudelijke opeenvolging van wedstrijden ligt de Portugees dwars. Daarbij wijst hij met de vinger naar de Premier League die geen rekening houdt met de Europese aspiraties van haar clubs. Zo had Mourinho amper 62 uur tijd na het duel met FC Rostov om zijn team klaar te stomen voor een nieuw competitieduel. Daarnaast verlangt Mourinho duidelijk naar een tweede vlot scorende speler naast Zlatan Ibrahimovic. De Zweed is voorlopig de enige Red Devil met dubbele doelpuntencijfers in de competitie. Een goaltjesdief zoals de Mexicaan Javier Hernandez, die op bevel van Van Gaal verkocht werd, zou de ontbrekende schakel zijn in zijn tactisch plan.
Cijfermatig gezien schakelde de ploeg weldegelijk een versnelling hoger. Geen enkel team schiet meer op doel, gemiddeld 6,2 keer per duel en ook qua aanwezigheid in de zone van de waarheid, de zogenaamde final third van het veld, pronkt United bovenaan.
Toch kunnen bij Mourinho dezelfde kritische vragen gesteld worden als bij zijn leermeester Van Gaal. De Portugees heeft nog geen oplossing gevonden voor het gebrek aan uitgespeelde, op creativiteit gebaseerde kansen en doelpunten. De komst van een spits van wereldformaat heeft er mede voor gezorgd dat de aanval te ééndimensionaal verloopt.
Zes verdedigers voor Hazard
Bij de rivaal in Liverpool toont collega Jürgen Klopp nochtans dat het ook anders kan. Ook hij beschikt evenmin over een echte doelpuntenmachine maar de Duitser brengt wel het vlotst scorende elftal in Engeland op de been. Dit Manchester United worstelt simpelweg al jaren met het ontwrichten van dubbele verdedigingsgordels en ook Mourinho bijt zijn tanden stuk op het vraagstuk.
Zijn transferpolitiek is voorlopig evenmin succesvol. De duurbetaalde versterkingen Henrikh Mkhitaryan en Paul Pogba stellen teleur en de enige speler die zichtbare progressie heeft gemaakt is de Bask Ander Herrera. Jongelingen Marcus Rashford en Anthony Martial, die vorig jaar als dé toekomst van de club werden omschreven, hebben eerder een stap achterwaarts gezet. Beiden krijgen dan wel meer offensieve speelruimte in vergelijking met de strikte tactische richtlijnen van Van Gaal maar in de praktijk slagen ze er niet meer in hun stempel te drukken. Niet de 35-jarige Ibrahimovic, mogelijk volgend jaar actief in de MLS, maar wel Pogba of Martial werden verwacht het team op sleeptouw te nemen in deze jaargang.
Mourinho’s transferpolitiek is voorlopig niet succesvol. De duurbetaalde versterkingen Henrikh Mkhitaryan en Paul Pogba stellen teleur.
Bovendien deinst Mourinho er niet voor terug om op cruciale momenten zijn voorliefde voor countervoetbal in de praktijk om te zetten. In het verloren FA Cup-duel op Stamford Bridge speelde United met zes verdedigers in een poging Eden Hazard af te stoppen. Het slaapverwekkende voetbal dat Van Gaal de kop kostte, is kortom nauwelijks geüpgraded.
Puur statistisch gezien doet Mourinho met 57 punten na 30 duels en een vijfde plaats zelfs slechter dan Van Gaal in zijn eerste seizoen. Na een seizoen zonder Europees voetbal op het hoogste niveau mag de tweevoudig Europees kampioen geenszins opnieuw de top-vier missen.
In de vorm van de Europa League doet zich echter een sluipweg richting de vetpotten van de Champions League aan. De obsessie is zelfs zo groot dat Mourinho even overwoog om zijn sterkste elftal enkel op te stellen in Europees verband. Liever de Europa League winnen dan anoniem vierde eindigen, redeneerde hij. Een opmerkelijke uitspraak gezien zijn aversie voor de competitie in het verleden. Toen hij in 2013 opnieuw arriveerde bij Europa League-winnaar Chelsea, noemde hij de trofee nog een topclub onwaardig.
Achttien voorgangers
Mourinho heeft zijn principes dus duidelijk uit pragmatische overwegingen overboord gegooid, beseffende dat zijn reputatie en toekomst deels afhankelijk zijn van deelname aan de Champions League. De Portugees heeft immers altijd al veel aandacht besteed aan zijn plaats in de voetbalgeschiedenis. Tijdens het voornoemde bekerduel op Chelsea liet hij fijntjes weten dat ‘Judas’, zoals de Chelsea-supporters hem omschrijven, nog steeds de succesvolste trainer is uit de clubhistorie.
Nu de stroom aan trofeeën is stilgevallen, ondergaan de supporters de harde realiteit van een club in transitie.
Ook tijdens zijn doortocht in Madrid, waar hij er niet in slaagde de Catalaanse dominantie te doorbreken, liet hij het nooit na zijn verdiensten in de verf te zetten. Toen hij in 2013 vertrok uit de Spaanse hoofdstad somde hij op een persbabbel zijn achttien voorgangers op die samen amper vijf keer de laatste vier in de Champions League hadden bereikt. Mourinho wilde hiermee benadrukken dat de drie uitschakelingen in de halve finales onder zijn bewind toch niet zo slecht waren als de pers beweerde. Mourinho meet zich dus maar al te graag het imago van garantie op trofeeën aan, een status die vorige zomer een perfecte match leek te zijn met de Engelse recordkampioen.
De wereldwijde supportersaanhang van Manchester United is immers hongeriger naar succes dan ooit. Jarenlang zijn de fans verwend geweest met titels en prijzen allerhande. Nu de stroom aan trofeeën is stilgevallen, ondergaan de supporters de harde realiteit van een club in transitie. Een ongemakkelijke waarheid voor velen gezien de onuitputtelijke geldbron en de mondiale aantrekkingskracht waarover de club lijkt te beschikken Toch kunnen ook vraagtekens geplaatst worden bij de hoge verwachtingen op Old Trafford. De club won onder Ferguson dan wel dertien titels in 21 seizoenen, in de decennia voor de komst van de Schot draaide United, behalve in de jaren ’60, anoniem mee in de hoogste voetbalklasse. Ook andere clubs van wereldallure zoals FC Barcelona en AC Milan kenden de afgelopen decennia gelijkaardige periodes van verval. Bovendien heeft de Premier League met Tottenham Hotspur, Manchester City en een herrezen Liverpool drie nieuwe spelers aan de top verwelkomd wat het kransje titelpretendenten danig heeft uitgebreid. Mourinho is op de hoogte van deze nieuwe realiteit. Hij ziet het roemrijke verleden vooral als een zwaard van Damocles, een mythisch verleden dat te hoge verwachtingen voor de toekomst schept.
In tegenstelling tot Van Gaal kan The Special One in ieder geval rekenen op de volste steun en vertrouwen van zijn spelers, supporters en bestuur. Ze zien in hem nog steeds de sterke man die de club vroeg of laat kan laten genieten van de successen uit de Ferguson-dynastie.
Niet toevallig poneerde Mourinho tijdens de interlandbreak dat het minder veeleisende ambt van bondscoach hem in de toekomst wel wat lijkt.
De Schot zelf, wiens bewind op Old Trafford de standaard zal zijn waar elke trainer zal tegen moeten vechten, zegt onder de indruk te zijn van Mourinho’s beleid en visie. Ook Ibrahimovic, de natuurlijke leider op het veld, steekt regelmatig de loftrompet op over de Portugees.
Kortom, Mourinho is voor de achterban nog steeds The Special One en zelf ziet hij zijn toekomst nog steeds in de industriestad. Hij beweert ook volwassener en rustiger om te gaan met winst en verlies en tracht dit ook af te stralen op zijn spelersgroep. Toch heeft hij al meermaals gewezen op de hectiek en de druk die inherent is aan het trainerschap van The Red Devils. Niet toevallig poneerde hij tijdens de interlandbreak dat het minder veeleisende ambt van bondscoach hem in de toekomst wel wat lijkt.
De positieve sfeer rond het team en het vertrouwen in Mourinho kunnen echter volledig omslaan bij de eindafrekening in mei. Met de stadsderby en ontmoetingen met de gehele top-vier voor de boeg, staan de Red Devils voor het zwaarste en beslissende deel van het seizoen. Zonder het grote geld en de prestige van Champions League-voetbal zal de club toekomstgewijs opnieuw van nul moeten beginnen.
De Portugees wil bovendien graag opnieuw zijn kern uitzuiveren en versterken. De entourage van Antoine Griezmann, de draaischijf bij Atlético Madrid, liet alvast weten dat de Fransman weinig voelt voor een transfer naar een Europa League-club. Manchester United zal immers, met de resultaten van de laatste jaren indachtig, niet kunnen blijven teren op een roemruchte geschiedenis.
Een club met het kapitaal, de wereldwijde uitstraling en de geschiedenis van Manchester United bezit echter alles om opnieuw tot de wereldtop te behoren. Een overwinning in Stockholm op 24 mei zou ondanks de gewonnen trofee vooral tekenend zijn voor de nieuwe maar ongemakkelijke status van Manchester United: een club die zich al gelukkig prijst met deelname aan de Champions League.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
