Elke week neemt Sport/Voetbalmagazine een buitenlandse topclub onder de loep. We kijken even terug op dit seizoen en vooruit naar de uitdagingen van de komende weken en maanden. Voor Barcelona blijft dat eigenlijk hetzelfde als altijd: Messi optimaal bedienen en de opvolging verzekeren.
Tien in de laatste vijftien jaar. Acht in de laatste elf. Vier in de laatste vijf. Zoveel landstitels pakte FC Barcelona de afgelopen seizoenen. En toch leeft bij iedereen het gevoel dat Barça niet meer is wat het ooit geweest is. De club is naar verluidt in crisis, op en naast het veld. Niet alleen het gebrek aan een nieuwe beker met de grote oren, de laatste dateert al van 2015, maar ook het geleverde spel liggen aan de basis van alle kritiek.
Coach Ernesto Valverde mocht het na de Europese nachtmerries van tegen Liverpool en Roma nog één keer proberen. Op het moment van zijn ontslag begin januari stonden de Blaugrana op kop in de competitie en hadden ze de groepsfase van de Champions League als winnaar afgesloten. De nederlaag in de supercup tegen Atlético had dus niet alleen te maken met de resultaten, al hielpen de draws tegen Espanyol en in de clásico zeker niet. Het ging voorzitter Bartomeu meer om een gebrek aan ‘Barcelonastijl’ (en om het laten zien wie er de baas was).
Puur vanuit tactisch oogpunt viel de beslissing wel te begrijpen. Valverde kon net als het seizoen voordien geen oplossing vinden voor de ‘Messidependencia‘. Barcelona is meer dan ooit afhankelijk van het Argentijnse godenkind van intussen bijna 33. Messi was betrokken bij niet minder dan 70% van de goals van Barça wanneer hij op het veld stond dit seizoen. Alles staat of valt met hem.
Waar dat in La Liga vaak volstond om het kampioenschap binnen te halen, bij gebrek aan echte concurrentie van Real of Atlético, blijkt dat op internationaal niveau minder het geval. Het gebrek aan diepgang voorin en lopende spelers op het middenveld zorgde vorig seizoen al voor een erg statisch geheel. Valverde ondernam weinig om dat op te lossen.
Dit seizoen moesten Frenkie de Jong (75 miljoen euro) en Antoine Griezmann (120 miljoen) dat probleem verhelpen. Hun kwaliteiten staan buiten kijf, maar Valverde kon die nooit tot ontplooiing laten komen omdat hij hen niet op hun beste positie zette (of kon zetten). Ook al bleven de resultaten op zich goed en was het verschil tussen de gecreëerde en de toegestane kansen het beste van heel La Liga, Valverde mocht beschikken. Niet onlogisch gezien de gestage neergang van de aanvallende én verdedigende prestaties tijdens zijn bewind.
In zijn eerste seizoen kende Valverde een uitstekende start met indrukwekkende offensieve cijfers, naarmate het jaar vorderde gaf Barça abnormaal veel kansen weg. Dat kreeg hij in 2018/19 weer onder controle, maar de aanvallende productie leed daar ook onder. Begin dit seizoen begon Barcelona opnieuw meer kansen weg te geven, terwijl het aantal gecreëerde kansen een dieptepunt kende. Ondanks een laattijdige verbetering in beide domeinen kwam er dus een vroegtijdig ontslag.
* Meer uitleg grafiek en Expected Goals vind je onderaan het artikel.
Het nieuwe Barcelona is het oude Madrid
Zijn opvolger (en schaakmeester) Quique Setién zocht wel naar oplossingen en schoof veel met pionnetjes. Hij probeerde een 4-3-3, een 3-5-2, een 4-4-2 in een ruit en eentje met een vierkant. Barcelona begon wel meer kansen te creëren zonder er meer weg te geven, maar voorlopig kon ook de nieuwe coach de toverformule nog niet helemaal vinden.
De blessures van Luis Suárez en Ousmane Dembélé maakten het Setién zeker niet makkelijker, maar gaven hem wel de mogelijkheid om andere dingen te proberen met bijvoorbeeld Griezmann.
Maar het probleem zit dieper. Al jaren zit er een fundamenteel onevenwicht in de spelerskern. Al jaren is de doorstroming vanuit La Masía stilgevallen, de laatste echte basisspeler was Sergi Roberto (28). Enkele dozijnen gegradueerden verlieten (met wisselend succes) het nest, zoals dit seizoen nog Carles Pérez en Carles Aleñá. Al jaren koopt het bestuur dan maar een grote naam waarop de socio’s zitten te hopen.
