Eén jaar Coucke bij Anderlecht: wat heeft hij concreet verwezenlijkt?

Volgende week donderdag is het precies een jaar geleden dat Marc Coucke Anderlecht overnam. Hardhandig en met veel show heeft hij het instituut door elkaar geschud. Maar wat heeft de schatrijke zakenman concreet verwezenlijkt? Zet u schrap voor een duik in de coulissen van Neerpede.

De play-offs zijn nog maar drie speeldagen ver wanneer Marc Coucke een departementshoofd, van wie hij de naam niet kent, tegenkomt in de toiletten op Neerpede. Anderlecht heeft net gewonnen van Club Brugge en het geloof in een 35e titel laait ook bij Coucke weer op. De zakenman is uitgelaten en deelt zijn passie met zijn medewerker: ‘Heb je gezien hoe blij de supporters zijn? Ik denk dat het wel zal loslopen met Anderlecht.’

De ontnuchtering zou snel volgen, maar aanvankelijk werkt het enthousiasme van Coucke aanstekelijk. Bij zijn eerste officiële optreden op Anderlecht in april maakt Coucke indruk op het personeel met een uiteenzetting van bijna anderhalf uur waarin hij heel nauwkeurig zijn plannen bekendmaakt. Zijn talent als redenaar valt op en ook zijn zin voor details. Tijdens een rondleiding door het Vanden Stockstadion had Coucke gemerkt dat in sommige lokalen het licht onnodig brandde en de verwarmingstoestellen aanstonden. Hij geeft op dat moment de indruk een baas te zijn die zich ook met alledaagse zaken bezighoudt. Maar gaandeweg slaat de sfeer op de werkvloer helemaal om. Iedereen heeft schrik om zijn job te verliezen en mensen wantrouwen elkaar omdat ze niet weten wie tot welk kamp behoort. Het contrast met de periode net na de overname is aanzienlijk. Toen werd de komst van de immer joviale Coucke op gejuich onthaald. De Oostendse tafeldanser wordt gezien als een sympathieke kerel die Anderlecht een nieuw elan zal geven. Maar zoals alle mannen met macht is Coucke, die zich uren opsluit in een vergaderzaal en in alle discretie zijn gesprekspartners ontvangt, ook een killer. Op Neerpede zal het niet lang duren voor ze die kant van Couckes persoonlijkheid leren kennen.

Wet-Renault

Het killersinstinct van de nieuwe baas van paars-wit komt voor het eerst bovendrijven met het ontslag van Herman Van Holsbeeck op 6 april. Net als CEO Jo Van Biesbroeck wil Coucke het verouderde personeel vervangen door jonge mensen met frisse ideeën. En vooral: Coucke wil zijn eigen mannetjes plaatsen. Dat wordt door een hooggeplaatst bestuurslid bevestigd aan minstens één werknemer die moet opstappen. Om die reden worden de chef-kok op Neerpede en de zaakvoerder van een horecazaak die op matchdagen broodjes levert voor de pers en de stewards, vervangen door Bartel Dewulf, medeoprichter van Belgocatering, chef-cuisinier van de Rode Duivels én een goede kennis van Coucke. Enkele spelers willen zelfs een petitie starten om de chef-kok, die al zeventien jaar de sportmaaltijden bereidt, aan boord te houden, maar in laatste instantie wordt daarvan afgezien.

De ontslagronde werd in alle stilte voorbereid door Van Biesbroeck, die zich genoodzaakt ziet om het aantal arbeidskrachten (op de payroll staan 240 werknemers) fel te reduceren. Meestal geeft Coucke zijn fiat zonder op de hoogte te zijn van een individueel dossier, maar in minstens twee gevallen zou hij zelf de opdrachtgever geweest zijn. Jurist Renaud Duchêne wordt op een avond in het bijzijn van enkele collega’s uitgekafferd door Coucke en niet veel later ligt zijn C4 klaar. Maar het ontslag van Robert Steeman, verantwoordelijk voor de vrouwenafdeling, is wellicht het meest flagrante voorbeeld van de manier waarop Coucke persoonlijk omgaat met mensen die aan Herman Van Holsbeeck gelinkt zijn. Steeman had na de titel van de damesploeg, de eerste in twintig jaar, Coucke uitgenodigd om het team te feliciteren. De meisjes vroegen Coucke uit over zijn plannen met het vrouwenelftal en dat schoot hem in het verkeerde keelgat. Het lot van Steeman was meteen bezegeld. Als drogreden voor het ontslag wordt aangevoerd dat hij Coucke had vernederd. Gevolg: Steeman spant een proces aan waarvan de uitspraak in het najaar van 2019 wordt verwacht. Niet dat Coucke er zijn slaap voor laat: hij heeft naar verluidt een honderdtal gelijkaardige processen lopen die ingeleid werden door mensen met wie hij gewerkt heeft en ex-werknemers van zijn bedrijven.

Coucke maakte zich binnenskamers alles behalve populair door oudgedienden, die weliswaar al op pensioen gestuurd moesten worden, geen waardig afscheid te gunnen. Het oude Anderlecht is gebouwd op mensen die al meer dan een decennium op de club rondlopen en om middernacht wakker gebeld kunnen worden door een John van den Brom omdat hij zijn paspoort niet vindt. Dat de samenwerking met die anciens beëindigd wordt met een achteloos telefoontje of een droge mail, bevestigt volgens de tegenstanders van Coucke zijn gebrek aan empathie. De nieuwe bestuursploeg bestaat uit professionals, functioneert via procedures en heeft een afkeer van improvisatie. ‘Het werd tijd dat iemand als Van Biesbroeck de club herstructureerde’, aldus een insider. ‘Vroeger werden de cijfers per departement op het einde van het seizoen bekeken. Er werd dan gezegd: ‘Oké, jij hebt dit seizoen 400.000 euro gebruikt. We zullen wel bijpassen.’ Nu krijgt het diensthoofd 100.000 euro en hij moet er zijn plan mee trekken. Soms is een vleugje brutaliteit nodig om iets in gang te zetten.’

Hoeveel mensen er in 2018 precies vertrokken zijn, is niet helemaal duidelijk. Tijdens het laatste halfjaar was het een komen en gaan van personeel. De laatste tijd hielden medewerkers het zelf voor bekeken. Mensen die de club door en door kennen, verdenken Van Biesbroeck en Coucke ervan een list te hebben gebruikt om de wet-Renault te omzeilen. Door de reeks ontslagen zoveel mogelijk te spreiden vielen de Brusselaars niet onder de regeling voor collectief ontslag. Dat zou enkel het geval zijn geweest mocht Anderlecht binnen de 60 dagen zijn personeelsbestand met 10 procent hebben afgeslankt.

Winstmaximalisatie

Vanaf het prille begin is Coucke geobsedeerd door de cijfers. Hij is ontsteld over de spotprijzen die gehanteerd worden voor viptickets en over de vele genodigden die gratis op de eretribune mogen zitten. ‘Dat schaffen we meteen af’, was zijn conclusie. Zelfs oud-leden van de beheerraad, die in december vriendelijk verzocht werden om hun aandelen te verkopen en al hun functies binnen de club neer te leggen, moeten sinds dit seizoen bijna 5000 euro neertellen om een zitje te krijgen in de eretribune. De gratispolitiek op Anderlecht behoort voorgoed tot het verleden. De visie van Coucke is duidelijk: alles moet opbrengen. Als hij 100 euro uitgeeft, wil hij minstens 101 euro terugverdienen. Vanuit commercieel oogpunt was het dus logisch dat Coucke de stekker uit de damesploeg wilde trekken. Toen iemand het argument bovenhaalde dat de vrouwen kampioen waren geworden, haalde Van Biesbroeck zijn schouders op. ‘Vrouwen brengen niets op.’

Dat Anderlecht in zijn zoektocht naar nieuwe fondsen de internationale toer op gaat, hoeft niet te verbazen. Coucke drijft handel met de hele wereld en Van Biesbroeck, die in de VS en in Azië heeft gewerkt, is een wereldburger. Maar onder impuls van Matthijs Keersebilck, Head of sales, marketing and communication, wordt in eerste instantie de volledige commerciële werking gereorganiseerd en omgevormd tot de cash cow van de club. Het businessmodel van Van Holsbeeck en co was louter gebaseerd op uitgaande transfers. Nu is het de prioriteit om winstmaximalisatie te realiseren uit commerciële takken zoals merchandising en ticketing. De invoering van de zogenaamde KMO-tribune, die dit seizoen meestal voor de helft gevuld geraakt, moet ook in dat perspectief gezien worden. Dat het kwaad bloed zet bij enkele tientallen supporters die naar een andere locatie zijn moeten verhuizen? Collateral damage. Het geeft wel de impressie dat de gewone supporter moet wijken voor de man met de stropdas.

Tegelijk probeert Coucke via allerhande initiatieven de minder kapitaalkrachtige klanten te plezieren. Coucke zet zijn leveranciers onder druk om de supporters elke match iets te geven (gratis cola, popcorn…), hij richt een fan village op in de tribune en een family corner aan de fanshop en er zijn gesprekken aan de gang met de Brusselse vervoermaatschappij MIVB om speciale tarieven te verkrijgen voor de fans.

Fictiereeks

Terwijl de commerciële activiteiten lopen als een trein, zit het medisch departement bijna aan de grond. Onlangs kreeg een vooraanstaande sportdokter een verontrustend bericht. ‘Het is chaos op Anderlecht. Er moet dringend iets gebeuren.’ Wie elke dag op de club rondloopt, weet dat het al jaren vierkant draait. Ook het bestuur, met name Van Holsbeeck en Van Biesbroeck, waren op de hoogte maar konden of wilden niet optreden. Toen iemand zijn beklag ging doen bij Van Holsbeeck was diens antwoord veelzeggend: ‘Hoeveel opslag moet je hebben?’ ‘De sfeer is al jaren verziekt. Zelfs de meubelen zijn besmet’, vertelt een ex- werknemer.

In het medisch kabinet gebeurden er zaken die enkel in fictiereeksen als Grey’s Anatomy voorkomen. Twee dokters gingen met elkaar in de clinch omdat ze het oneens waren over het nut van het toedienen van een vaccin tegen hepatitis A en B bij nieuwe spelers, een Afrikaanse speler die een seksueel overdraagbare aandoening had opgelopen moest nodeloos wachten op zijn medicatie, en ga zo maar door. Telkens lagen communicatieproblemen aan de basis van de dwalingen. Jochen De Coene, die zich door de jaren onmisbaar had gemaakt, was een deel van het probleem, maar onderhuidse irritaties en onduidelijkheid over taken en bevoegdheden speelden ook een rol. Toen Nicolás Frutos vorig seizoen interim-coach was, waagde hij zich zelfs aan intramusculaire injecties bij spelers.

Hein Vanhaezebrouck gaf dit seizoen in bedekte termen meerdere keren kritiek op de medische staf en is allang vragende partij voor een nieuwe dokter die op permanente basis aanwezig is op Neerpede. De aanslepende blessures van Kums, Najar, Trebel en Cobbaut hebben ook bij de spelers het idee versterkt dat de medische omkadering niet top is. Chris Goossens geniet nog niet het volste vertrouwen van de kleedkamer en dat leidt tot een ongezonde situatie waarbij spelers bewust hun doktersbezoek uitstellen tot Kristof Sas langskomt. Sas werkt als spoedarts in Ronse en is als consultant op Anderlecht aanwezig op maandag of dinsdag en op donderdag of vrijdag.

Dat spelers nog altijd externen raadplegen om oefentherapie te volgen kan als een motie van wantrouwen gezien worden. Nochtans heeft de club de infrastructuur en de manschappen om de revalidatie binnenshuis af te werken, maar een viertal jaar geleden begonnen de spelers voor het minste naar Lieven Maesschalck te trekken. Maesschalck wordt als consultant ingeschakeld door de club voor de opvolging van langdurig geblesseerden – blessures van vier maanden of langer – en maakt dus officieel deel uit van de staf. Maar zijn behandelingen zijn schijnbaar duur en dat zou een van de redenen zijn waarom het budget de laatste jaren geëxplodeerd is. Bovendien schort er iets aan de opvolging: niemand weet of een speler daadwerkelijk naar Antwerpen gaat. ‘Als spelers elders gaan, dan is dat een teken dat er iets scheelt’, vertelt iemand die de medische dienst van binnenuit kent. ‘Ze zeggen: we gaan op een ander, want op de club krijgen we niet wat we nodig hebben. Dat is een uiting van ontevredenheid. Dat is een alarmsignaal waar je rekening mee moet houden.’

Na jaren aanmodderen lijkt Van Biesbroeck werk te maken van een make-over van het medisch departement. Het ontslag van De Coene was een klap voor Van Biesbroeck, maar het zal de weg vrijmaken voor een nieuw departementshoofd die het heft in handen durft te nemen.

Krachttoer

Over één ding is iedereen het eens op Neerpede: Coucke heeft een hart voor de jeugd. Hij was een opgemerkte gast tijdens de kampioenswedstrijd van de U21 eind april, informeert regelmatig naar de jongens die op de rand van de doorbraak staan en via Jan Verlinden, hoofd van het sociaal departement, en Jean Kindermans is hij ook op de hoogte van de resultaten van de jeugdploegen. Hij wil ook zo snel mogelijk de rapporten en matchverslagen van beloftetrainer Jonas De Roeck lezen. Vreemd genoeg werd Coucke nog niet gesignaleerd op de academie waar de categorieën tot de U14 hun onderkomen hebben. Met Philippe Collin was er vroeger één keer om de maand een vergadering met de trainers om alles te overlopen, maar die traditie lijkt verloren te gaan. Ook onder Coucke zijn de academie en Neerpede twee totaal aparte werelden. Hier en daar was er wrevel onder de jeugdtrainers omdat ze vooraf niet waren ingelicht over de opzet om academies te ondersteunen in China en de VS. Ze kregen de dag van de persconferentie een interne nota waarin vermeld werd welke onderwerpen Michael Verschueren zou aansnijden. Wellicht om lekken te vermijden.

Toen Coucke in mei gelijktijdig elf toptalenten uit de jeugdopleiding vastlegde, kon hij niet veel verkeerd meer doen op Neerpede. Zijn boodschap aan de volgende generaties was duidelijk: ga niet naar het buitenland want wij geloven in jullie. ‘Strikt genomen moest Coucke niet zoveel spelers onder contract nemen’, vertelt een jeugdtrainer. ‘Versta mij niet verkeerd. Het is goed dat een JérémyDoku en een YariVerschaeren een kans krijgen, maar ze spelen enkel omdat de concurrentie niet zwaar genoeg weegt en omdat de club in een impasse zit.’

Doku op Anderlecht houden was een krachttoer. De familie was zo vergevorderd met Liverpool dat Coucke heeft moeten pushen om iedereen op andere gedachten te brengen. De Reds boden het dubbele van Anderlecht, maar de komende drie jaar zal Doku zeker niets tekortkomen. De waarde van het pakket (een contract van drie jaar, het tekengeld en andere bonussen) zou tussen de 500.000 en 1 miljoen euro bedragen. Het is het soort financiële inspanningen dat Van Holsbeeck niet meer wilde doen. Op het einde van zijn regime was de intentie verdwenen om fors te investeren in jeugdspelers van het kaliber Youri Tielemans en Dennis Praet. Mocht Van Holsbeeck gebleven zijn, dan voetbalde Doku nu ergens bij de U23 van een Engelse ploeg.