Exclusief interview met Raheem Sterling: ‘Racisme wordt in het voetbal vaak niet serieus genomen’

Raheem Sterling (25) is niet alleen stervoetballer en sterkhouder bij Manchester City en de Engelse nationale ploeg. De aalvlugge vleugelaanvaller is ook een man met een uitgesproken mening, die hij ook durft te uiten.

De koningstroon in Engeland is vacant, op voetbalgebied welteverstaan. Die behoorde lange tijd toe aan Wayne Rooney, tot die in 2017 stopte als international en zijn kapiteinsband zo afstond aan Harry Kane. De aanvalsleider van Tottenham beseft maar al te goed dat er nog andere troonpretendenten zijn. De voornaamste onder hen is Raheem Sterling.

Vorig seizoen werd Sterling, landskampioen met Manchester City, door de journalisten uitgeroepen tot beste speler van de Premier League en ook dit seizoen zat de 25-jarige winger voor de coronastop al aan 20 doelpunten over alle competities samen. Geen enkele Engelsman deed beter.

Sterling is zonder twijfel de meest invloedrijke speler van zijn land op het voetbalterrein, maar ook, en misschien zelfs vooral, daarnaast laat hij van zich horen. Aanvankelijk was hij het doelwit van de Britse tabloids, die gretig berichtten over zijn daadwerkelijke en vermeende misstappen, maar zijn imago over het Kanaal is ondertussen sterk opgepoetst. De belangrijkste reden daarvoor is dat hij al ruim een jaar de racistische uitingen in de voetbalstadions fel veroordeeld, waarbij hij ook telkens wijst op de verantwoordelijkheid die de populaire pers daarbij draagt.

Voor het losbarsten van de coronacrisis ontving de Citizen, in het bijzijn van een vertegenwoordiger van Colossal Sports Management, de organisatie die zijn belangen behartigt, ons in een hotel in Manchester. Ondanks de complexiteit van het onderwerp beantwoordde hij elke vraag met een ontwapenende sereniteit.

Racistische humor als norm

‘Ik werd nooit met racisme geconfronteerd buiten het voetbal’, vertelde je niet zo lang geleden.

Raheem Sterling: ‘Dat klopt. Ik ben opgegroeid in Londen, in een multiculturele wijk waar ik nooit een racistische opmerking heb gekregen. De eerste keer dat ik met dat probleem geconfronteerd werd, was toen ik bij de Academy van Liverpool terechtkwam. Ik was vijftien en ik kwam uit de les toen een kerel mij beledigde omdat ik een donkere huidskleur heb, maar ook omdat ik bij Liverpool voetbalde.’

Racisme zou meer verankerd zijn in de voetbalcultuur dan in de Engelse maatschappij?

Sterling: ‘Dat denk ik wel. In het voetbal denken veel mensen dat racistische opmerkingen gemakkelijk weggelachen worden. Als een groep supporters verwijst naar de huidskleur van een speler, dan zal misschien één persoon zeggen dat dat ongepast is, maar alle anderen zullen hem antwoorden: ‘Ach kom, dat is toch maar een grapje.’ Zulke redeneringen werden lang aanvaard in het voetbalmilieu. Toen ik jonger was, heb ik geregeld choquerende commentaren gehoord in de kleedkamer. Dan dacht ik bij mezelf: maar wacht eens, meent die kerel dat nu? Dat soort humor is geruime tijd de norm geweest.’

Het communiqué van de ultra’s van Inter Milaan vorig jaar – ze rechtvaardigden hun racistische gezangen door aan te geven dat ze bedoeld waren om de tegenstander uit evenwicht te brengen – lijkt te bewijzen dat het nog steeds de norm is.

Sterling: ( zucht) ‘Het stoort me niet dat supporters kwaad op mij zijn, dat ze me beledigen of dat ze verschrikkelijke dingen naar me roepen, zolang ze niet refereren aan mijn huidskleur. Dat is onaanvaardbaar, lager kan je niet vallen. Het probleem is dat racisme in het voetbal vaak niet serieus genomen wordt. Ik heb de indruk dat supporters die seksueel geladen zaken zingen in het stadion, zwaarder gestraft worden dan fans die racistische gezangen aanheffen. Blijkbaar vinden mensen dat minder erg.’

Emoties bedwingen

Onlangs verliet Moussa Marega, de Malinese spits van Porto, het terrein tijdens de competitiewedstrijd tegen Guimarães nadat een deel van het publiek hem op racistische wijze provoceerde. Heb jij zelf ooit overwogen om het terrein te verlaten bij racistische gezangen, bijvoorbeeld tijdens Bulgarije-Engeland vorig jaar, een wedstrijd die tot twee keer toe werd stilgelegd vanwege oerwoudgeluiden?

Sterling: ‘Het ging om een lastige uitwedstrijd die we wonnen, met 0-6 zelfs. In zekere zin was dat het belangrijkste. Het beste antwoord op oerwoudgeluiden is volgens mij een wedstrijd met zo’n grote marge winnen. Daar hebben die zogenaamde supporters meer van afgezien dan wanneer we van het veld zouden gestapt zijn. Ik heb dat trouwens nooit overwogen, om op je vraag te antwoorden. Omdat we wisten dat zoiets kon gebeuren tijdens die wedstrijd, hebben we er met de selectie vooraf over gepraat. We waren het erover eens dat we in geval van provocaties vanwege het publiek, de beslissing van de officials zouden aanvaarden als die de wedstrijd zouden stopzetten. We zeiden ook tegen elkaar dat als iemand van ons er zich slecht bij zou voelen, dat we dan een gezamenlijke beslissing zouden nemen. Ik vind echter dat het in zulke situaties altijd het beste is om de wedstrijd te beëindigen én te winnen.’

Tijdens die bewuste wedstrijd in Sofia scoorde je tweemaal en gaf je een assist. De context heeft jou dus niet uit je lood geslagen.

Sterling: ‘Absoluut niet. Tijdens een wedstrijd laat ik mijn emoties niet de bovenhand nemen. Ik bleef in Sofia geconcentreerd op onze opdracht, namelijk zoveel mogelijk doelpunten maken.’

Bij de soms absurde discussies die er gevoerd worden over racisme in het voetbal ook deze: mag een speler die discriminerende koren over zich krijgt, vieren als hij een doelpunt maakt in de wetenschap dat hij daarmee nog meer incidenten kan veroorzaken? Juventusverdediger Leonardo Bonucci verweet zijn toenmalige ploegmaat Moise Kean dat hij net iets te enthousiast juichte bij een dergelijk geval in een wedstrijd tegen Cagliari.

Sterling: ‘Je moet je doelpunten vieren zoals je dat doet in normale omstandigheden, zonder daarom met opzet je vreugde uit te schreeuwen in het gezicht van de fans van de tegenpartij. Maar een speler heeft wel het recht om zijn vreugde de vrije loop te laten zolang hij de regels van het spel respecteert. Toen ik vorig jaar scoorde in de interland bij Montenegro, juichte ik met mijn handen achter mijn oren, zo van: wat zeggen jullie? Ik wilde tonen dat ik die racistische beledigingen heel goed gehoord had.’

Geen zeven auto’s

In december 2018 postte je een Instagrambericht waarin je bepaalde kranten verweet het heersende racisme te voeden omdat ze jonge zwarte voetballers niet op dezelfde manier behandelden als jonge blanke voetballers. Was je niet bang dat je daarmee de hele tabloidpers over je heen zou krijgen?

Sterling: ‘Helemaal niet, om de eenvoudige reden dat ik op dat moment toch al bakken kritiek kreeg in de media. Wat ik ook deed, alles was toen voer voor negatieve commentaar. Ik postte die boodschap niet omdat ik wraak wilde nemen, wél om de journalisten die voor dat soort dagbladen schrijven erop te wijzen dat ze een bepaalde verantwoordelijkheid dragen. Ik betichtte hen er niet van dat ze racistische artikels schreven, wel dat ze soms racisme in de hand werken.’

Hoe bedoel je?

Sterling: ‘Welnu, ik beeld me de gemiddelde Engelsman van 45 in die zijn krant openslaat en, zonder dat het ook maar enigszins gekaderd wordt, leest dat een speler van negentien het salaris van 70.000 pond ( ruim 76.000 euro, nvdr) per week weigert dat zijn club hem biedt ( in 2014, toen hij voor Liverpool voetbalde, legde Sterling een dergelijk salarisaanbod naast zich neer). De mensen dachten toen echt dat ik een omhooggevallen ettertje was, puur op basis van wat ze lazen in de krant. Door de manier waarop ik afgebeeld werd in de media, haatten veel landgenoten mij, of ze hadden op zijn minst negatieve gevoelens bij mij.’

Wat was het meest onjuiste artikel dat er over jou is verschenen?

Sterling: ‘Ik heb een keer gelezen dat ik zeven auto’s heb en dat ik elke dag met een andere reed. Er stonden foto’s bij, waarin ik te zien was in zeven verschillende wagens, maar het waren nagenoeg allemaal oudere foto’s. Op dit moment heb ik exact twee auto’s, eentje voor mij en eentje voor mijn vriendin. Ik kan me inbeelden dat de modale Engelsman ook daarbij weer gedacht moet hebben: voor wie neemt die gast zich wel, met zijn zeven auto’s?’

Wanneer besefte je dat de Engelse pers blanke en zwarte spelers anders behandelde?

Sterling: ‘Ik herinner me dat toen Danny Welbeck bij Arsenal tekende ( in 2014, nvdr), hij een huis kocht, waarna titels verschenen als: ‘Welbeck geeft een dwaas bedrag uit.’ In alle artikels ging het alleen maar over geld, over de prijs van zijn huis, over zijn blingbling kantje. In diezelfde periode kocht Jack Wilshere ( die toen ook bij Arsenal voetbalde, nvdr) een groot huis voor zijn moeder. Dat werd toen gepresenteerd als een genereus gebaar. Maar weet je, die verschillen zie je niet alleen in het voetbal.’

Iedereen verantwoordelijk

Verklaar je nader.

Sterling: ‘Onlangs las ik een artikel over een blanke scholier die betrapt was op het bezit van cocaïne. De toon was opvallend mild. Ik kan je verzekeren dat de teneur veel negatiever zou geweest zijn, mocht het een zwarte jongen geweest zijn. En de gemiddelde Engelsman zou dan een heel uitgesproken mening gehad hebben over die jongen. Wat ik uiteindelijk wil benadrukken, is dat we allemaal onze verantwoordelijkheid moeten opnemen. Voor mij geldt dat op het terrein, maar ook ernaast. De krantenjournalisten van hun kant moeten ervoor zorgen dat ze jonge zwarte voetballers niet achterstellen nog voor die aan hun carrière beginnen.’

Vrees je niet dat je met die boodschap vijandige reacties gaat teweegbrengen bij bepaalde media? Sommige kranten blijven heel streng voor jou ( na een handgemeen met collega-international Joe Gomez op training met de nationale ploeg, schreef de Daily Mail: ‘Dit herinnert ons eraan dat het gevaarlijk is om jonge spelers op een piëdestal te plaatsen’).

Sterling: ‘Ik moet waakzaam blijven, maar je mag niet vergeten dat ik in de eerste plaats een voetballer ben. Mijn kerntaak bestaat erin om te trainen, doelpunten te maken en mijn team te helpen om prijzen te pakken. Als ik daartoe de kans krijg, dan praat ik over het engagement dat ik aanga voor de strijd tegen racisme, maar ik blijf bovenal een voetballer. Daarom maak ik me niet zoveel zorgen over wat er over mij verschijnt in de pers.’

Leg eens uit.

Sterling: ‘Na het EK in 2016 nam ik een belangrijke beslissing. Ik had een moeilijk seizoen achter de rug en er verschenen negatieve commentaren over het huis dat ik voor mijn moeder had gekocht. ( zucht) Toen besefte ik: wat ik ook doe, ze zullen altijd proberen om mij naar beneden te halen. Ik besloot om niets meer te lezen van wat er over mij geschreven werd. Ook de commentaren op mijn Instagramberichten lees ik niet meer.’

Kom je soms niet in de verleiding om dat toch te doen?

Sterling: ‘Nee, niet meer. Soms zie ik Phil ( Foden, Sterlings 19-jarige ploegmaat bij Manchester City, nvdr) scrollen naar de commentaren die hij krijgt op zijn Instagram- en Twitterberichten. Dan zeg ik hem: ‘Laat zitten, man.’ Het is immers altijd hetzelfde. Eerst spreken ze goed over je – dat duurt dan maximum anderhalf jaar – en daarna word je plotseling de slechtste van allemaal. Dat probeer ik Phil uit te leggen: ‘Als iedereen zich tegen jou gaat keren, hoe ga je daar dan mee omgaan? Dezelfde mensen die je nu de hemel in prijzen, zullen je binnen afzienbare tijd met de grond gelijkmaken.’ Hij kan beter nu van alles afstand nemen, voor het zover is.’

Fan van Zidane

Vorige maand besliste de UEFA om Manchester City voor twee seizoenen uit te sluiten van Europees voetbal. De club zou de Europese voetbalfederatie hebben misleid bij het opgeven van de sponsorinkomsten en bovendien de regels van financiële fair play hebben geschonden. ‘Ik maak me daar niet al te ongerust over’, reageert Raheem Sterling. ‘Dat dossier is in handen van de club.’

In de huidige Europese campagne kon City door de coronacrisis zijn terugwedstrijd in de achtste finales van de Champions League tegen Real Madrid nog niet afwerken. De uitgangspositie na de heenwedstrijd (1-2-winst) was alvast uitstekend. In Madrid ontmoette hij kort de trainer van de Koninklijke. ‘De grote Zizou‘, vertelt hij met glinsterende ogen. ‘Als jonge aanvaller identificeerde ik me meer met Ronaldinho, maar qua elegantie stond Zidane nog een trapje hoger.’

Ander imago

Jij neemt dan misschien wel afstand, maar je werkt ook samen met de media. Vorig jaar ondertekende je in The Times een manifest dat de Engelse voetbalinstanties en clubs opriep om meer zwarten en mensen van Aziatische origine aan te werven. Werd er gevolg gegeven aan die oproep?

Sterling: ‘Engeland is er volgens mij klaar voor om op dat vlak te evolueren, maar er zal tijd nodig zijn vooraleer de zaken echt veranderen, want de kandidaten uit de minderheidsgroepen moeten zich ook aandienen.’

Frankrijk kampt met een gelijkaardig probleem: Patrick Vieira is de enige zwarte trainer in de Ligue 1. Geloof jij in positieve discriminatie? Moeten federaties verplicht worden om bij hun trainersopleidingen telkens kandidaten uit minderheidsgroepen op te nemen?

Sterling: ‘Door zo’n systeem op te leggen, ga je de zaken forceren. Als de clubs de cv’s van de drie, vier coaches die van die positieve discriminatie zouden profiteren, zouden bestuderen, dan zouden ze tot de conclusie komen: die zijn bevoordeeld geweest. Het komt erop aan om alle kandidaten op dezelfde manier te behandelen. Op dit moment geldt dat jammer genoeg nog niet. Een zwarte kandidaat-trainer krijgt niet evenveel kansen als een blanke.’

Hoe komt dat volgens jou?

Sterling: ‘Imago, perceptie is tegenwoordig heel belangrijk. Je noemde zonet Patrick Vieira. Hij was niet alleen een uitstekende voetballer, hij werd ook gerespecteerd en beschouwd als een intelligente man. Dat verklaart waarom hij later de mogelijkheid kreeg om trainer te worden in de hoogste afdeling. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat van veel zwarte spelers vooral de fysieke kwaliteiten in de verf gezet worden. Dat imago helpt hen niet om later trainer te worden. Voor mij is dat een van de voornaamste redenen waarom spelers van minderheidsgroepen na hun actieve carrière niet de kans krijgen om zich te bewijzen als trainer.’

Over perceptie gesproken: jouw imago is op iets meer dan een jaar radicaal veranderd. Je hebt je in Engeland ontpopt tot een icoon van de strijd tegen racisme. Heeft dat gevolgen voor hoe de supporters jou bejegenen?

Sterling: ‘Ik heb het gevoel dat ik over het algemeen anders bekeken word, ja. Sinds de wedstrijd tegen Chelsea eind 2018 ( een supporter van Chelsea kreeg toen zelfs drie jaar stadionverbod voor zijn racistische uitingen, nvdr), heb ik in de Premier League geen racistische opmerkingen meer gekregen. Mensen houden zich misschien ook in omdat ze weten dat ze gefilmd worden en dat er serieuze straffen staan op zo’n verfoeilijk gedrag.’

Door PIERRE-ÉTIENNE MINONZIO