De Engelse landskampioen ligt al langer onder vuur bij de UEFA. Waarom besliste de Europese voetbalbond de ploeg nu Europees een schorsing van twee seizoenen op te leggen voor het overtreden van de Financiële Fair Play? Drie vragen aan Peter t’Kint.
Wat is Financial Fair Play (FFP)?
Peter t’Kint: ‘Het principe van de Financial Fair Play (FFP) is al meer dan tien jaar oud. De UEFA voerde het in, nog onder impuls van UEFA-voorzitter Michel Platini, om clubs te beletten over een bepaalde periode veel meer uit te geven aan transfers en lonen dan ze aan inkomsten binnenhaalden. Op die manier wilde Platini faillissementen, maar vooral het sportief scheeftrekken van Europese en nationale competities vermijden. Daar leek het in die periode fors op.’
‘Om u een idee te geven: de schuld van Real Madrid bedroeg in 2008 130 miljoen euro. Een jaar later was die, na forse investeringen in sterspelers als Cristiano Ronaldo, Kaká en Karim Benzema al gestegen tot 326 miljoen euro. Uiteraard vertegenwoordigen die spelers kapitaal, maar je vertekent er wel de idee van ‘competitie’ mee. Niet toevallig won Real Madrid een paar jaar later drie keer op rij de Champions League.’
‘Een princiepsakkoord rond het invoeren van de maatregel werd genomen in 2009, maar het invoeren van de FFP dateert uit het seizoen 2011/12. De zwaarste sanctie is een Europese uitsluiting, maar er zijn ook andere sancties mogelijk, zoals: boetes, het inhouden van prijzengeld of het opgelegd krijgen van een transferban.’
‘Tegenstanders van FPP zeggen dat de maatregel werd geïnspireerd door Duitse en Italiaanse clubs. Duitse clubs, omdat ze door hun structuur met een grote supportersparticipatie niet konden volgen in de spiraal van steeds toenemende lonen. Italiaanse omdat de voetbalrechten in het land niet opwogen tegen de sommen die de Spaanse topclubs en vooral de Engelse clubs uit de Premier League konden verdienen (en vervolgens vlot uitgaven). Engelse clubs die rond die periode steeds meer in handen kwamen van buitenlandse eigenaars en waar het televisiegeld steeds indrukwekkender was. Net als de Europese resultaten. Vorig seizoen ging de finale van de Champions League tussen twee Engelse clubs en die van de Europa League eveneens. Financial Fair Play moet de diverse markten proberen gelijk te trekken.’
Is Manchester City de eerste club die werd getroffen?
Peter t’Kint: ‘Neen. Besiktas en Bursaspor hebben de twijfelachtige eer de eersten te zijn die voor het overtreden van de financiële regels werden gestraft. In hun spoor volgden nog een hele reeks andere clubs. De rijzende ster van het Russische Anzji werd er al snel door genekt. Een resem andere clubs kregen boetes of zagen hun prijzengeld ingehouden. Daaronder onder meer PSG, Zenit, Maccabi Tel Aviv, Trabzonspor en Roebin Kazan.’
‘Dat Standard dezer dagen over Zinho Vanheusden kan beschikken, heeft ook met FFP te maken. Inter moest hem vorig seizoen snel ‘verkopen’ om aan de voorwaarden van de FFP te voldoen en dit jaar Europees te kunnen spelen. Standard sprong mee in de deal. Vanheusden gaat straks gewoon terug naar Inter, dat ‘officieel’ veel geld voor hem zal betalen.’
‘AC Milan is misschien de meest toonaangevende club, voor Manchester City, om een sanctie van twee jaar uitsluiting van de UEFA te krijgen voor het overtreden van de spelregels. Iets wat later, na een akkoord tussen de club en de UEFA, werd teruggebracht tot een ban van één seizoen, het huidige Europese. