In de boventitel staat geen tikfout: het voetbaltoernooi dat zaterdag 13 januari begint, heet wel degelijk ‘Africa Cup 2023’. Dat zit zo. De Afrikaanse landenbeker vindt van oudsher plaats in de winter, maar de Afrikaanse voetbalbond wilde verhuizen naar de zomer om conflicten met het Europese voetbalseizoen uit de weg te gaan. Men wil alle sterren erbij hebben en dat is in de Africa Cup vaak een probleem. Er circuleren verhalen van Afrikaanse voetballers die door hun clubs gedwongen worden om het toernooi te laten schieten. Ze veinzen een kwetsuurtje tijdens de winterstop, maar dartelen de komende weken fluks over de Europese velden.
Regenseizoen
De Africa Cup wordt voortaan gehouden in juni en juli, in onpare jaren tussen het EK en het WK, maar in de eerste editie na de switch kiest men toch weer voor de oude formule. Het toernooi vindt immers plaats in Ivoorkust en juni en juli liggen midden in het West-Afrikaanse regenseizoen. De Afrikaanse voetbalbonzen vermeden een ramp door toch te kiezen voor uitstel. In juni 2023 vielen in Abidjan meer dan 30 doden bij overstromingen en modderstromen. Het probleem van de botsende kalenders zal zich mogelijk vanzelf oplossen. Clubs uit de Golfstaten zijn op strooptocht om de grootste Afrikaanse voetballers aan zich te binden. Sadio Mané, Kalidou Koulibaly en Édouard Mendy, de sterren van titelverdediger Senegal, spelen bijvoorbeeld alle drie in de Saudische Pro League. De competities van de Golfstaten houden een erg lange winterstop, van december tot midden februari. Mané, Koulibaly en Mendy zijn jonge dertigers, geen eindecarrièrespelers. De waardeverhoudingen binnen het internationale voetbal verschuiven.
Als we de poules niet doorkomen, mogen ze me doden.
Hugo Broos, trainer van Zuid-Afrika
Talentscouts
Mané was de grote held van de vorige Africa Cup. De Senegalese spits trapte in de finale de beslissende strafschop binnen tegen Egypte. Die twee landen zijn opnieuw topfavoriet, al zou niemand opkijken als Ivoorkust, Marokko, Algerije, Nigeria of Kameroen het toernooi wint. Alle grote Afrikaanse voetballanden plaatsten zich voor de Africa Cup. Nu het aantal deelnemende teams werd opgetrokken naar 24 is kwalificatie een formaliteit: de Afrikaanse voetbalbond telt slechts 52 leden. Kenia en Zimbabwe werden uitgesloten, respectievelijk wegens corruptie en een MeToo-schandaal met vrouwelijke scheidsrechters.
België is traditioneel goed vertegenwoordigd op de Africa Cup. Zestien voetballers uit de Belgische competitie maken in Ivoorkust hun opwachting. De Belgische talentscouts beschikken over uitstekende contacten in Midden-Afrika en de Maghreb. Er speelt nog een tweede trend: almaar meer Afrikaanse spelers zijn in België geboren en kregen hier ook hun voetbalscholing. Denk maar Bilal El Khanouss (Marokko) en Joris Kayembe (Congo) van Racing Genk of Denis Odoi (Nigeria) van Club Brugge.
Bafana Bafana
Er zijn ook twee Belgische trainers actief op deze Africa Cup. Hugo Broos won het toernooi in 2017 met Kameroen. Hij coacht nu Zuid-Afrika, een subtopper binnen het Afrikaanse voetbal. De Bafana Bafana (‘onze jongens’ in het Zoeloe) van Broos zijn een jong team, zonder klinkende namen. ‘Als we de poules niet doorkomen, mogen ze me doden’, zei Broos, hopelijk met zin voor overdrijving. Zuid-Afrika moet Mali, Namibië en Tunesië opzijzetten. Tom Saintfiet stuntte op de laatste Africa Cup door met het kleine Gambia de kwartfinale te halen. De Kempense coach is een naam met gewicht in het Afrikaanse voetbal: in 2023 werd hij voor de tweede keer genomineerd als Afrikaanse Coach van het Jaar. Hem wacht ditmaal de zware taak om Gambia naar de volgende ronde te loodsen in een groep des doods, met titelverdediger Senegal, Kameroen en Guinee.