FC Barcelona: alleen nog jaknikkers gewenst

Voorzitter Josep Bartomeu wil enkel nog omringd zijn met jaknikkers om zijn grote doel te realiseren.

‘Doe dat nooit meer, hé!’

Josep Bartomeu had een speler bij zich op zijn bureau geroepen en hij sprak hem lichtjes vermanend toe. Het ging om iemand die hem al behoorlijk wat kopzorgen bezorgde sinds hij voorzitter van FC Barcelona werd. Ook deze keer had de speler weer iets uitgestoken dat schadelijk was voor het imago van de club. Toen de beschuldigde in het verweer wilde gaan, veranderde Bartomeu plotseling het geweer van schouder en begon hij hem vragen te stellen over zijn familie. ‘Dus, hier blijft het bij?’, vroeg de speler, zich terdege bewust van zijn fout, na een tijdje. ‘Doe het gewoon nooit meer’, herhaalde de voorzitter. Het is een anekdote die de houding van Bartomeu richting de spelersgroep perfect illustreert: vaderlijk en toegeeflijk.

Josep Maria Bartomeu promoveerde in januari 2014 van vicevoorzitter naar voorzitter nadat Sandro Rosell een stap opzij moest zetten. Die laatste was in opspraak gekomen toen bleek dat hij een aantal dubieuze betalingen had gedaan rond de transfer van Neymar. Na het tegenvallende seizoen 2013/14, waarin Barça alleen de supercup won, werd trainer Gerardo Martino vervangen door Luis Enrique. Die had er net een goed seizoen bij Celta de Vigo op zitten, maar had vooral naam gemaakt als de coach die het eerder bij AS Roma had aangedurfd om monument Francesco Totti op de bank te zetten. Volgens sommigen deed hij dat omdat hij wilde laten voelen dat hij de baas was in de kleedkamer, maar Enrique zelf schermde altijd met het argument dat hij de best mogelijke resultaten wilde halen en dat daarom iedereen wel eens op de bank belandde. Met diezelfde ingesteldheid begon hij in de zomer van 2014 aan zijn opdracht bij FC Barcelona. Het rotatiesysteem dat Enrique hanteerde, was absoluut niet naar de zin van Lionel Messi, die altijd wil spelen. Ook de twee andere leden van de Heilige Drievuldigheid, Luis Suárez en Neymar, roerden zich. Toen Messi en Enrique in januari 2015 neus aan neus stonden op een training, vond Bartomeu het welletjes geweest. Hij belegde een vergadering met Enrique en de aanvoerders van de ploeg en koos toen de kant van de spelers. Enrique moest inbinden en zijn methodes bijsturen. De gevolgen zijn bekend: Barça won in 2015 de treble en Bartomeu werd in de voorzittersverkiezingen die zomer herverkozen voor een termijn van zes jaar.

Barçagate

Sinds dat moment is er een soort stilzwijgend pact ontstaan tussen de voorzitter en de spelers van Barça: ik doe alles om het jullie naar de zin te maken en jullie bezorgen mij trofeeën. Naarmate de seizoenen vorderden, werd Bartomeu meer en meer gezien als een stroman van de zwaargewichten in de kleedkamer van Barça, tot ergernis van een aantal personen binnen de club, ook in het bestuur. Die laatsten ventileerden hun ongenoegen off the record naar de media, waardoor steeds meer de indruk ontstond dat Messi de club runde. Zo verscheen er in september vorig jaar een artikel in El Mundo Deportivo waarin journalist Xavier Bosch haarfijn uit de doeken deed hoe de spelers de afgelopen seizoenen stelselmatig de macht hadden veroverd in Camp Nou. Gerard Piqué reageerde – what’s in a name? – gepikeerd: ‘We weten wie die artikels eigenlijk schrijft, hoewel ze worden ondertekend door iemand anders. Als we zo verder doen, gaan we onszelf pijn doen.’

Een uitspraak met voorspellende gave. Niet veel later kwam er een schandaal aan de oppervlakte dat de weinig flatterende naam ‘Barçagate’ kreeg. FC Barcelona contracteerde een aantal bedrijven die via sites en accounts op sociale media niet alleen het imago van FC Barcelona moesten oppoetsen, maar ook een aantal personen in een slecht daglicht moesten stellen, onder meer Messi en Piqué. ‘Ik vind dat wel een beetje vreemd, maar ik zou het heel raar vinden dat het zo gebeurd is’, zei de Argentijn achteraf in een interview.

