Joshua Zirkzee: klaar voor de top maar ook weer niet helemaal

Joshua Zirkzee (20) heeft zot veel talent, daarover is iedereen in Nederland en Duitsland het eens. Maar waarom word je aan Anderlecht uitgeleend als je beschouwd wordt als toekomstige sterspeler van Bayern?

Anderlecht verwacht van Joshua Zirkzee dat hij Lukas Nmecha doet vergeten. Zondag tegen Cercle gaf hij voor het eerst zijn visitekaartje af door de volledige doelpuntenproductie van paars-wit op zich te nemen. Naar verluidt zou hij zelfs meer een killer zijn dan de jonge Duitser. Welke slaagkansen heeft hij op de lange termijn?

De grote Zirkzee, die aangeeft dat hij zijn lengte van zijn Nederlandse vader en zijn kracht van zijn Nigeriaanse moeder heeft, is nog erg jong (20), maar heeft er al een chaotisch parcours opzitten. Periodes vol complimenten werden bij hem steevast gevolgd door sceptische commentaren. Dat gaat zo al sinds hij uitblonk in de jeugdreeksen van Feyenoord en daar de aandacht trok van scouts uit München. Op zijn zestiende tekende hij bij Bayern.

Met Joshua Zirkzee is het altijd ‘ja, maar…’ Een analyse.

EK 2020 versus arrogantie

Marco van Basten, Ronald Koeman en Willem van Hanegem: drie legendes van het Nederlandse voetbal (samen bijna 200 interlands voor Oranje) en alle drie hebben ze al een tijdje de mond vol over Zirkzee. Zo lieten ze bijvoorbeeld optekenen dat ze het ‘jammer’ vonden dat de speler zo snel vertrok bij Feyenoord, want volgens hen had hij op dat moment eigenlijk al in de eerste ploeg moeten spelen. Vooral Van Hanegem heeft erg lovende woorden voor hem over. Hij is helemaal gek van Zirkzee. Vorig jaar voerde hij zijn eigen reclamecampagne om Zirkzee in de kern van Oranje voor het EK te krijgen.

Ja, maar…

Wie enkele jaren geleden de jeugdwedstrijden in Nederland volgde, was niet noodzakelijk overtuigd dat Joshua Zirkzee de juiste mentaliteit had om op het hoogste niveau door te breken. Op voetbalvlak had hij bijna alles, het quasi complete arsenaal van een moderne puntspeler. Hij dribbelde graag de hele verdediging om dan de bal in het net te leggen. Daarnaast vertoonde hij een zekere nonchalance en gedrag dat op het randje was wanneer hij net een prachtig doelpunt gemaakt had. Hij vierde het amper, alsof scoren, zelfs op die manier, in zijn ogen de normaalste zaak van de wereld was. Het zag eruit als arrogantie, zelfgenoegzaamheid. Diezelfde mensen wezen er wel op dat hij in het dagelijks leven helemaal niet arrogant was, maar dat zijn karakter en zijn gedrag ten kwade veranderden van zodra hij een voetbalshirt aantrok.

Vroegrijpheid versus opvliegendheid

Op zijn achttiende viel Joshua Zirkzee in bij Bayern tijdens de Champions Leaguematch tegen Tottenham. Het waren zijn eerste speelminuten voor de Beierse reus. Een week later debuteerde hij in de Bundesliga. Hij speelde één minuut en scoorde bij zijn eerste baltoets. Daarmee werd hij de jongste Nederlandse doelpuntenmaker en de op twee na jongste doelpuntenmaker van Bayern in de geschiedenis van de Bundesliga. Drie dagen later mocht hij weer zeven minuten spelen en scoorde hij opnieuw. De commentaren waren unaniem positief. Binnen de club gaf Karl-Heinz Rummenigge aan dat Zirkzee’s parcours andere beloftevolle jongeren moest inspireren om voor Bayern te tekenen. En sportief directeur Hasan Sahilamidzic zwaaide nogmaals met lof, iets wat hij al geregeld deed sinds Zirkzee naar Zuid-Duitsland kwam.

Bovendien brak de Nederlander door op een moment dat Bayern het moeilijk had. Het draaide niet in de eerste helft van het seizoen met Niko Kovac aan het roer. Toen Hansi Flick overnam, lanceerde die Zirkzee. De periode waarin die debuteerde in de eerste ploeg, viel samen met de opmars van Bayern in het klassement. Aan het eind van het seizoen had Zirkzee in de drie competities gespeeld: de Bundesliga, de DFB-Pokal en de Champions League. Bayern mocht de drie trofeeën in zijn prijzenkast bijzetten.

Op zijn negentiende heeft Zirkzee dus al een fameus palmares, ook al heeft hij heel weinig gespeeld. Het is ook interessant om de namen te bekijken van de spelers die hij in de slotminuten kwam vervangen: Ivan Perisic, Philippe Coutinho, Robert Lewandowski en Corentin Tolisso. Dat kan al tellen. Zirkzee had zijn plaatsje tussen de allergrootsten, dagelijks kon hij met hen samenspelen. In het Algemeen Dagblad verklaarde hij: ‘Toen ik de eerste keer de kleedkamer van de profs betrad, heb ik hen allemaal gezien, al die wereldkampioenen, al die winnaars van de Champions League, al die gasten die al Speler van het Jaar geworden zijn. Natuurlijk voel je dan een zekere spanning. Bij Bayern worden de nieuwe spelers kort aan de groep voorgesteld en daarna moet je voluit gaan op de training. Maar ik moet zeggen, toen ik om me heen keek en daar Robert Lewandowski, Thomas Müller, Manuel Neuer, Jérôme Boateng, David Alaba en al die anderen zag…’

Ja, maar…

Zijn steile opgang werd gevolgd door een veel mindere periode. Het leek erop of Zirkzee de zaken wat licht opnam. Flick zag dat en stuurde hem in het seizoen 2020/21 terug naar de reserven. Misschien was het door de frustratie die dat met zich meebracht dat de jonge speler door het lint ging met een vuile fout op de doelman van de tegenstander, waarvoor hij rood kreeg. Hij slaagde er niet in om al het goeds dat de voorgaande maanden over hem verteld werd te bevestigen. Bovendien kreeg hij ook nog eens covid. In die periode beschuldigde Bild hem ervan dat hij niet meer voluit ging op training, dat hij dacht dat hij er al was. Het waren harde tijden. Zirkzee werd uitgeleend aan Parma, waar het ook niet liep. Hij speelde er amper, deels wegens blessures, maar ook omdat hij niet goed was. Zijn Italiaans avontuur van een half seizoen werd een grote mislukking. Zijn statistieken van 2020/21 ogen dramatisch: nul goals.

Lef in München versus verbod in Engeland

Joshua Zirkzee blijft een speler die gevolgd wordt door tal van Europese topclubs. Hij zit nu bij Anderlecht, maar hij had ook elders heen gekund, want Bayern kreeg meerdere voorstellen voor een uitleenbeurt. Sporting kon ook geen aankoopoptie bedingen, wat betekent dat de Duitsers nog in hem geloven. Eigenlijk staat hij al enkele jaren over heel Europa in de belangstelling. Toen hij Rotterdam verliet voor München, kon hij ook naar andere clubs: Ajax, PSV, Manchester United, Everton, Arsenal en Benfica. Zijn vertrek berustte op een misverstand en een frustratie. Hij zag dat enkele ploegmaats een profcontract kregen terwijl men hem geen voorstel deed. Dat interpreteerde hij als een gebrek aan vertrouwen. Scouts van Bayern waren hem komen bekijken, maar net in die wedstrijden speelde hij minder goed. Zeker van zichzelf vroeg hij dan zelf om een test in München en daar schitterde hij. Op dat moment had het bestuur van Feyenoord wat nagedacht en hem toch een contract aangeboden. Maar voor hem was de vertrouwensband geschonden. Zirkzee en zijn trots… Hij heeft zelfvertrouwen te koop.

Ja, maar…

Soms gaat hij te ver of te rap. Neem nu de periode waarin zijn leven in Rotterdam eindigde. Hij zei tegen geen mens nog een woord. Hij ging testen bij Everton zonder dat de club daarmee akkoord ging. Met de Toffees speelde hij twee wedstrijden op een internationaal toernooi in Tsjechië. Clandestien dus eigenlijk. Ronald Koeman was toen trainer van Everton en dat was geen toeval. Feyenoord contacteerde Everton om opheldering te krijgen, maar de Engelsen deden geen moeite om te antwoorden.

Lewandowski versus nobody

Joshua Zirkzee wordt wegens zijn fysiek soms vergeleken met Romelu Lukaku. Maar hij wordt vooral beschouwd als de opvolger van Robert Lewandowski in de spits van Bayern München. Dat was alleszins wat ze in Duitsland zeiden toen hij zijn eerste speelminuten in de A-ploeg kreeg. In de hiërarchie werd hij gezien als de eerste vervanger van de Pool, dus stond hij op de tweede plaats in het klassement van de aanvallers. Hij verklaarde zelf dat hij op termijn de nummer 9 van Bayern wilde worden. Om dat te staven verwees hij naar zijn imposante statistieken bij de B-ploeg.

Ja, maar…

Dat was gisteren. Ondertussen heeft de Nederlander niet kunnen bevestigen. En dat is de reden waarom hij nu een seizoen in de Belgische competitie speelt. Wanneer je Robert Lewandowski, Thomas Müller, Kingsley Coman, Eric Maxim Choupo-Moting, Serge Gnabry en Leroy Sané in de ploeg hebt om doelpunten te maken, is er maar weinig plaats voor een jongen die alles nog moet bewijzen en die zijn droomdebuut nog niet kon bevestigen. Joshua Zirkzee speelt in onze competitie om zich opnieuw te lanceren. Ofwel doet hij zoals Lukas Nmecha en benut hij zijn verblijf in Anderlecht om ergens hogerop een contract te versieren, ofwel gaat hij de weg op van vele over het paard getilde jongeren. In dat laatste geval oogt zijn toekomst lastig.