Barcelona lijkt wel het oude Real Madrid met haar Galácticos, waar rechtsmidden David Beckham plots centraal moest spelen omdat Luis Figo al op de flank stond en verdedigende middenvelder Claude Makélélé verkocht werd om nog een grote naam in zijn plaats te zetten met alle gevolgen van dien.
| Aankopen 2019/20 | Bedrag |
| Griezmann (28) | 120 miljoen |
| De Jong (22) | 75 miljoen |
| Neto (29) | 26 miljoen |
| Braithwaithe (28) | 18 miljoen |
| Firpo (22) | 18 miljoen |
| Emerson (20) | 12 miljoen |
| Aankopen 2018/19 | Bedrag |
| Malcom (21) | 41 miljoen |
| Lenglet (23) | 36 miljoen |
| Arthur (21) | 31 miljoen |
| Vidal (31) | 18 miljoen |
| Aankopen 2017/18 | Bedrag |
| Coutinho (25) | 145 miljoen |
| Dembélé (20) | 125 miljoen |
| Paulinho (29) | 40 miljoen |
| Semedo (23) | 36 miljoen |
| Deulofeu (23) | 12 miljoen |
| Mina (23) | 12 miljoen |
Sinds het onverwachte vertrek van Neymar in 2017 is het paniekvoetbal op transfervlak. Eerst haalde Bartomeu in allerijl Ousmane Dembélé weg bij Dortmund, maar de talentvolle Fransman kon door spier- en andere problemen nooit uitblinken.
In de daaropvolgende wintermercato betaalde Barça dan maar 145 miljoen voor Coutinho. De talentvolle Braziliaan bleek echter een miscast op tactisch vlak omdat hij liever met dan zonder bal loopt, maar dat deden Messi en Iniesta ook al. Barcelona had een speler met diepgang nodig, zoals Villa of Pedro enkele jaren terug, niet nog een dribbelende aangever.
De transfers van Paulinho (toen 29) en Arturo Vidal (toen 31) moesten het gebrek aan dynamiek op het middenveld verhelpen, vooral dan op korte termijn. Van de jongere aankopen hebben enkel Nelson Semedo, Clément Lenglet en in mindere mate Arthur intussen aanspraak kunnen maken op een basisplaats.
Deze zomer betaalden de Blaugrana nog eens bijna 200 miljoen euro voor de langverwachte Antoine Griezmann en Frenkie de Jong. Op het eerste gezicht twee transfers die meant to be waren. Maar Griezmann speelde bij Atlético vooral in de zone waar bij Barça ene Lionel Messi staat en werd verbannen naar de voor hem ongewone linkerflank. Met zijn linkse voet moet hij dan naar binnen snijden. Onbegonnen werk.
Op zijn 29e kan Griezmann niet plots een andere speler worden. Ajaxproduct De Jong leek dan weer de ideale opvolger voor Busquets. Maar zolang die blijft staan, moet de Nederlander elders op het veld zijn plek zoeken. Hun teleurstellende prestaties kwamen dus niet geheel onverwacht.
Intussen blijft Barcelona zitten met een vergrijzende spelerskern zonder dat er gekochte of zelf opgeleide vervangers klaarstaan. De enige spelers jonger dan 25 die meer dan 2000 minuten op het veld stonden in alle competities samen waren De Jong en Lenglet. Sterker zelfs, niemand onder de 23 speelde meer dan een dertigplusser. Zelfs niet het nieuwste toptalent Ansu Fati (17), die minder bemind wordt door zijn coaches dan door de fans. Het merendeel van de basisspelers is ouder dan 28, meestal begin 30. En net die spelers wegen op de kleedkamer en het bestuur.
Beterschap op komst?
Om hun oudste speler, Luis Suárez, deze zomer te vervangen denkt Barcelona vooral aan Lautaro Martínez. De 22-jarige Argentijn heeft een opstapclausule van 111 miljoen euro bij Inter, maar dat kan of wil Barça momenteel niet betalen. Een transfer voor een lager bedrag en een spelersruil lijkt meer realistisch. Hoe goed Lautaro het dit jaar bij Inter ook doet (16 goals en 1 assist in 31 matchen, alle competities samen), we moeten ons afvragen waarom Barcelona absoluut hem wil.
