De laatste dans werd er één in mineur. Imke Courtois had het eerste grote interview met Roberto Martínez, afscheidnemend bondscoach van België, na het mislukte WK. ‘Eindigen op een sportief dieptepunt is geen pretje.’
Opgetekend door Bart Aerts
Zijn bureau is zo goed als volledig opgeruimd en op zijn voorlaatste dag in het bondsgebouw in Tubeke maakt Roberto Martínez uitgebreid de tijd om terug te blikken. ‘Blij dat ik je hier nog aantref’, zegt Imke Courtois. Wanneer Martínez voet aan de grond zette op de luchthaven van Zaventem na de pijnlijke uitschakeling nam hij afscheid van de collega’s. Om dan enkele dagen later toch opnieuw op kantoor te verschijnen. ‘Ik wil de overdracht mooi laten verlopen’, zegt Martínez. ‘Het is belangrijk dat het werk dat we de voorbije zes jaar hebben gedaan, niet verloren gaat.’
En of hij ook tijdens zijn laatste dagen toegewijd is. Courtois merkt op dat de laatste wereldbekermatch van de Rode Duivels, Kroatië-België, op Martínez’ computerscherm op pauze staat. ‘Ben je die wedstrijd nog eens aan het bekijken?’ Hij drukt op play en mijmert. ‘Al die kansen die we gehad hebben… We hadden een expected goals-waarde van vijf. Dat is uitzonderlijk.’ Of hij daar als bondscoach een verklaring voor heeft, wil Courtois weten. ‘Er is geen verklaring. Je mist één kans en dan heb je minder vertrouwen. Als die bal van Romelu Lukaku tegen de paal gaat en daarna in doel, dan winnen we. En dan ben ik zeker dat we een fantastisch tornooi hadden gespeeld.’
Na die match van de laatste kans volgde je ontslag.
Roberto Martínez: ‘Het was geen ontslag. Mijn contract eindigt op 31 december. Het was mijn laatste match met de Rode Duivels. Het is een natuurlijke cyclus.’
Heel wat andere bondscoaches zouden hier nu niet meer zitten.
Martínez: ‘Het is belangrijk dat de goeie mensen die hier op de voetbalbond werken een zeg hebben in de aanduiding van een nieuwe bondscoach zodat hij handvaten krijgt om goed te kunnen werken.’
Waarom heb je geen nieuwe overeenkomst kunnen sluiten voor de start van de wereldbeker?
Martínez: ‘Mijn situatie was bijzonder omdat ik technisch directeur was én bondscoach tegelijkertijd. In een normale situatie steunt de technisch directeur het werk van een bondscoach of niet. In mijn geval kon ik mezelf niet veel steunen. Het ultieme oordeel zijn de resultaten. Maar een nieuw akkoord hing af van een langetermijnvisie voor de nationale ploeg na de wereldbeker. Ik wil alleen maar werken op de lange termijn.’
Als ik iets kon veranderen, dan had ik punten willen verliezen tegen Canada.’
Dat is toch geen goeie situatie om naar een tornooi te gaan?
Martínez: ‘Hoeveel coaches hebben een langetermijncontract voor de start van een groot tornooi? Het is geen ideale situatie, maar zo werken voetbalfederaties nu eenmaal. In voetbal heb je nooit de perfecte situatie. Je aanvaardt wat je hebt.’
Wat is er misgegaan in Qatar?
Martínez: ‘We hadden een fantastische staf op alle domeinen. We hadden de ervaring van de wereldbeker in 2018. We hadden een fantastische mix van spelers. Sommigen speelden hun derde wereldbeker, anderen hun tweede. De ingrediënten van het team en de omkadering waren heel goed. Maar we wisten van de vorige wereldbeker dat je de eerste drie wedstrijden nodig hebt om op niveau te komen. Het was een heel uitzonderlijk tornooi. Normaal heb je nog enkele voorbereidingswedstrijden. Nu moesten we na vijf dagen onze eerste wedstrijd spelen. We waren onszelf niet. We waren op zoek naar de beste versie van onszelf. De spelers wilden zo graag winnen, maar ze hadden te veel schrik om te verliezen. Dat is misschien wel een gevolg als je drie tornooien hebt gespeeld. De verantwoordelijkheid wordt groot. We hebben geen plezier beleefd de eerste twee wedstrijden vanwege de druk, de verantwoordelijkheid en de verwachtingen. Eindigen op een sportief dieptepunt is geen pretje.’
Terwijl jullie zoveel ervaring hebben. Dat is toch vreemd?
Martínez: ‘In 2018 had ik het gevoel dat we klaar waren voor het tornooi begon. Dit keer had ik dat gevoel pas twee dagen voor de laatste match tegen Kroatië.’
Wat zou je nog veranderen als dat zou kunnen?
Martínez: ‘Als ik iets kon veranderen, dan had ik de eerste match punten willen verliezen tegen Canada. Dat had het proces kunnen versnellen.’
Omdat het de groep had kunnen wakker schudden?
Martínez: ‘Ja, net zoals het effect na de match tegen Marokko. Je krijgt altijd verschillende manieren van groeien als je iets nieuws meemaakt. In de vorige tornooien wonnen we vier of vijf keer op rij. Verliezen in de groepsfase met twee doelpunten verschil zoals tegen Marokko, dat was ons nog nooit overkomen.’
Was het té gemakkelijk de voorbije jaren?
Martínez: ‘Ieder groot tornooi is verschillend. Marokko veranderde bijvoorbeeld van coach drie maanden geleden. Ze hadden geen ervaring. En toch liep het goed. Elke match was een thuismatch voor hen. Wij speelden tegen Marokko in de meest vijandige sfeer die ik ooit heb meegemaakt als bondscoach van België. De winst tegen ons was een enorme push voor Marokko en zo zijn ze een sterk team geworden. We hebben moeten vaststellen dat onze tegenstanders in de groepsfase sterker waren dan we aanvankelijk gedacht hadden. Twee teams uit onze groep hebben de halve finales gehaald.’
Hoe zijn jullie omgegaan met de heisa na de slechte match tegen Canada en het verlies tegen Marokko?
Martínez: ‘Er was veel gedoe over de leeftijd van bepaalde spelers. Kijk naar wat Lionel Messi gepresteerd heeft op zijn 35ste. En Luka Modric heeft op zijn 37ste ook bewezen dat je niet te oud bent om een wereldbeker te spelen. Pepe is 39 en scoorde voor Portugal. De leeftijd doet er niet toe. Als je meer dan dertig bent, is het enige vraagteken of je nog een volgende wereldbeker kan spelen.’
Het was de eerste keer dat ik je nerveus en opgewonden zag. Ik dacht: oké, nu toont hij zijn échte emoties. Want normaal heb je alles onder controle.
Martínez: ‘Het fake news over een zogezegd gevecht in de kleedkamer (volgens de krant l’Équipe tussen Eden Hazard en Jan Vertonghen, nvdr) was een interessant moment. Voor de fans is het moeilijk om nog te weten wat echt is. In de media heb je goeie professionals en de anderen zijn opportunisten die hun eigen agenda hebben. Media lichten liever uit wat er slecht gaat dan te gaan belichten wat goed gaat. Fans worden misleid door mensen die niet professioneel genoeg zijn om als journalisten te werken.’
Eden had al beslist om te stoppen als Rode Duivel voor de Wereldbeker.’
Heeft dat dan zoveel invloed gehad op de spelers en de staf?
Martínez: ‘Ja. Arthur Theate en Yannick Carrasco zouden de media te woord staan die dag. Je komt op een punt dat je een jonge speler zoals Theate wil beschermen. Op vraag van de spelersgroep zijn uiteindelijk Eden Hazard en Thibaut Courtois naar de persconferentie geweest. Zulke geruchten zorgen voor onrust binnen de groep. Zeker als er twijfels zijn.’
Om te vermijden dat er heisa ontstaat, zou het niet helpen om af en toe écht te zeggen wat je denkt? Bijvoorbeeld uitleggen waarom Eden Hazard niet speelde tegen Kroatië? Nu is er een verhaal ontstaan dat Kevin De Bruyne zou beslist hebben dat hij niet mocht spelen.
Martínez: ‘Ik heb nog nooit tijdens een persconferentie gezegd dat ik niet wou antwoorden op een vraag. Sommige journalisten willen weten wie er speelt nog voor ik de spelers op de hoogte heb gebracht. Ik heb trouwens gesproken over Eden, maar soms luisteren ze niet omdat er op dat moment andere verhalen zijn. Ons plan met Eden was altijd om hem de eerste twee matchen te laten starten. Eden startte de derde wedstrijd niet vanwege de ervaring die we hadden tijdens Euro 2020. Hij raakte toen geblesseerd tijdens de match in de 1/8 finale tegen Portugal (1-0-winst voor België, nvdr). Nu kampte hij al lange tijd met een gebrek aan speelminuten. En dus hebben we hem in Qatar niet laten starten tegen Kroatië om een blessure te vermijden.’
Olympische Spelen
Heeft Hazard niet te vroeg afscheid genomen als Rode Duivel?
Martínez: ‘Je moet begrijpen: wanneer een speler niet speelt, dan begin je na te denken. Zou ik naar een andere club gaan of niet? Zal ik dit of zal ik dat? En na verloop van tijd ga je ook luisteren naar de ophef die er steeds weer is. Dan zit het op de duur mentaal niet meer helemaal goed. Eden is altijd een fantastische speler geweest. Hij heeft nooit neen gezegd tegen de nationale ploeg. Zijn toewijding is ongelooflijk. Maar het is normaal als je uiteindelijk meer negatieve geluiden hoort dan positieve. En dat duurt al twee jaar.’
Heeft hij je gebeld voor hij zijn beslissing nam?
Martínez: ‘Hij heeft mij gezegd dat hij die beslissing zou nemen, maar al voor de wereldbeker. Eden gaat niet over één nacht ijs wanneer hij zulke belangrijke beslissingen neemt. Hij wou op het goede moment wachten. Hij heeft ook gezien dat de opvolging verzekerd is.’
Gaan er nog spelers hun afscheid als international aankondigen?
Martínez: ‘Niemand anders heeft me gezegd dat hij zou stoppen. En ik wil toch even zeggen: ik heb de eer gehad om de voorbije zes jaar de meest getalenteerde generatie van de laatste jaren te coachen. Kevin De Bruyne is er bijna en dan zullen we acht spelers hebben die meer dan honderd caps hebben. Dit is een groep die ons jarenlang nummer één van de wereld heeft gemaakt. Mensen zullen dat misschien pas waarderen over enkele jaren. We hebben ook meer dan twintig debutanten een kans gegeven de laatste jaren. De ervaren spelers hebben die nieuwe generatie omarmd. Dat is een grote sterkte. Dat moet de standaard zetten voor de komende jaren.’
Hoe gaat het volgens jou verder evolueren?
Martínez: ‘Ik verwacht dat de jonge spelers klaar zijn. In de wereldbekerselectie zaten zes spelers die met de U21 zouden kunnen meespelen. Ik hoop dat we volgend jaar in de top vier eindigen op het EK U21 en dat de ploeg een jaar later een olympische ervaring kan meepikken. Herinner je de vele spelers die in 2008 in Peking een fantastisch tornooi hebben meegemaakt. Onder meer Vincent Kompany, Thomas Vermaelen, Marouane Fellaini, Kevin Mirallas, Jan Vertonghen en Mousa Dembélé eindigden toen vierde. Dat hebben we nodig. Talent zal er in België altijd zijn. Dat komt door de manier van werken met jeugdspelers. Is dat genoeg om nummer één van de wereld te zijn en je te plaatsen voor grote tornooien? Nee, dat is niet genoeg. Je moet ook de ervaring hebben als jonge spelers op tornooien.’
Gaat die bal van Lukaku binnen, dan spelen we een sterke Wereldbeker.’
Is het mogelijk dat er een terugval komt van het succes van de nationale ploeg?
Martínez: ‘Nee. Het zal van de nieuwe bondscoach afhangen welke rol de jonge spelers zullen krijgen. Dat is geen gok. Velen onder hen hebben al ervaring opgedaan.’
We weten niet wie die nieuwe coach zal zijn. Ik heb de jobomschrijving eens bekeken en moest toch wel wat lachen. Het moet een ‘serial winner’ zijn… Heb jij dat woord verzonnen?
Martínez: ‘Nee, maar ik begrijp de betekenis wel. De verwachting voor België is niet goed spelen, de verwachting is winnen. Als je niet kan werken op die manier, dan heb je een probleem als coach. Je neemt een groot risico als je iemand aanwerft die nog nooit te maken heeft gehad met de druk om te winnen.’
Wie zou jij kiezen?
Martínez: ‘De enige juiste naam is de naam die past bij de jobomschrijving. De juiste man is de man die nu nodig is. En dat weet alleen de voetbalbond.’
Hebben ze jouw advies gevraagd?
Martínez: ‘Nee, mijn job is ervoor te zorgen dat ik alles in goede omstandigheden achterlaat.’
Het zal niet eenvoudig zijn op een opvolger te vinden, want er moet eerst nog een nieuwe technisch directeur jou komen vervangen. Dat zijn grote schoenen om te vullen.
Martínez: ‘Van alle projecten zijn er drie waarvan ik hoop dat ze niet stoppen. Ze zijn essentieel voor het Belgische voetbal. Dat is eerst en vooral het wide angle-project dat ik mee gelanceerd heb waardoor we zoveel mogelijk voetbalmatchen in ons land in beeld brengen met een beeld van alle 22 spelers tegelijkertijd. Andere landen kopiëren dat concept van ons omdat het cruciaal is om goeie tactische analyses te kunnen maken. Maar geen enkel land is er al in geslaagd om dat te doen op de schaal waarop wij dat doen. De voetbalbond heeft een overeenkomst met de leverancier van die techniek voor drie jaar, maar het kan jaarlijks opgezegd worden. Daarnaast is er de opleiding van onze spelers tot coaches; 23 spelers hebben intussen een 1A-licentie. Er zijn dus heel wat uitzonderlijke spelers die bijzondere coaches kunnen worden. Dat moet voortgezet worden.
‘En het derde project is het langetermijnontwikkelingstraject van onze jonge talenten, ‘Generation 2026’. Dat hebben we drie jaar geleden opgestart en daardoor hebben we jonge talenten reeds tot Rode Duivel kunnen promoveren. Maar nog belangrijker is dat we hiermee als federatie jonge spelers kunnen beschermen in de moeilijkere periodes die ze tijdens hun carrière doormaken.’ µ
‘Nu wil ik Kerstmis aan mijn dochters geven’
Zou jij de combinatie bondscoach-technisch directeur aanraden?
Roberto Martínez: ‘Voor België is het voordeel immens om een bondscoach te hebben die ook technisch directeur is. Als je als klein land je eigen spelers moet ontwikkelen en je steunt ze zodat je geen talent verliest, dan moet de hoofdcoach een langetermijnvisie ontwikkelen. Maar als je mij zou vragen om een nieuwe bondscoach raad te geven, dan zou ik zeggen: doe het niet. Want niemand kan je werk valideren. Niemand kan waarderen wat je doet. Als hoofdcoach heb je een technisch directeur nodig die dat doet. Het is de enige expert die je hebt. Kritiek zal er altijd zijn, want je bent afhankelijk van grote resultaten. Dus als je alles wint, is het allemaal goed. Als je alles verliest, is het fout. Het is beter dat je beide functies gescheiden houdt, want dan kan je meerdere aspecten beheren.’
Was het een optie om te blijven als technisch directeur?
Martínez: ‘Nee. Ik ben te jong (Martínez is 49, nvdr). Ik wil coach zijn.’
Wil je een club gaan coachen?
Martínez: ‘Ik wil eerst tijd om na te denken. Een club of een land: dat zijn beide projecten. Ik wil een nieuw project, maar nog niet meteen. De voorbije weken waren belangrijk om het verhaal te kunnen afsluiten. Ik heb al wat aanbiedingen gekregen, maar nu wil ik eerst tijd maken voor mijn familie. Mijn vrouw Beth, mijn dochters Luella (9) en Saffiana (3) en ik gaan de feestdagen doorbrengen in Engeland en Spanje. Nu wil ik Kerstmis aan mijn dochters geven. Na de vakantie blijven we zeker nog tot juni in België zodat Luella haar schooljaar kan afmaken. Ze was 2 toen ze in België aankwam en voelt zich helemaal Belgisch. Zij begrijpt niet dat we misschien weggaan nu.’
Wat is je ambitie?
Martínez: ‘Mijn ambitie is om altijd heel veel intensiteit te hebben in het nieuwe project. Ik zal opnieuw alles geven.’
Wat was je slechtste moment in België?
Martínez: ‘Het verlies tegen Zwitserland in de Nations League in november 2018. We kwamen 0-2 voor en verloren uiteindelijk met 5-2. Het was de eerste keer dat we echt iets verloren. Dat was een moeilijk moment. Maar we hadden gelukkig meer mooie dan slechte momenten.’
Wat was het leukste moment?
Martínez: ‘Onze derde plaats op de wereldbeker in Rusland vieren op de Grote Markt in Brussel. Het nationale team verenigt mensen. Niets is mooier dan dat. En bij deze wil ik graag de supporters bedanken voor hun geweldige steun de voorbije jaren.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
