Cercle onder de loep: hoe de Vereniging in cirkeltjes blijft draaien

Elke week neemt Sport/Voetbalmagazine een Belgische club onder de loep. We kijken terug op de lessen van het voorbije seizoen en blikken vooruit op de (transfer)plannen voor het komende jaar. Deze aflevering: hoe Cercle Brugge twee jaar na de promotie nog altijd geen stap verder staat.

Het is dankzij het ‘mirakel van Storck’ dat Cercle Brugge nog een plaatsje heeft in deze rubriek. Na de 1-0-nederlaag op het veld van Eupen, door een late penaltymisser van Kevin Hoggas, op speeldag 24 gaf namelijk niemand nog een cent om de kansen van de Vereniging. Exact een maand en vier opeenvolgende overwinningen (tegen KV Mechelen, STVV, Mouscron en AA Gent) later was Cercle zeker van het behoud.

Een onwaarschijnlijk verloop? Toch niet helemaal. De supporters van Groen-Zwart mogen ook KV Oostende en Waasland-Beveren bedanken voor hun zwakke laatste maanden. De Kustploeg pakte na de winterstop nog 4 op 24 en verloor thuis zelf van de Waaslanders. Op hun beurt waren dat de enige punten die ze nog zouden pakken na de kerstperiode. Die zege bracht even hoop op redding voor de fusieploeg, maar het grote gebrek aan kwaliteit resulteerde uiteindelijk in 7 nederlagen op rij en (voorlopig) de degradatie.

De zwakte van de ploegen in degradatiegevaar wordt geïllustreerd door onderstaande tabel. Nooit had de voorlaatste in de stand minder punten nodig om zich te redden dan dit seizoen, natuurlijk met een match minder gespeeld (maar zelfs met 23 punten was KVO gered).

*Eindklassementen sinds de afschaffing van Play-off 3.

Resultaten volgen net op tijd de prestaties

Zowel KVO, als Waasland-Beveren ontsloegen tot twee keer toe hun coach. Elk één keer ook in volle degradatiestrijd, maar dat mocht dus niet baten. De trainerswissel bij Cercle leverde wel succes op. Ere wie ere toekomt. Fabien Marcedal werd na 10 wedstrijden en 9 nederlagen de laan uitgestuurd en vervangen door Bernd Storck, die vorig seizoen Moeskroen van een degradatiekandidaat tot een leuk voetballende middenmoter maakte. De Duitser kreeg de Brugse motor wel aan de praat, geholpen door extra versterkingen in de winterstop. In zijn eerste 14 wedstrijden pakte hij nochtans ook maar 2 zeges en 2 gelijke spelen. 10 wedstrijden werden verloren, maar behalve twee keer tegen Charleroi (3-0, 0-3), gebeurde dat telkens maar met één doelpunt verschil. Een indicatie voor beterschap.

Een nog betere indicatie voor progressie dan resultaten, is de onderliggende prestatie, namelijk het aantal gecreëerde kansen en het aantal weggegeven kansen. Cercle begon dramatisch aan de competitie. Onder Mercadal was de aanval totaal onmondig met gemiddeld 1 Expected Goal per match. De defensieve cijfers waren nog erger, al gaf Groen-Zwart geleidelijk aan wel minder kansen weg. Nadat Storck had overgenomen, ging het offensief iets beter draaien, maar tegelijkertijd gaf Cercletje weer meer kansen weg. Rond de winterstop kwam daar verandering in. De Vereniging begon (eindelijk) meer kansen te creëren dan het tegen kreeg. Het duurde nog even vooraleer die verbetering zich ook liet voelen in de resultaten (thuis tegen Anderlecht en Antwerp had Cercle ook al de 3 punten verdiend), maar dat gebeurde nog net op tijd om de degradatie af te wenden.

Als we de onderliggende cijfers van Cercle vergelijken met de concurrentie, hadden ze zelfs een stuk hoger moeten eindigen. Op basis van (de kwaliteit en de hoeveelheid van) hun kansen voor en tegen, verdiende Cercle eigenlijk een 10^de plaats, ver weg van de degradatiestrijd. Het gebrek aan efficiëntie voorin én achterin duidt op een gebrek aan individuele kwaliteiten en te veel individuele fouten. Het is geen toeval dat Cercle vier verschillende doelmannen gebruikte en in de winter met Hotic (1,2 miljoen euro) en Eppel een vers blik spitsen opentrok. Geen enkele aanvaller wist uiteindelijk meer dan 3 keer te scoren (Saadi 3, middenvelders Hoggas en Peeters elk 6).

Toch bracht die lading nieuwe spelers in de winterstop weinig soelaas op vlak van efficiëntie. Zoals de eerste grafiek aangetoond heeft, deed Cercle het als ploeg beter qua kansen creëren en het aantal kansen tegen beperken. Maar de kwaliteit in beide strafschopgebieden bleef bedenkelijk. Offensief lukte Storck erin de efficiëntie te stabiliseren op 80% van het gemiddelde. Daarmee had Cercle nog steeds de minst efficiënte aanval van heel de Jupiler Pro League, maar dat werd gecompenseerd door de grotere hoeveelheid en kwaliteit aan kansen.

Ook op de verdediging had de nieuwe coach een positief effect. Op het moment dat Storck overnam kreeg Cercle goed 60% meer doelpunten binnen dan verwacht op basis van hun doelpogingen tegen. Na de herorganisatie van de Duitser zakte dat tot ongeveer 30% meer dan gemiddeld. Opnieuw de slechtste efficiëntie, in dit geval achterin, van heel de competitie. Maar doordat Cercle steeds minder kansen weggaf, viel het aantal tegendoelpunten in de tweede helft van de competitie nog enigszins mee. De helft van hun totaal aantal tegendoelpunten (54) slikte Cercle in hun eerste 10 wedstrijden onder Marcedal (27).

Terug bij af

Bernd Storck mag de pluim van de redding dus op zijn hoed steken, maar als we het over de langere termijn bekijken, is er weinig vooruitgang in de onderliggende prestaties van Cercle. Sinds hun terugkeer in de Jupiler Pro League zijn de verdedigende cijfers sterk verbeterd, vooral dan dankzij de periode onder Storck. Aanvallend presteerde Groen-Zwart zeer wisselvallig, maar in essentie twee seizoenen lang op hetzelfde niveau (met de veel makkelijkere PO2 meegerekend, waarin er een duidelijke stijging was). Twee jaar geleden begon Cercle met ongeveer 1,7 Expected goals voor en 1,6 tegen aan het nieuwe hoofdstuk in de hoogste klasse. Dit seizoen beëindigde ze de competitie met 1,1 voor en 1,0 tegen. Statistisch gezien zijn dat iets betere cijfers, vooral om niet te degraderen, maar echt vooruitgang kan je dat ook niet noemen.

Duiventil

Nochtans deed de Vereniging heel wat transfers om stappen vooruit te zetten, maar zonder al te veel succes . In het jaar na de promotie kwamen er 15 nieuwe spelers, waarvan Marega, Ueda, Gakpé, Lusamba, Etienne, Bongiovanni en Kylian Hazard meer dan 1000 minuten speelden. 7 op 15, waarvan er dit seizoen nog 2 overbleven. Vorige zomer kwamen er weer 15 nieuwe spelers bij, aangevuld met nog eens 8 winteraankopen. Van hen speelden Peeters, Gory, Panzo, Biancone, Donsah en Coulibaly meer dan 1000 minuten. Slechts 6 van de 23 dus, al speelden de wintertransfers wel nog relatief veel (maar er waren nog slechts 8 matchen).

En toch begint Cercle de voorbereiding op het nieuwe seizoen met maar een halve ploeg. Slechts 14 spelers maakten ook vorig jaar deel van de A-kern. Een aantal, onder wie Jérémy Taravel, krijgen een herkansing na een periode in de B-kern. Behalve enkele spelers die terugkeren van verhuur, heeft de Vereniging al 2 nieuwe aanwinsten vastgelegd met de jonge Franse verdediger Raux Yao en de polyvalente Alexander Corryn. Ook spits Hauge en middenvelder Kanouté zouden op komst zijn en rechtsachter Biancone zou opnieuw gehuurd worden. Verder wordt de kern voorlopig aangevuld met beloften.

Kortom, er is weinig stabiliteit in het transferbeleid. Dat heeft al twee keer op rij tot een zwaar seizoen geleid, maar toch lijkt daar niet meteen verandering in te komen en moet Cercle ook nu weer beginnen bouwen. Als klap op de vuurpijl verkocht Cercle Stef Peeters aan Eupen. Nochtans had de 28-jarige Limburger een voet in 33% van de Brugse doelpunten (6 goals en 3 assists). Een onbegrijpelijke zet. De speler gaf zelf aan dat hij niet aan een transfer had gedacht en in de wandelgangen klinkt het dat het bestuur van Cercle hem niet kwijt wou, maar Monaco wat geld wou terugverdienen.

Ga er maar aan staan, Paul Clement. De voormalige Britse assistent van Carlo Ancelotti bij Chelsea, PSG, Real Madrid, Bayern München koos in 2017 voor een solocarrière, maar die kwam nog niet echt van de grond. Hoofdtrainer bij een ‘kleinere’ ploeg blijkt toch nog wat anders dan assistent bij een topclub. Afwachten of het na mislukkingen bij Derby County, Swansea en Reading nu wel lukt. De nieuwe sportief directeur Paul Mitchell, ook al uit Engeland, is er alvast van overtuigd dat Clement de geschikte man is. Een paar weken geleden klonk het nog dat Cercle een Nederlandse technisch directeur wou binnenhalen en ze met Felice Mazzu of Marc Brys als coach een meer ‘Belgische’ koers zouden varen, meer onafhankelijk van Monaco. Niet dus. Monaco stelde Paul Mitchell (ex- Red Bull) aan en die neemt nu de beslissingen. En intussen staat Cercle twee jaar later op exact hetzelfde punt als na de promotie. Met veel vraagtekens en hopen te overleven bij gratie van Monaco.

Deze grafiek bevat het rollend gemiddelde (over 5 matchen) van de Expected goals voor en tegen van Cercle Brugge van de laatste twee seizoenen in de Jupiler Pro League (play-offs inbegrepen). Simpel gezegd: de verhouding kansen voor en tegen van Paars-wit over langere termijn.

Expected goals zijn een maat voor de hoeveelheid en de kwaliteit van de kansen die een ploeg creëert en tegen krijgt. Of die kansen ook effectief doelpunten hebben opgeleverd, wordt niet meegerekend. Het toont in feite de ‘onderliggende’ prestatie, zowel offensief, als defensief van een ploeg en is één van de beste voorspellers voor resultaten over langere termijn.

Het rollend gemiddelde betekent dat we het gemiddelde van de Expected goals nemen over een aantal matchen (in dit geval 5, dus eerst match 1 tot 5, dan 2 tot 6), om uitzonderlijke pieken of periodes van moeilijke of makkelijkere tegenstanders uit te vlakken. Het zorgt ervoor dat we een goed inzicht krijgen in de prestaties van een ploeg over langere termijn, zeker met de toevoeging van de trendlijn.

Hoe groter het verschil in Expected goals voor en tegen, hoe beter de prestatie natuurlijk. Want dat betekent dat een ploeg meer creëert dan het weggeeft en dat je dus meer kans hebt om wedstrijden te winnen. Enkel op het einde van dit seizoen kende Cercle Brugge een periode waarin ze meer kansen creëerden dan ze weggaven.