Bartomeu was er als de kippen bij om alles te ontkennen, maar moest niet veel later schoorvoetend toegeven dat die bedrijven, waaronder I3 Venturas, wel degelijk onder contract lagen bij Barça. Intussen komen steeds meer details naar boven. Zo zou de club die firma’s de afgelopen jaren bijna 1 miljoen euro betaald hebben, telkens in schijven van 198.000 euro. Net onder de 200.000 euro dus, want elke factuur boven dat bedrag moet binnen de club voorgelegd worden aan een speciale controlecommissie. Daarin zetelden onder meer de twee vicevoorzitters Emili Rousaud en Enrique Tombas, en María Teixidor. Onthoud die namen, ze komen straks nog terug.

Nu blijkt dat slechts een aantal personen binnen de club op de hoogte waren van het bestaan van dat digitale contract. Onder hen voorzitter Bartomeu, CEO Oscar Grau en Jaume Masferrer, een vertrouweling van Bartomeu die een vage functie heeft binnen de club. Intussen is PriceWaterhouseCoopers op vraag van het bestuur bezig met een onderzoek naar Barçagate. De conclusies van die audit zullen een dezer dagen bekendgemaakt worden, maar het staat nu al vast dat die bedrijven schromelijk overbetaald werden voor hun diensten, die eigenlijk maar 100.000 euro waard waren. Het doet het vermoeden rijzen dat iemand bij FC Barcelona dat contract gebruikt heeft om zijn eigen zakken te vullen…

70 procent

Het was al een heel bewogen seizoen bij FC Barcelona en daar kwam nog eens de coronacrisis bovenop. Toen de Spaanse competitie werd stilgelegd, werd al snel duidelijk dat Barça dit seizoen grote verliezen zou lijden. Net zoals bij andere clubs in door Covid-19 getroffen landen werd aan de spelers gevraagd om op hun loon in te leveren. De onderhandelingen daarover tussen het bestuur en de kleedkamer lekten uit naar de pers, tot grote woede van Messi. ‘Het blijft ons verbazen dat er zelfs binnen de club mensen zijn die ons proberen onder een vergrootglas te leggen en die de druk op ons opvoeren.’ Een boodschap gericht aan een aantal bestuursleden die niet akkoord gingen met de uiteindelijk overeengekomen salarisvermindering van 70 procent. Zij vonden dat de spelers méér moesten inleveren om de economische schade te kunnen compenseren die de club zou oplopen door de gevolgen van de coronacrisis. Ze wezen daarbij onder meer naar het voorbeeld van Juventus, waar de voltallige selectie vier maanden loon laat vallen wat overeenkomt met 90 miljoen euro. De kritische bestuursleden – Emili Rousaud, Enrique Tombas, Silvio Elías en Josep Pont – kregen meteen de wind van voren van Bartomeu. Op de eerstvolgende algemene vergadering zette hij hen voor het blok: ofwel schaarden ze zich achter de club, ofwel werden ze uit hun functie ontheven (Bartomeu heeft niet de macht om hen te ontslaan). De vier kregen twee uur bedenktijd.

Niet veel later volgde de reactie: de vier hielden de eer aan zichzelf en dienden hun ontslag in. Maar het bleef niet bij hen. Verrassend genoeg sloten María Teixidor, de voorzitster van de voornoemde controlecommissie en hoofd van het departement vrouwenvoetbal bij Barça, en bestuurslid Jordi Calsamiglia zich bij de vier ‘rebellen’ aan. Ze schreven een open brief naar de socio’s waarin ze verklaarden dat ze zich niet meer konden vinden in het beleid bij FC Barcelona en dat ze aandrongen op vervroegde voorzittersverkiezingen. Rousaud ging in een radioprogramma zelfs nog een stapje verder en kwam terug op Barçagate: ‘Dat is een vuil verhaal. Het is wel duidelijk dat er iemand in de clubkas heeft zitten graaien, maar bewijzen heb ik niet.’

Een uitspraak waar Barça hem gerechtelijk voor zal vervolgen. Want voor Josep Bartomeu telt maar één ding: zijn voorzitterschap volgend seizoen afsluiten met winst in de Champions League. Daarom blijft hij de spelers de hand boven het hoofd houden, hoewel er ook in de kleedkamer af en toe stevig naar hem uitgehaald wordt. Verder wil de voorzitter dat het bestuur van de club op één lijn zit, namelijk: zijn lijn. Kritische geluiden kan hij missen als kiespijn. Als daarvoor een aantal koppen moeten rollen, dan is dat maar zo. Het doel heiligt de middelen. De verdwenen bestuursleden heeft hij vervangen door jaknikkers. Voor vervroegde voorzittersverkiezingen moet hij voorlopig niet vrezen, want met het land in lockdown is dat praktisch onmogelijk realiseerbaar. Bartomeu gedraagt zich niet langer als een verstandige huisvader, maar als een zonnekoning die verblind is door het succes.