Hans Vanaken op weg naar derde Gouden Schoen? ‘Dat hij loom lijkt, is het grote geluk van Club Brugge’
Tenzij de sportjournalisten op de valreep nog van gedachten veranderen, wint Hans Vanaken begin februari zijn derde Gouden Schoen. ‘We mogen blij zijn dat we al jaren in de Belgische competitie kunnen genieten van een speler van zijn niveau.’
Zondag ontvangt Anderlecht Club Brugge. Eén speler bij Club zal extra in de kijker lopen: haast iedere analist verwacht dat Hans Vanaken (32) op 4 februari in het Casino van Middelkerke zijn derde Gouden Schoen ontvangt. De topfavoriet kan er niets aan doen, maar er is dit jaar weinig concurrentie. Union Sint-Gillis domineerde als ploeg de eerste helft van 2024 maar won uiteindelijk alleen de beker, en alle sterkhouders zijn in de zomer vertrokken. In de play-offs beroofde Club Brugge Union nog van de titel, dankzij een ijzersterke Hans Vanaken. De andere uitblinker bij Club was spits Igor Thiago, maar ook hij werd getransfereerd. Dit seizoen startte Racing Genk het best, maar de toppers bij Genk (Matte Smets en Jarne Steuckers) zijn jong en leggen te weinig regelmaat in hun prestaties. Wellicht pakt hun vlot scorende spits Tolu Arokodare punten voor de Gouden Schoen, maar Tolu maakte zeker niet zo veel indruk als Vanaken, die ook in de Champions League weer op hoog niveau presteerde.
Analist Franky Van der Elst zag de doorbraak van Vanaken vanaf de eerste rij. Van der Elst coachte tweedeklasser Lommel United toen Vanaken er zijn profdebuut maakte in 2010. ‘Maar noem mij zeker niet zijn ontdekker. Iedere trainer had een speler met zo veel talent in de ploeg gezet’, zegt de 86-voudige international. Van der Elst herinnert zich nog goed het moment dat Vanaken hem overtuigde. ‘Ik ging naar een match van de Lommelse beloften. Hans stond op het middenveld, vooraan liep Alessandro Cerigioni, een snelle spits. Hans slaagde erin Cerigioni keer op keer alleen voor de goal te krijgen. De tegenstander probeerde alles om die twee te stoppen: tackles, mandekking, intimideren, insluiten. Niks hielp, Hans vond altijd een opening. Ik dacht: als hij dat ook kan bij de eerste ploeg…’
Grote stap
Al snel wordt Vanaken de man rond wie het draait bij Lommel. Philip Haagdoren, de assistent van Franky Van der Elst, zegt over zijn spelmaker dat hij ‘voetbalt zoals Mathieu van der Poel op de fiets zit, met een natuurlijke autoriteit: geef mij maar de bal en we gaan goed voetballen.’ De jonge Limburger steekt erbovenuit in tweede klasse, maar in tweeënhalf seizoen bij Lommel United raken de Belgische topclubs niet overtuigd. Er komt een mooi bod van Sporting Charleroi, maar Vanaken verkiest Lokeren, op dat moment een subtopper in eerste klasse. Van der Elst: ‘Toch kun je niet zeggen dat onze topclubs hebben liggen slapen. Had je mij gevraagd of Hans een topcarrière zou maken, dan had ik ook getwijfeld. Iedereen zag dat hij kon voetballen, maar Hans was iel en had geen spieren. En hij oogde trager dan hij eigenlijk is. Vermoedelijk vreesden de scouts dat hij met zijn lange, smalle lijf weinig aan de bal zou komen.’
‘Zijn eerste seizoen bij Club is het enige uit zijn loopbaan dat moeilijk is verlopen.’
Vader Vital Vanaken
Het grote publiek leert Vanaken kennen in 2013. In de openingsmatch van het seizoen verslaat Lokeren Anderlecht met 2-3. Vanaken speelt het Anderlechtmiddenveld op een hoopje en scoort twee keer. Coach bij Lokeren is Peter Maes, die Hans als baby al had gewiegd: vader Vital Vanaken is een boezemvriend. De transfer van zoonlief komt er niet om zijn kameraad een plezier te doen. Maes, bekend als een bikkelharde trainer, zit zo niet in elkaar. Vanaf dan zijn de topclubs wel wakker. Anderlecht voert een charmeoffensief, maar Vanaken had zijn woord gegeven aan Club Brugge, lang voor er gesproken werd over contracten of transfersommen. ‘Zijn eerste seizoen bij Club is het enige uit zijn loopbaan dat moeilijk is verlopen’, vertelt Vital Vanaken, zelf in de jaren 1990 een kwieke verdediger bij Lommel en KV Mechelen.
Vanaken wordt uit de ploeg gehouden door Victor Vázquez, een gewezen jeugdspeler van FC Barcelona. Dat verandert pas wanneer Vázquez verrassend vertrekt naar de Mexicaanse competitie. ‘ ‘Vázquez zou normaal in de zomer vertrekken, en Hans was zijn vervanger, maar die transfer ging niet door,’ zegt Vital Vanaken. ‘Dus maakte Club van de nood een deugd: Hans zou geleidelijk ingepast worden in de ploeg. Mij leek dat sowieso verstandig, want van Lokeren naar Club is een grote stap. In de pers ontstond een soort concurrentiestrijd tussen Hans en Vázquez, die voor beiden niet prettig was.’ Vázquez wordt verkocht tijdens de winterstop. Club Brugge wint dat seizoen zijn eerste titel in elf jaar.
Panklare voorzetten
Blauw-zwart wordt in de daaropvolgende seizoenen de dominante ploeg in België, voortgejaagd door zijn Belgische as: Simon Mignolet, Brandon Mechele en Hans Vanaken. Zij omringen jonge en meestal buitenlandse flankaanvallers en spitsen, die een seizoen of twee bij Club spelen en dan voor veel geld vertrekken. Vanaken is bij Club de geldmachine. Hij bedient de passantspelers met panklare voorzetten, wat hun statistieken opvijzelt en hun waarde doet stijgen. In 2018 en 2019 wint hij zijn eerste twee Gouden Schoenen.
Wanneer je met ploeggenoten van Vanaken spreekt, komt één ding telkens terug, namelijk hoe graag zij met hem voetballen. ‘Hans biedt zekerheid,’ zei Jelle Vossen eerder in dit blad. ‘Je kunt altijd de bal aan hem kwijt, en je weet dat hij er iets nuttigs mee gaat doen. Zijn inspeelpass is perfect. Als spits moet je alleen maar de loopactie maken, je weet dat zijn pass aankomt. Dat maakt mij een stuk efficiënter.’ Brandon Mechele roemt zijn werkethiek: ‘Wat onderschat wordt, is hoe belangrijk Hans is bij balverlies. Hij staat bekend om zijn techniek, maar maakt ook veel meters. De pressing, het heroveren van de bal, begint bijna altijd bij hem.’
‘Zijn gulle karakter vind ik zijn grootste kwaliteit. Vanaken maakt zelf makkelijk een goal, maar hij laat even graag een ander scoren.’
Frank Van der Elst, ex-trainer van Lommel
‘Hans is de beste transfer die Club Brugge deze eeuw deed,’ vindt Franky Van der Elst. ‘Zijn gulle karakter vind ik zijn grootste kwaliteit. Vanaken maakt zelf makkelijk een goal, maar hij laat even graag een ander scoren. Verdedigend doet hij meer dan zijn werk. Zoiets valt niet op, tot hij er een keer niet bij is. Ik heb met Jan Ceulemans mogen voetballen en ik zie veel gelijkenissen. Bij Jan wist je: geef hem de bal, en die doet er iets goeds mee. Spelers zoals zij trekken de hele ploeg omhoog. Hans is net als Ceulemans een rustig type, mannen die zich nooit zorgen maken. Maar verkijk je niet op die rust. Ceulemans zei niet veel in de kleedkamer, maar als hij zijn mond opendeed, was het er boenk op. Alle ploegmaats stil. Zo is het bij Hans ook.’
Champagneslurper
Er zijn ook minpunten. Al van in het begin van zijn carrière bestaan er twijfels over zijn explosiviteit en zijn startsnelheid op de eerste meters. Vanaken straalt weinig dadendrang uit. Zijn bedaarde karakter doet sommige trainers besluiten dat hij geen winnaar is, dat het hem aan passie ontbreekt. In de Humo-rubriek Dwarskijker werd Vanaken omschreven als ‘meer waterdrager dan champagneslurper. Nog elke dag hoopt hij stil dat de ambtenarij hem komt headhunten.’ Niet meteen het beeld dat je verwacht van een vlot scorende spelmaker. Het is kritiek waar vader Vital Vanaken weinig mee kan. ‘Je hebt er zelf geen invloed op hoe je overkomt, maar ik vind zijn winnaarsmentaliteit en zijn doorzettingsvermogen juist zijn grote kracht. Hans is zeker geen moeilijke jongen en je moet al raar doen eer je ruzie met hem krijgt. Maar wat heeft een trainer liever? Een voetballer zonder problemen of een van wie je moet afwachten hoe hij uit bed is gestapt?’
‘Dat hij loom lijkt, is het grote geluk van Club Brugge’, meent Van der Elst. ‘Want anders zouden er buitenlandse clubs met bedragen zijn gekomen die je moeilijk kunt weigeren. De buitenlandse scouts vergissen zich. Weinigen doorgronden het spel zo vlug als Hans, en hij heeft bovendien de techniek om rap uit te voeren wat hij in zijn hoofd heeft. Het maakt hem ongekend efficiënt. We mogen blij zijn dat we al jaren in de Belgische competitie kunnen genieten van een speler van zijn niveau.’
Sinds Domenico Tedesco het roer overnam, lijkt het over en uit voor Vanaken bij de Rode Duivels.
Eén keer is er sprake van een buitenlandse transfer. In 2022 verleidt West Ham Vanaken, maar de clubs raken het niet eens over een transfersom. Club Brugge laat zijn sterkhouder niet graag gaan en zelf is hij er ook niet bijzonder op gebrand om te vertrekken. Vanaken tekent een contract voor de lange duur, met stevige loonsverhoging. Veel spelers – buitenlanders, maar ook Belgen – zien de Belgische competitie als een springplank. Als een eerste stap waar je door moet, maar het einddoel is het buitenland. ‘Tegenwoordig leeft het idee dat je in het buitenland moet hebben gevoetbald of je carrière is zogezegd niet geslaagd. Ik vind dat flauwekul. Vanaken zit nu acht jaar bij Club. Hij heeft goed geld verdiend, mooie dingen beleefd en een stevig palmares bijeen gevoetbald. Bij zijn afscheid zal iedereen hem een icoon van de club noemen,’ zegt Van der Elst.
Red Bull
De nationale ploeg is altijd een moeilijk verhaal geweest voor Vanaken. Hij hoort bij de generatie van Thibaut Courtois, Eden Hazard, Kevin De Bruyne, Romelu Lukaku. Met zo veel uitzonderlijke spelers die de weg blokkeren, blijft de poort naar de Rode Duivels dicht. Pas op zijn 26e debuteert hij in het shirt van de nationale ploeg. Hij haalt de selectie voor het Europees kampioenschap van 2021, waarin hij exact één minuut op het veld staat. Op het WK van 2022 wordt hem zelfs geen seconde speeltijd gegund. Sinds Domenico Tedesco overnam, lijkt het over en uit: Vanaken had al meer dan een jaar geen contact met de bondscoach, die zelf wellicht binnenkort vervangen wordt. Toch haalt hij niet uit naar Tedesco. ‘Aan het hoofd van de nationale ploeg staat een trainer die vijftig, zestig spelers ter beschikking heeft. En zoals elke trainer heeft hij zijn voorkeuren. Ik heb daar geen moeite mee’, zegt hij in Humo.
‘Als je de Champions League gewend bent, weet ik niet of pakweg tweede klasse nog plezierig is.’
Vital Vanaken
Tedesco is van de Red Bull-school: een voetbalstijl die houdt van vinnige spelers die de tegenstanders voortdurend in het nauw drijven. Niet meteen het voetbal van Vanaken. ‘Tedesco vergist zich’, vindt Van der Elst. ‘Dat Hans er tussenuit viel in de hoogdagen van de gouden generatie snap ik: boks maar eens op tegen De Bruyne en Hazard. Maar zoals het vandaag loopt bij de nationale ploeg? Niet dat Hans elke match in de ploeg moet staan, maar in de selectie hoort hij zeker weten thuis.’
Qatar
Niemand heeft het eeuwige leven. Vandaag staat Hans Vanaken aan de top, maar voetbalcarrières kunnen snel uitdoven. Vraag het Ruud Vormer maar. ‘Net omdat het zo’n ongecompliceerde, rustige jongen is, denk ik dat Hans dat zal kunnen aanvaarden,’ zegt Vital Vanaken. ‘Hij relativeert alles, ook zijn eigen carrière. Hoe lang het nog duren mag, weet niemand, maar ik zie hem niet afzakken naar een lager niveau. Als je de Champions League gewend bent, weet ik niet of pakweg tweede klasse nog plezierig is.’
Vanaken heeft zelf al een paar keer laten vallen dat hij zijn carrière afsluit in Qatar. Om veel geld te verdienen, maar ook als lange neus aan de critici die Vanaken verwijten dat hij te behoudsgezind is voor buitenlandse avonturen. Zijn vader schiet in de lach als we over Qatar beginnen. ‘Laat ik zeggen dat ik erg zou schrikken wanneer hij dat zou doen. Anderzijds… ik zit nu vijftig jaar in deze sport, en één ding heb ik geleerd: de woorden ‘nooit’ en ‘onmogelijk’ bestaan niet in de voetballerij.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier