De weg naar Qatar: hoe verging het de Rode Duivels al in deze WK-kwalificaties?

Met het EK en de finale van de Nations League tussendoor was het niet zo evident om de Rode Duivels te volgen op hun weg naar Qatar. Daarom een overzicht van deze WK-voorronde. Zaterdag kan thuis tegen Estland het orgelpunt worden gezet: de kwalificatie voor een vijfde tornooi op rij, het derde WK na mekaar.

België-Wales 3-1 – 24/03/2021

Heel even dachten we dat de Rode Duivels bij hun eerste kwalificatiewedstrijd een moeilijke avond zouden beleven, rond het kwartier en na de vroege voorsprong van Wales. Avontuurlijk had Roberto Martínez zich niet getoond in zijn opstelling, de namen en allianties waren vertrouwd, maar tegen een fel gegroepeerd Wales leek doorkomen moeilijk. Maar deze ploeg staat zo ver en heeft zoveel ernst, discipline én talent, dat zelfs in een lege Den Dreef een stugge tegenstander al bij al vlot uit verband kon worden gespeeld. Gareth Bale viel tegen: een lome vedette die met kleine handbewegingen stuurde waar de anderen zijn vuile meters moesten opknappen. Af en toe flitsen, en veel slim loeren op het moment, maar geen speler die zijn ploeg op sleeptouw nam.

Bale startte in de buurt van Jan Vertonghen. Het was aan die kant ook dat de goal viel, toen Vertonghen door dekte, de posities niet werden overgenomen en Wales het mooi uittikte. Eén van de weinige keren dat Vertonghen defensief in de problemen kwam. Altijd denk je – mmm, mobiliteit – maar vervolgens is er dan opperste concentratie, scherpte in de duels en speelt Vertonghen de argwaan weg. De Belgische gelijkmaker werd opgezet aan zijn kant en doelpunt drie, een lange uitgerekte counter die eindigde met een fout op Dries Mertens en een penalty, begon ook links in zijn hoek.

Een match zonder publiek leert andere dingen: het signaal tot jagen komt vaak van YouriTielemans, voortdurend gestuurd door RomeluLukaku, soms ook van Vertonghen. Mertens doet het dan als eerste in de punt. De regie van het balbezit ligt in de handen van Kevin De Bruyne. Verbaal zelden aanwezig, maar continu zoekend naar die ruimte waar hij een meerwaarde kan zijn. Omdat Lukaku nooit de ruimte vond om zich los te rukken, moest het die avond van de spelmaker van City komen.

In afwezigheid van Axel Witsel (toen nog onzeker voor het WK) was er veel druk voor Leander Dendoncker. Scherp in de duels, maar vaak in dezelfde zone als Tielemans, en als het na de rust wat minder liep in de opbouw, had dat toch met het trage tempo aan de bal te maken. De roest die er nog op de bewegingen zat – zowel links als rechts op de flank – en het gebrek aan ruimte speelden mee; je wil als potentiële opvolger van Witsel niet te veel uit positie lopen. Maar er mocht wat meer beweging en vooral baltempo zijn, was de conclusie.

Tsjechië-België 1-1 – 27/03/2021

Schrikken, want puntenverlies zijn de Duivels in kwalificatiewedstrijden niet gewend. Martínez rijdt in kwalificaties nagenoeg altijd een perfect parcours. Eén gelijkspel op weg naar het WK in Rusland, tien zeges op tien op weg naar het EK.

In Praag bleken de Belgen plots kwetsbaar tegen wat later de revelatie van het EK zou blijken. Dat zette het achteraf in perspectief. Het gelijkspel was verdiend voor de thuisploeg, die sterk opende. Dat de Belgen aanvankelijk ondergaan, gebeurde in eerdere uitwedstrijden ook wel. We spraken daar eens over met Hans Vanaken, tot dan vaak toeschouwer en later in deze campagne in een hoofdrol door de onbeschikbaarheid van De Bruyne. Hij maakte zich in dat soort situaties nooit ongerust: ‘Op de bank zeggen we dan tegen mekaar: straks een scherpe counter en we leggen er eentje binnen.’

Dat had in Praag ook kunnen lukken, maar het gebeurde niet. Een schot van De Bruyne strandde bij 1-1 op de paal. Maar was winst verdiend geweest? De Bruyne en Lukaku waren offensief op de afspraak, de rest niet. Tielemans was geen dominante figuur op het middenveld, Dendoncker evenmin. Tielemans leek in mindere momenten de ervaring van Witsel, tempobepaler bij uitstek als het slecht gaat, nodig te hebben, meer dan de onrust van Dendoncker. Dat Mertens vrij snel uitviel, scheelde die avond ook. Als Eden Hazard er niet is om een bal bij te houden, en Mertens niet om een actie te maken of om in balverlies de tegenstand op te jagen, komt die iets te veel in zijn comfortzone. Koppel daar problemen op de linkerflank aan vast, en je krijgt een kabbelende nationale ploeg, die defensief in de problemen komt en moet rekenen op flitsen van zijn twee sterren.

België – Wit-Rusland 8-0 – 30/03/2021

Eentje voor de galerij, een ouderwets telraam met veel goals en een frisse Jérémy Doku, die een nieuwe wind bracht. Hier stelde hij zijn EK-ticket veilig, Januzaj verprutste dan weer het zijne. Het was ook de eerste avond waarop Hans Vanaken zijn duivels ontbond. Twee goals en een goeie prestatie op het middenveld, in afwezigheid van De Bruyne die bankzittend toekijkt.

Estland-België 2-5 – 02/09/2021

De Rode Duivels denderden voort en bouwend op hun offensieve kracht om de kater van Italië door te spoelen. Geen Doku, Mertens, De Bruyne en Tielemans, maar dan flikken anderen het kunstje wel weer. Met Lukaku als afwerker: twee goals, zijn 66ste in 99 interlands. De snelheid waarmee hij bij de eerste goal op een afvallende bal reageerde en waarmee hij draaide: top. De kracht en de snelheid waarmee hij een gaatje vond na de rust: nog beter. Een kroonjuweel dat de rest meezoog door zijn enthousiasme en molenwieken.

Vanaken begon met een zeperd – balverlies en direct een tegengoal – maar herstelde dat uitstekend. Met een doelpunt en slimme doorsteekpasjes nam hij als doublure van De Bruyne en Tielemans de regie op zich. Veel liep in het eerste uur over rechts, waar Saelemaekers zijn gram haalde. De Milanees had altijd op het EK moeten zijn. Omwille van zijn energie, onvoorspelbaarheid en zijn durf. Uiteraard is Estland uit heel wat anders dan de veel intensere duels op een EK, en uiteraard kon Martínez ook niet bevroeden dat Castagne direct uit het tornooi zou botsen, maar de polyvalentie van de gewezen voetballer van Anderlecht had hem altijd een plek in de kern moeten opleveren.

De defensie gaf opnieuw redelijk wat weg, naast twee goals nog wat kansen; het blijft daar zoeken naar scherpte en hardnekkigheid in de duels en vooruit verdedigen. De centrale drie wijken te graag. De tweede tegengoal viel vlak na de wissel, toen middenvelder Dendoncker als vervanger van Alderweireld plots twee man moest dekken en eentje slim wegliep in zijn rug. Een communicatiefout op dat moment maar waarom geen Zinho Vanheusden bij 1-5, vroegen we ons die avond af. Het blijft zoeken naar een type- Vermaelen in het centrum die wél bijt in het duel.

België-Tsjechië 3-0 – 05/09/2021

De 100ste voor Lukaku, en – eindelijk – voor het eerst sinds lange tijd Eden Hazard, die als Rode Duivels nog eens kort kan draaien en heerlijk ballen. Met uitblinkersrollen voor Courtois, Vanaken (opnieuw), Castagne (zowel rechts als na het invallen van Saelemaekers op links) en Lukaku bracht de winst tegen Tsjechië bijna zekerheid rond een vijfde tornooi op rij.

De Tsjechen pakten de Rode Duivels direct aan met hoge pressing; de wedstrijd was nog geen drie minuten onderweg en Denayer moest er al drie keer vol in. Telkens kwam hij er als winnaar uit. En vervolgens lag de bal aan de overkant in het net, een omschakelingsmoment waar de Belgen een patent op hebben. Een mooi eerbetoon aan de dan net overleden Wilfried Van Moer, de keizer van de omschakeling in zijn tweede periode als Rode Duivel. Nummer 67 voor Lukaku in zijn 100ste interland, zijn vijftigste doelpunt onder Martínez in 49 wedstrijden.

Pressen tegen de Belgen kan ze in de problemen brengen bij het uitvoetballen, maar dan moet wel heel de ploeg van de tegenstander doordekken. En daar ging het bij de Tsjechen fout. De aanvallers en middenvelders schoven op, de verdedigers bleven hangen. Weinig wendbaar, en met schrik voor Lukaku en diens snelheid. Dat speelde in de kaart van Eden Hazard, die slim terugviel en vaak een lege middencirkel kreeg als beloning. Ook Vanaken profiteerde daar slim van. Vertrekkend vanop de positie van Mertens, maar zelden in die hoek, was hij met zijn lengte ook al eens door de lucht aanspeelbaar.

Wit-Rusland – België 0-1 – 08/09/2021

Wit-Rusland vs België in Kazan werd een tussendoortje voor de Rode Duivels, eentje waarin weinig risico werd genomen. In de opstelling noch in het spel. Naar recente normen geen goeie interland. Verre van zelfs. Iedereen forceerde, iedereen wilde iets tonen, gelukkig bewaarde de defensie de kalmte.

Conclusie

De indruk bestaat dat Roberto Martínez zijn ‘oude krijgers’ absolute trouw zweert, maar in een druk 2021, met de komende week interland 16 en 17 (!) van dit kalenderjaar, blijkt toch dat de bondscoach werkt aan rotatie, opvolging en de toekomst. Tijdens de voorbije zes WK-interlands kwamen 31 verschillende voetballers tussen de lijnen. (Nog) niet de absolute youngsters, wel meer gelouterde voetballers, die internationaal verder staan in hun ontwikkeling. Daarbij scoorden Leandro Trossard en vooral Hans Vanaken en Alexis Saelemaekers punten. Lukebakio (nog) niet. Vanheusden, De Ketelaere (die zich wel in Turijn in de Nations League kon tonen) of Verschaeren zagen we in de WK-context (nog) niet aan het werk. Sambi Lokonga (16 minuten) amper.

En daarbij valt ook dit op: in de kwalificatie voor Qatar speelden Kevin De Bruyne en aanvoerder Eden Hazard, beiden één goal en slechts twee keer aan de aftrap, tot dusver een bijrol.