De trainer van Thiam: ‘Als alles goed gaat, wordt Nafi wereldkampioene’

Komend weekend kan Nafi Thiam (22) in Londen haar palmares vervolledigen met een wereldtitel in de zevenkamp. De trainer die de Waalse naar de top bracht is Roger Lespagnard (70), zelf ex-atleet én burgemeester. Een gesprek over politiek en atletiek, tussen Mexico 1968 en Fléron 2017.

Roger Lespagnard komt met kleine stapjes aangetrippeld. Op zijn tenen. Onder zijn voeten geen atletiekpiste, wat niet belet dat hij in zijn element is. Sinds 2010 doet hij dienst als burgemeester van Fléron, in de provincie Luik. In het gemeentehuis komt Lespagnard net terug van een zilveren huwelijksjubileum. Een en al vreugde. Zoals zijn mandaat aan het hoofd van ruim zestienduizend inwoners. Ik word niet al te veel lastiggevallen. De mensen zijn tevreden. Er zijn er weleens die een wat luide toon opzetten, maar dat blijft zeldzaam. Naar goede gewoonte is Roger openhartig. Een constante in zijn leven en in zijn dubbele carrière als atletiektrainer en politicus.

Hoe kwam u in de politiek terecht?

ROGER LESPAGNARD: Als atleet genoot ik wat bekendheid. En dus werd ik in 1982 gebeld door de ex-burgemeester van Fléron. Hij vroeg me op de lijst van de toenmalige PSC (Parti Social Chrétien, de huidige CDH, nvdr) te staan. Ervoor, van 1978 tot 1980, had ik al kennisgemaakt met de politiek. Ik had op school gezeten met de zus van toenmalig minister Michel Hansenne. Die wilde dat ik voor hem ging werken. Ik stemde toe – één derde van de week -, maar deed niet echt aan politiek. Ze zeiden: “Wat doe jij hier, je hebt zelfs geen partijkaart?” Ik had dat niet nodig.

U belandde bij toeval in die wereld, zoals ook in de atletiek.

LESPAGNARD: Vanaf 1967, een jaar voor de Spelen in Mexico, was ik leerkracht gymnastiek en biologie. En daarnaast vooral een polsstokspringer. Twee jaar daarvoor zei mijn ex-studiegenoot Freddy Herbrand (ex-Belgisch kampioen tienkamp, nvdr): “Hé, we moesten maar eens een tienkamp doen.” En zo waren we vertrokken.

Ik zal het nooit vergeten: het BK meerkamp in Brussel. Slechts één toeschouwer… Veertien dagen later deden we nog een tienkamp. En zette ik de beste Belgische prestatie van het jaar neer.

In 1966 stond ik op het EK in Boedapest, mijn eerste belangrijke competitie. Helemaal alleen in de ploeg, maar ik was een plantrekker. Ik nam de trein, een hele trage, want hij stopte overal om de Hongaarse landbouwers op te pikken. In Boedapest bleken de tickets voor het atletendorp echter niet te kloppen. Twee dagen lang kon ik niet gaan eten. Gelukkig kon ik met de Fransen naar een aanpalend kasteel. Ik sliep zelfs in de badkuip omdat ze zo snurkten en ik geen oog kon dichtdoen. Gevolg: op de afsluitende 1500 meter van mijn tienkamp stond ik stil. Compleet leeg. Ik werd negentiende.

Daarna haalde u wel de limiet voor de Spelen van Mexico.

LESPAGNARD: Freddy en ik zeiden domweg tegen elkaar: “We moesten daar maar eens naartoe gaan.” Mijn carrière kwam vanaf toen in een stroomversnelling.

Die Olympische Spelen werden gekenmerkt door grote protesten.

LESPAGNARD: Mei 1968, maar in oktober. De jongeren waren in revolutie. Elke dag betogingen. De politie heeft toen op de menigte geschoten (op 2 oktober 1968 openden soldaten vanaf flatgebouwen het vuur op achtduizend studenten, nvdr). Driehonderd doden…

Men hield dat voor ons verborgen. Als we naar het stadion gingen, stonden er duizenden politieagenten drie of vier rijen dik langs de weg. Ze hebben uiteindelijk alles opgekuist. Het heeft ons niet echt in de war gebracht, we zaten al in competitiemodus en wisten later pas écht wat er exact was gebeurd.

Vier jaar later was u in München toen elf Israëlische atleten gegijzeld en vermoord werden. Hoe hebt u dat beleefd?

LESPAGNARD: De dag voor onze tienkamp… (5 september 1972, nvdr). Ik had mijn training achter de rug en wilde gaan rusten. Maar ze lieten ons niet binnen. Daarna zeiden ze dat we binnen mochten, maar dat we niet meer naar buiten zouden mogen. Er zaten overal mensen op de daken. We wisten niet wat er aan de hand was.

In België waren mijn ouders en vrouw bang voor ons lot. Ikzelf? (blaast) Dat ging. Nochtans gebeurde alles nog geen zestig meter van ons. We zijn een beetje verder zelfs gaan eten, terwijl de situatie nog niet opgelost was. Later hoorden we dat Zwarte September (Palestijnse terreurgroep, nvdr) erachter zat. Ze kwamen de Israëli’s overhoopschieten.

Alles samen vielen er zestien doden. Ze hebben de Spelen een dag opgeschort en er werd een herdenkingsplechtigheid gehouden. Vervelend, want een dag uitstel is vanuit fysiek oogpunt niet goed. Enfin, dat is niets vergeleken met de ernst van de gebeurtenissen…

In 1984 voerde u de Belgische delegatie aan als technisch directeur. Die Spelen van Los Angeles werden geboycot door de Russen.

LESPAGNARD: Dat kwam door de doping, niet door de Koude Oorlog. De Russen wilden niet komen, want anders zouden ze gepakt worden. De Amerikanen waren weggebleven uit Moskou, de editie voordien, om dezelfde reden. Ik zag dat, als leraar biologie, goed. Ik herinner me een kogelstoter. Zeventien meter gooide hij in mei. In oktober herkende ik hem niet meer. Hij had tien, vijftien kilo bij gewonnen en wierp negentien meter ver. Maar wel overleden op zijn 48e…

We hoorden over het bestaan van anabolen, maar ik wilde daar niet van weten. Vooral toen ik vernam welke effecten dat kon hebben op de vruchtbaarheid van een man. Ik was pas getrouwd en had verplichtingen in te lossen… (glimlacht) Niettemin frustrerend. Ik wist dat ik nooit olympisch kampioen zou worden.

Vandaag is valsspelen haast onmogelijk geworden.

LESPAGNARD: Het is onmogelijk. De enige keer dat Nafi niet gecontroleerd werd en dat ze dat hadden moeten doen, was op het BK in Gent (in 2013, haar wereldrecord werd niet gehomologeerd, nvdr). Nu moet ze telkens ten minste twee uur per dag doorgeven waar ze verblijft. En als ze er niet is, krijgt ze een waarschuwing. Een schending van het privéleven, maar ik heb liever dat men het op die manier doet. Ik vermoed dat iedereen nu clean is. Het bewijs is dat je geen prestaties meer ziet zoals vroeger.

NOG MARGE

Wat verwacht u van Nafi op het WK?

LESPAGNARD: De toppers op de zevenkamp zijn de Europeanen. En Nafi is Europees kampioene… Als alles goed gaat, zou ze moeten winnen. Maar we vergeten de concurrentie niet. Er drie of vier atletes die rond de 6800 punten halen. Niet zó veel minder dan Nafis record in Götzis. Die 7013 punten, dat was wel gigantisch. Derde beste aller tijden, heel dicht bij Carolina Klüft (7032 punten, nvdr). Op 22 jaar is dat uitzonderlijk.

Het wereldrecord van Jackie Joyner-Kersee bedraagt 7291 punten. Enige tijd geleden noemde u dat onbereikbaar. Denkt u dat nog altijd?

LESPAGNARD: Dat dateert van 1988. Een verdachte periode… Het is niettemin een doel geworden om dat wereldrecord te verbeteren. Nu nog meer dan zes maanden geleden. Vooral Nafi’s speerwerpen in Götzis (ze gooide een Belgisch record, nvdr) was behoorlijk verrassend, aangezien ze er amper op getraind had. Hoewel ze al veel vooruitgang boekte, denk ik dat ze nog een beetje marge heeft. In alle disciplines, maar vooral in de loopnummers.

Is er na de Spelen een moment geweest waarop u haar weer bij de les moest krijgen?

LESPAGNARD: Nooit. Nafi is jong maar heel volwassen. Een intelligent, vriendelijk, respectvol meisje dat nauwgezet traint. Nog altijd slechts zes keer per week, terwijl anderen zeker tweemaal per dág trainen. Toen ze me zei dat ze wilde studeren, hebben we ons aangepast. Ze heeft een vriend nu, leidt een normaal leven. En dat willen we zo houden, ook al wordt ze straks wereldkampioene.