De argumenten komen dan snel neer op dat Messi hem er graag bij heeft en dat de combinatie bij de Argentijnse nationale ploeg goed werkt. Dan mogen we niet vergeten dat Lautaro daar meestal als tweede spits speelt (met Messi daar achter), net als bij Inter met Romelu Lukaku. Bij Barcelona moet hij toch vooral de diepste spits worden, tenzij ze het voor sommigen heilige 4-3-3-systeem omgooien.
Lees ook: Waarom Barcelona Lautaro Martínez wil
Daarnaast lijkt vooral de verdediging versterking te kunnen gebruiken, want als Gerard Piqué uitvalt is er eigenlijk geen vervanger. Ook Jordi Alba is niet meer de marathonloper die hij ooit was, al toonde Junior Firpo al mooie dingen. Op het middenveld mist Barcelona al een tijd een aantal kwaliteiten. Ivan Rakitic en Vidal bezitten niet meer de dynamiek en het loopvermogen waar ze ooit zo in uitblonken. Hun gedoodverfde opvolger Arthur is een geweldige voetballer, maar niet dat type.
Intussen schreef voorzitter Bartomeu wel al 31 miljoen over op de rekening van Braga voor Trincão, een 20-jarige linksvoetige rechtsbuiten. Hij zou op termijn misschien kunnen uitgroeien tot de vervanger van Messi. Maar zolang ‘de Vlo’ speelt, zal Trincão toch vooral de bank mogen warmhouden. En dat is de vicieuze cirkel waarin dit Barcelona zit. Messi is een vloek en een zegen. Omdat hij zo uniek is, blijkt het bijna onmogelijk een uitgebalanceerd team uit te bouwen rond de beste ter wereld, laat staan zijn opvolging te verzekeren. Tegelijkertijd is Barcelona (afhankelijk van) Messi en andersom.
Lees ook: Hoe Barça aan verjonging werkt
De titelstrijd
Ondanks de ‘crisis’, want in hoeverre kan je in crisis zijn als je nog altijd koploper bent en in de CL zit, moet Quique Setién met de huidige kern resultaten halen. Met nog 11 speeldagen te gaan en 2 punten voor op Real, dat in zijn laatste wedstrijd onderuit ging tegen Betis, ziet het er niet slecht uit. Barça treft nog maar twee ploegen uit de top zeven (Sevilla en Atlético), Real nog drie (Sociedad, Getafe en Valencia). De eerste opdracht volgt op zaterdag 13 juni op het veld van Mallorca. Setién zal weer proberen schuiven met zijn schaakstukken, maar zoals zo vaak zal er uiteindelijk één over de titel beslissen. Koning Lionel Messi.
| Klassement La Liga na 27 speeldagen | Punten |
| FC Barcelona | 58 |
| Real Madrid | 56 |
| Sevilla | 47 |
| Real Sociedad | 46 |
| Getafe | 46 |
* Deze grafiek bevat het rollend gemiddelde (over 10 matchen) van de Expected goals voor en tegen van FC Barcelona van de twee seizoenen en een half onder Valverde in La Liga. Simpel gezegd: de verhouding kansen voor en tegen van Barça over langere termijn.
Expected goals zijn een maat voor de hoeveelheid en de kwaliteit van de kansen die een ploeg creëert en tegen krijgt. Of die kansen ook effectief doelpunten hebben opgeleverd, wordt niet meegerekend. Het toont in feite de ‘onderliggende’ prestatie, zowel offensief, als defensief van een ploeg en is één van de beste voorspellers voor resultaten over langere termijn.
Het rollend gemiddelde betekent dat we het gemiddelde van de Expected goals nemen over een aantal matchen (in dit geval 10, dus eerst match 1 tot 10, dan 2 tot 11, enzovoort, daarom begint de grafiek ook pas na speeldag 10) om uitzonderlijke pieken of periodes van moeilijke of makkelijkere tegenstanders uit te vlakken. Hoe groter het verschil in Expected goals voor en tegen, hoe beter de prestatie natuurlijk. Want dat betekent dat een ploeg meer creëert dan het weggeeft en dat je dus meer kans hebt om wedstrijden te winnen. De neerwaartse trendlijn van de gecreëerde kansen en de stijgende lijn van de kansen tegen, duiden op een slechte evolutie bij Barcelona onder Valverde.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier