‘Mentale voorbereiding is onderontwikkeld in het voetbal’

De in mentale training gespecialiseerde prestatietrainer François Dutry pleit ervoor dat elke profvoetbalclub een mental coach in dienst neemt.

‘Er zijn veel factoren aan het leveren van prestaties. Naast het technische, tactische en fysieke aspect is er ook het mentale aspect. Het ene beïnvloedt het andere, want alles hangt samen. Toen ik destijds op vraag van Charleroi Harlem Gnohéré mentaal weer in orde zette, deed ik dat in samenwerking met de conditietrainer. Zo kun je ook samen oefeningen creëren. Als in een staf elke persoon op zijn eigen domein zit, los van wat de rest doet, waar is dan de synergie die nodig is om tot de best mogelijke prestatie te komen?

‘Het belang van een optimale mentale voorbereiding wordt intussen overal erkend, maar toch blijft het in het voetbal compleet onderontwikkeld in vergelijking met andere aspecten. Als ik hoor dat er geen financiële middelen voor zijn, moet ik lachen, want iedereen weet welke sommen er in het milieu circuleren. Er zijn hoofdtrainers die zeggen dat ze het zelf kunnen en meestal zijn dat mannen die daar wel sterk in zijn, maar blijkbaar beseffen ze niet dat een mentale trainer met zijn specifieke tools een enorme hulp en prestatiebooster voor zijn staf zou kunnen zijn. Kijk maar naar de T1 van Stade Reims, David Guion. Die beschikt over een diploma in mentale training, maar hij doet toch nog een beroep op een specialist in mentale training. Een T1 kan nooit dezelfde vertrouwensrelatie hebben met een speler als een mental coach, omdat hij het is die beslist over wie speelt en wie niet en er sprake is van een machtsverhouding die bijna vergelijkbaar is met die van werkgever-werknemer. Er zijn ook trainers die vrezen dat ik hun werk zal komen doen en voor de match en tijdens de rust motivatiespeeches zal geven. Maar dat is onze rol niet. Wij zijn er om de individuele en collectieve prestaties te helpen verbeteren.’

Profielbepaling

‘De basis van mijn werk is bepalen hoe elke speler mentaal functioneert. In welke mate is hij zich bewust van zijn dromen en van de realiteit, van zijn kracht en zijn werkpunten, van wat hij kan doen om zijn doelen te realiseren? Het is bewustwordings- en motivatiewerk om de intrinsieke motivatie te versterken. Intrinsieke motivatie is veel krachtiger dan extrinsieke motivatie als geld, familie en supporters. Intrinsieke motivatie is de motor. Voor mij is dat menselijke ontwikkeling. Als een persoon zichzelf beter kent, dan zal hij zichzelf beter kunnen managen, beter kunnen interageren met anderen en zullen ook zijn prestaties beter zijn.

‘Wisselvallige prestaties zijn een kwestie van zelfvertrouwen of van externe impact erop. Dat is voor ons ook een belangrijk werkpunt. Net als emotiemanagement, omgaan met druk, stress en frustraties.

‘Die individuele profielbepaling helpt de hoofdcoach te begrijpen hoe met elk van zijn spelers te communiceren, want iedereen is anders. Om prestaties te optimaliseren is individuele benadering binnen het collectief noodzakelijk, zoals dat intussen op fysiek vlak gebeurt. Toen ik 22 jaar geleden mijn diploma van conditietrainer behaalde, werkten maar enkele clubs met een specifieke coach voor de fysieke voorbereiding en dat deden ze met de kennis van die tijd: iedere speler moest hetzelfde doen. Wie fysiek sterk was, verveelde zich en wie fysiek veel minder sterk was, zat heel de tijd in het rood te lopen. Bijna niemand trainde goed. Nu is het hoog tijd om ook op mentaal vlak te finetunen.

‘Eens alles individueel duidelijk is, begint het collectieve werk, het werken aan wat wij het dream team noemen: de cohesie, de synergie van de spelers, de ploegdynamiek, het enthousiasme en het plezier. Belangrijk aspect daarin is ook het collectieve emotiemanagement, iets wat vrij nieuw is in de sport.’

Gereedschapskistje

‘Wat je af en toe ziet, is dat er op een moment dat het slecht gaat er een mental coach wordt bijgeroepen om snel alle problemen op te lossen. Een tovenaar. Bij Anderlecht is dat gebeurd onder John van den Brom. Alsof je pas in de laatste fase van de competitie een conditietrainer zou inschakelen. Werk je met een mental coach op lange termijn, dan ben je voorbereid: gaat het minder goed, dan is het probleem al geïdentificeerd en zijn spelers gewapend met tools om goed met de situatie om te gaan. Er zijn clubs die vrezen dat ze met een permanente mental coach een goeroe zullen binnenhalen, maar in elk geval zijn de tools die ik gebruik allemaal gekend en erkend, zoals ademhalingstechnieken, hartcoherentietraining, relaxatie, meditatie en visualisatie. Mijn werk is spelers ontwikkelen in functie van hun persoonlijkheid en hen een gereedschapskistje geven dat ze voor, tijdens en na de wedstrijd volgens hun behoeften op een autonome manier kunnen gebruiken.

‘Er zijn wel al Belgische clubs die met een mental coach werken, maar slechts af en toe, niet dagelijks. Ik ben blij te zien dat Gustavo Poyet, T1 van Bordeaux, voortaan met een voltijds geïntegreerde mental coach gaat werken. Dat is de te volgen weg, want er is zoveel te doen. Is bijvoorbeeld bij de samenstelling van de kern de mentale capaciteit niet belangrijk? Is het voor een technisch en fysiek goeie groep niet belangrijk om een echte leider te rekruteren, iemand die charismatisch is, op tafel kan kloppen en de troepen mentaal een boost kan geven? Het verheugt mij ook van Philippe Saint-Jean te lezen dat in Moeskroen een van zijn prioriteiten is om op Futurosport vanaf de U16 op het mentale vlak te gaan werken. In opleidingscentra is gigantisch veel vooruitgang te maken. Nu wordt er veel potentieel verspild omdat spelers onvoldoende mentaal voorbereid zijn. Is bijvoorbeeld Anthony Vanden Borre niet iemand met goud in de voeten? Weet hij wie hij echt is en waarom er gebeurt wat er gebeurt? Ik kan daarover niet oordelen en ik zeg ook niet dat ik alles kan veranderen, maar ik zag toch al formidabele déclics.’

François Dutry

? Geboren: 31 juli 1974, Charleroi

? Opgeleiding: – lichamelijke opvoeding (Institut Parnasse Deux Alice) – Conditietraining met een specialisatie in sportvoeding (Perfinsport) – Mental coaching (Mentally Fit Institute)

– Neurocognitie (Institute of Neurocognitivism)

? Stichtte Naturazone (advies voeding, fitness, stressmanagement en voedingssupplementen)

? Speelde zelf voetbal en tafeltennis en deed aan triatlon (laatste Iron Man in 2005)

? Stichtte 22 jaar geleden ‘Avenir Triatlon Club de Charleroi’

? Begeleidt vooral voetballers, kooivechters, triatleten, marathon-, ultra- en traillopers én ook pokerspelers, zoals Clément Petit (Excel Mouscron), Harlem ‘Bison’ Gnohéré (ex-Sporting Charleroi), François Humblet (oa vicewereldkampioen Ironman 70.3, vice-Europees kampioen sprintduatlon) en Jérôme Sgorrano (900.000 dollar prijzengeld in poker)