‘Te vaak is deze lichting Rode Duivels al bejubeld en vervolgens weer neergehaald’

Er zijn nog genoeg werkpunten voor bondscoach Roberto Martinez, vindt Jacques Sys.

Een innoverende trainer kan je Roberto Martínez niet echt noemen. Zo ziet hij zichzelf ook niet. In het voetbal, zegt hij, is alles al uitgevonden. Het komt er vooral op aan samenhang te brengen in de manier van spelen. Zo verwoordde hij het al na zijn aanstelling, vorig jaar in augustus. Martínez borduurde verder op hetgeen er stond. Hij koos voor evolutie en niet voor revolutie. Hooguit, zo bedacht hij, kon hij de spelers tactisch verrassen. Kort na het begin van zijn ambtstermijn ging Martínez met de Rode Duivels op een ontluisterende manier onderuit tegen Spanje. Een sleutelmoment, een teken dat het roer radicaal moest worden omgegooid.

Intussen zijn de Rode Duivels op weg naar het WK in Rusland, zaterdag wordt er tegen Griekenland een nieuwe horde genomen. Meer dan vier maanden heeft Martínez zich na de laatste interland over zijn werkpunten kunnen bezinnen. Rechte lijnen wil hij trekken, geen compromissen sluiten. Maar roept iedere trainer dat niet? De afgelopen dagen voegde Martínez er in een interview met een krant nog een paar begrippen aan toe: duidelijkheid, sturing en discipline.

Vorige vrijdag maakte de bondscoach zijn selectiegroep bekend. Zonder schokkende veranderingen. Tenzij misschien dat de niet fitte Vincent Kompany wordt gepasseerd. Een teken dat de machtsverhoudingen binnen de ploeg zijn gewijzigd. In het verleden bepaalde Kompany bij wijze van spreken waar er getraind wordt, nu blijft er van zijn aura van onaantastbaarheid nog weinig over. Er zijn andere leiders opgestaan. Mondige voetballers die zeggen waar het op staat en zich zonder de aanwezigheid van de vaak te dominante Kompany bevrijd lijken te voelen.

Roberto Martínez heeft tot dusver een fraai parcours afgelegd en zich aan de buitenwereld als een heer van rang en stand goed verkocht. Wat ongelukkige commotie was er in november met de niet-selectie van de zogezegd geblesseerde Radja Nainggolan, nu sloot Martínez de middenvelder van AS Roma weer in de armen. Hij grabbelde daarbij diep in de ton van de superlatieven. Het mag dan zijn dat Nainggolan naast het veld soms een ongeleid projectiel is, hij blijft een moderne voetballer die even gemakkelijk bouwt als breekt, ook al wil hij op tactisch vlak niet altijd even gedisciplineerd zijn. Nu Nainggolan in zijn club in een meer vooruitgeschoven positie voetbalt, hoeft de vraag niet meer gesteld te worden of hij dan wel Axel Witsel voor de defensie opereert.

Voor Roberto Martínez blijft Witsel een certitude. Het probleem dat hij in de Chinese competitie ritme dreigt te verliezen veegt hij resoluut van tafel. Op zijn niveau blijft Witsel een steunpilaar: een intelligente voetballer die zelden de bal verliest. Weelde genoeg in de centrale as van het elftal waar Kevin De Bruyne de lijnen moet uitzetten en veel aan de bal moet komen. Dan is hij op zijn best. Veel beter in ieder geval dan dat je hem naar de flank zou verbannen.

De wedstrijd tegen Griekenland mag voor de Rode Duivels geen probleem zijn. In een uitverkocht Koning Boudewijnstadion zorgt een 15 op 15 gegarandeerd dan weer voor een volksfeest. Maar de tegenstand in deze WK-kwalificatiegroep vertekent dit beeld. Eigenlijk staan de Rode Duivels nog nergens en hebben ze nog nooit een prijs behaald. Te vaak is deze lichting al bejubeld en vervolgens weer neergehaald. Te dikwijls ook verheffen voetballers zich boven alles en iedereen, opgesloten in hun eigen leefwereld. Dat de bij Everton exploderende Romelu Lukaku nu openlijk solliciteert naar een topclub is daarvoor typerend.

Die egocultuur, waarover Marc Wilmots vaak struikelde, moet Martínez onherroepelijk bannen. Voetballers als blok laten functioneren, jezelf pijn doen, niet altijd zelf de bal vragen, een ander iets gunnen. Het zijn de waarden waarop de Rode Duivels vroeger hun successen bouwden.