Na twee gemiste toernooien is het Nederlands elftal terug op een eindronde. Met Oekraïne, Oostenrijk en Noord-Macedonië moet de groepsfase op het EK geen probleem zijn. Maar wat daarna? Aad de Mos blikt vooruit. ‘Met De Jong, Wijnaldum en Gravenberch heeft De Boer goud in handen.’
Het is van 2014 geleden dat Nederland er bij was op een eindronde. Dat was op het WK in Brazilië, het toernooi van de zweefduik van Robin van Persie tegen Spanje (1-5), van de – toen nog – verrassende vijfmansverdediging van Louis van Gaal, van de halve finale tegen Argentinië en de gewonnen troostfinale tegen Brazilië. Na de zilveren medaille onder Bert van Marwijk in 2010 in Zuid-Afrika was dit een nieuw kunststukje aan de top.
En toen … was er niets. Een gouden generatie nam afscheid en een nieuwe diende zich (nog) niet aan. Oranje ploeterde en versleet met Danny Blind en Dick Advocaat op korte tijd twee bondscoaches. Tot Ronald Koeman overnam en begon te bouwen, met het EK als stip aan de horizon.
Na diens vertrek naar FC Barcelona – de enige club waarvoor hij Oranje zou hebben verlaten – moet Frank de Boer het Nederlands elftal na zeven jaar afwezigheid naar goede gewoonte naar de titel leiden. Met Aad de Mos overlopen we de kansen van Oranje deze zomer.
Wie zijn voor u de verrassingen in de selectie?
Aad de Mos: ‘ Jurriën Timber is voor mij een verrassing, net als de afwezigheid van Ryan Babel. Timber is erbij gehaald voor de toekomst, richting het WK in Qatar. Hij is een multifunctionele speler die achterin alle posities kan bezetten. Een echte Ajaxspeler ook, technisch zeer vaardig.
‘Het ontbreken van Babel, vind ik wat vreemd. Een week voor het bekendmaken van de voorselectie zei De Boer op tv nog dat dat soort jongens heel belangrijk is wanneer je zes weken op elkaars lip zit en er moet worden getraind door de reserves. In één keer gaat die filosofie blijkbaar van tafel. Dat is zijn goed recht, hij hoeft niet alles naar waarheid te vertellen aan de media, maar hier lijkt het erop dat Babel door de praatprogramma’s is weggepraat; dat De Boer daar toch zijn oor naar heeft laten hangen. Babel heeft het namelijk niet slecht gedaan na zijn terugkeer van Ajax naar Galatasaray. Dit moet een enorme teleurstelling zijn voor die jongen.’
Er wordt met lof gesproken over AZ-linksback Owen Wijndal. Is hij klaar voor een basisplaats bij Oranje?
De Mos: ‘In een viermansverdediging, zoals in de groepsfase, zal Wijndal wel spelen en dan is hij uitstekend. Wanneer naar een 3-4-3 of 5-3-2 wordt geschakeld is zijn tactisch vermogen niet zo geweldig, ook omdat hij die manier van spelen niet gewend is. Dan is er een heel goede persoonlijke tactiek nodig en die heeft hij niet. Je zou in zo’n opstelling, later in het toernooi, beter kiezen voor een type die dat ook in zijn competitie gewend is. Daley Blind, bijvoorbeeld, heeft daar wel een heel goed gevoel voor.’
Nederland is het gevaarlijkste in de underdogrol.’
Antilope
Met welke opstelling zou u spelen?
De Mos: ‘Ik zou het toernooi beginnen in een traditionele 4-3-3-opstelling, met Cillessen, Dumfries, De Ligt, De Vrij, Wijndal, De Jong, Wijnaldum, Gravenberch, Berghuis, Weghorst en Depay. ‘
Geen Marten de Roon, die tot voor kort alles speelde?
De Mos: ‘Je kunt niet meer om Gravenberch heen. Hij wordt dé verrassing bij Oranje. Die jongen is een lust voor het oog wanneer je een liefhebber bent van voetbal. Dat is een antilope, met een coördinatie en een gevóél… dat is ongelooflijk. Ik denk dat hij een openbaring gaat worden. Met De Jong en Wijnaldum aan zijn zijde … Laten we wel wezen: dat gaat een dynamisch supermiddenveld zijn. Beter dan dat van België. Zeker nu het maar de vraag is of Axel Witsel het haalt.’
Hoe ziet u de rol van De Roon, die een zekerheid is bij Atalanta Bergamo?
De Mos: ‘ De Roon kun je altijd in de knock-outfase gebruiken. Laat Oranje eerst maar eens lekker vrij aanvallend voetballen waardoor ze in een flow kunnen komen en in het toernooi zullen groeien. Of ik De Roon zou laten spelen, hangt dan ook heel erg af van hoe je de groepsfase doorkomt. Is dat met goed voetbal, komen ze in die flow, is de pers lovend – ze zeggen wel dat ze geen kranten lezen, maar ik weet uit ervaring dat ze alles lezen en volgen – en hebben die jongens een bak zelfvertrouwen of zijn ze door met drie gelijke spelen? Dan kun je tegen een even sterke of sterkere tegenstander altijd nog De Roon brengen.’
Hoe kan De Boer dat middenveld met De Jong, Wijnaldum en Gravenberch het best laten renderen?
De Mos: ‘Dat kun je die jongens best zelf laten regelen. Vroeger had Frankrijk met Platini- Giresse- Fernández ook een middenveld dat vrijuit speelde, op elkaar was afgestemd en heel moeilijk uit te rekenen was voor de tegenstander. Daarvoor is tactisch inzicht nodig en dat is bij alle drie groot. Wijnaldum is de meest gelouterde, De Jong heeft er nu twee jaar Barcelona op zitten en Gravenberch pikt dat van nature op; die heeft al ongelooflijk veel geleerd van dat eerste jaar bij Ajax en die ontwikkeling is zo natuurlijk bij hem … dat zie je alleen bij de absolute topspelers. In potentie is hij wereldtop.’
Er is veel te doen geweest over de positie van De Jong bij Barcelona, waar hij pas onder Koeman weer naar zijn beste vorm toegroeide. Hoe is hij op zijn best?
De Mos: ‘Wanneer hij zijn balletjes kan ophalen, de eerste opbouw kan verzorgen en er niet te veel mensen voor zijn voeten lopen. Hij moet vrij zijn en kunnen doen wat hij wil. Bij Barcelona speelde hij niet goed in de grote wedstrijden en ook op het EK bestaat de kans dat de tegenpartij een mannetje op hem gaat zetten. Daarom is het zo fijn dat je naast hem Gravenberch en Wijnaldum zou hebben, dan hoeft De Jong maar zijn man mee te trekken waardoor die twee anderen de bal op kunnen halen. Zij zijn alle drie zó allround. Ze kunnen opbouwen, een pass geven, bijsluiten én ze hebben scorend vermogen. Frank de Boer heeft goud in handen; dit is een droom van een middenveld en dat is het allerbelangrijkste van voetbal. Dat wordt nog weleens te weinig benadrukt, maar als het middenveld goed bezet is en in verhouding tot elkaar staat … laat ze dan maar komen hoor, die tegenstander.’
Twijfel aan de bondscoach
Heeft u dat gevoel bij Oranje? Laat ze maar komen?
De Mos: ‘Ja… Wij twijfelen nog te veel in Nederland aan de kwaliteiten van de bondscoach, laten veel te veel de oren hangen naar praatprogramma’s en de media hebben geen goede helikopterview als het gaat om de kwaliteiten van de tegenstanders. Daar moet De Boer ver boven kunnen gaan staan. Hij heeft fantastisch materiaal en ze spelen veel wedstrijden thuis, in eigen land.’
U zei eerder dat hij zich waarschijnlijk heeft laten beïnvloeden door die praatprogramma’s in zijn keuze om Babel thuis te laten. Gáát De Boer daar dan boven staan?
De Mos: ‘Dat hoop ik wel.’
Toch is er collectief gezien inderdaad twijfel. Niet terecht volgens u?
De Mos: ‘Nee… Dat is van dat opgefokte gedoe. Ronald Koeman had het geluk aan zijn kont hangen maar kon niets fout doen en De Boer is drie keer ontslagen, in Italië, Engeland en in Amerika ( bij respectievelijk Inter, Queens Park Rangers en Atalanta, nvdr), en dan is hij niet de geschikte kandidaat … terwijl hij vier keer kampioen is geworden met Ajax. Bovendien heeft hij al een EK en WK meegemaakt als assistent onder Bert van Marwijk. Hij heeft laten zien dat hij dit niveau aankan; ik heb alle vertrouwen in De Boer. Tussen hem en de groep zit het ook goed, volgens mij. Die ploeg is een vriendengroep die aan elkaar hangt.’
U klinkt optimistisch; kan Oranje het de topkandidaten moeilijk maken?
De Mos: ‘Zeker. Wanneer zij het opnemen tegen voetballende landen kunnen ze uitgaan van de tegenstander en gaan er ruimtes komen. Dan wordt het atletisch vermogen belangrijk en Nederland is voetballend een geheel. Het zijn allemaal zeer vaardige jongens. Ik denk niet dat Roberto Martínez, Luis Enrique of Didier Deschamps gelukkig is met een wedstrijd tegen Oranje. Dan zullen zij echt top moeten zijn; Nederland is het gevaarlijkste in de underdogrol.’
Gravenberch is een antilope, met een coördinatie en een gevóél… dat is ongelooflijk. Hij wordt dé verrassing bij Oranje.’
Welk resultaat verwacht u?
De Mos: ‘Een halve finale zou een geweldig succes zijn voor dit jonge elftal.’
Deze groep mist de zogenaamde ’toernooi-ervaring’. Is dat volgens u inderdaad een nadeel?
De Mos: ‘Nee, ik denk dat die ervaring komt als je lekker in het toernooi zit. Nederland gaat die groepsfase overleven, komt in een flow en dan gaat het alleen maar beter. Die ervaring kan namelijk ook nadelig werken, dat jongens over the hill zijn en er onderschatting komt. Frankrijk, bijvoorbeeld, heeft al een WK gewonnen, ook deze generatie Belgen heeft al veel meegemaakt. Deze groep van Oranje is er voor de eerste keer bij en is hongerig. Die honger is belangrijker dan toernooi-ervaring.’
België versus Nederland
Het ontbreken van Virgil van Dijk door een blessure is een flinke domper voor Oranje. Hoe groot gaat zijn gemis zijn?
De Mos: ‘Dat gaat een heel grote invloed hebben. Van Dijk is een leider, positioneel een fantastische speler, zijn coaching is geweldig goed en iemand die ontzag inboezemt bij de tegenpartij. Zijn uitstraling is van groot belang en dat gemis zul je merken, maar ook zonder hem staat er nog een heel sterke verdediging. De Vrij en De Ligt worden geroemd in de moeilijkste competitie op het gebied van verdedigen, dat daar een vak op zich is. De Vrij was de beste verdediger en misschien wel speler bij Inter en De Ligt kan volgend jaar al aanvoerder zijn bij Juventus. Zet je Blind daar bij in een drie- of vijfmansverdediging dan heb je een heel degelijke verdediging, zeker tegen ploegen die met twee spitsen opereren. Máár: we krijgen af en toe ook heel gemakkelijk goals tegen. De concentratie bij stilstaande fases is een van de zwakke plekken van dit Oranje en eventueel de counters; met veertig meter in de rug zijn ze niet op hun best. Tegen Nederland creëer je áltijd kansen.’
Nederland heeft altijd bekend gestaan om zijn sterke aanval, nu is het andersom: ze hebben een verdediging van wereldniveau en een middelmatige aanval. Hoe verklaart u dat?
De Mos: ‘Je ziet nu bij de volgende lichting talenten weer topaanvallers klaarstaan, met onder anderen Noa Lang en Myron Boadu ( AZ, nvdr), maar de jongens die nu voorin staan, zijn inderdaad niet de absolute top. Via Berghuis en Depay en dat middenveld is Oranje wél altijd in staat tot het creëren van kansen. Ze maken is twee; Depay, Weghorst en Berghuis zijn geen Kane, Mbappé of Lukaku. Dat maakt ook dat we geen favoriet zijn.’
Wie zijn dat volgens u?
De Mos: ‘Frankrijk, Spanje, België, Engeland en Italië; die laatste doet altijd mee op toernooien. Duitsland niet, daarvoor hebben ze momenteel de kwaliteit niet. Voor België gaat het nu moeten gebeuren; de grote jongens van de ploeg gaan na dit toernooi waarschijnlijk over hun top zijn. Ze zijn op dit EK ook een grotere favoriet dan op het WK drie jaar geleden. Ze spelen zakelijker en drukken niet koste wat kost door om de 3-0 of 4-0 te maken. 2-0 is ook goed, dan gaat de deur op slot en doen ze geen gekke dingen meer. Dat is de rijpheid van de spelers. De druk die er nu op ligt op die ploeg speelt geen rol. Dat zijn ze allemaal wel gewend bij hun club.’
Legt u de ploegen van Nederland en België eens naast elkaar.
De Mos: ‘België heeft een meer ervaren ploeg en een voorhoede van wereldklasse. Verdedigend zijn ze kwetsbaar, met uitzondering van Thibaut Courtois. Thomas Vermaelen, Jan Vertonghen, Toby Alderweireld … dat is toch een beetje geweest; hun beste tijd ligt achter hen. Jason Denayer is ook niet wereldtop. Wat dat betreft zijn Nederland en België een spiegelbeeld van elkaar, waarbij Oranje dus een sterker middenveld heeft.’
U beschouwt Oranje als de favoriet van die twee landen?
De Mos: ‘Van alle favorieten zou ik als Oranje zijnde het liefst tegen België spelen; Frankrijk, Spanje en Engeland zijn naar mijn idee sterker dan de Rode Duivels. En Nederland-België is sowieso iets bijzonders, dat is een derby en dat gaat een heel spannende wedstrijd worden waarbij wij, Nederlanders, toch altijd denken dat we van België zullen winnen, hoe onrealistisch ook.’ ( lacht)
Tot slot: waar kijkt u naar uit dit toernooi?
De Mos: ‘Dat de pandemie een klein beetje voorbij is, we wedstrijden krijgen met publiek en er weer wat vreugde in de straten komt in Nederland. Ik hoop dat de bekende oranjekoorts weer voelbaar wordt, waarbij we de titel alweer gewonnen hebben voor het toernooi begonnen is.’
‘Net als Lukaku moet Weghorst vechten tegen critici’
Nederland stond altijd bekend om zijn aanvallers van wereldklasse, maar heeft sinds Robin van Persie geen echte topspits meer in huis. Oranje speelt de laatste jaren dan ook met een zwervende Memphis Depay in de spits en beweeglijke flankspelers. Áls er een nummer 9 wordt ingezet, dient die als breekijzer; Bas Dost, bijvoorbeeld, of sinds diens afscheid steevast Luuk de Jong.
Sinds de goede prestaties van Wout Weghorst bij VfL Wolfsburg werd de roep om zijn selectie steeds groter en bondscoach Frank de Boer koos er nu voor om beide spelers mee te nemen naar het EK. Aad de Mos zet Weghorst direct in zijn basiselftal (zie ook hoofdtekst).
U verkiest Weghorst boven Donyell Malen, terwijl de spits tot het EK steeds buiten de boot viel. Hoe verklaart u die keuze?
De Mos: ‘Weghorst is een doelpuntenmachine in de zware Bundesliga en oogt niet soepel, maar is een laatbloeier die nu in topvorm is. Hij speelt graag in en rond het zestienmetergebied, wat Oranje zeker in de poulefase zal doen. Dan is hij ideaal. Net als Romelu Lukaku moet Weghorst vechten tegen de critici.’
Had u Luuk de Jong niet meegenomen?
De Mos: ‘Ik zou De Jong zelf ook absoluut hebben meegenomen. Wanneer het niet loopt, kun je een nummer 9 altijd wisselen of met vroege voorzetten pompen richting twee spitsen. Oekraïne, bijvoorbeeld, is een goeie ploeg en op die eerste wedstrijd staat altijd wat meer spanning. Oranje gaat De Jong nodig hebben als breekijzer; hij was ook altijd het goudhaantje bij Ronald Koeman en scoorde vaak rond de negentigste minuut. Kijk ook zijn gemiddelde in Sevilla er maar eens op na. In alle finales scoort hij. Het is bovendien een heel betrouwbare jongen in de groep. Een goede supersub en die heb je er niet veel; die zonder gemor op de bank zit.’
En wat met de nog jonge Malen, die veel vertrouwen kreeg?
De Mos: ‘ Malen is een heel ander type die je op alle posities voorin kunt gebruiken en met wie je perfect op de counter kunt spelen. Wanneer je een voorsprong hebt en de tegenstander gaat wat meer ruimte weggeven, kun je hem zeker brengen.’
Ook Donny van de Beek valt buiten uw elftal, een middenvelder met veel diepgang en scorend vermogen.
De Mos: ‘ Donny heeft veel te weinig gespeeld bij Manchester United. Hij toont wel telkens zijn waarde voor het Nederlands elftal en scoort altijd. Er kunnen ook nog blessures komen en met corona weet je ook niet hoe het loopt. Dan is hij zeer bruikbaar op het middenveld. Datzelfde geldt voor Davy Klaassen. ‘
Is Steven Berghuis als Feyenoorder niet te licht voor Oranje?
De Mos: ‘ Berghuis is heel gevaarlijk met zijn linkerbeen wanneer hij vanaf rechts naar binnen trekt; een beetje zoals Arjen Robben. Hij is doelgericht en snel en is in de laatste interlands aan het scoren geslagen. Bij Feyenoord was hij bij vijftig procent van de doelpunten betrokken met een assist of een doelpunt.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
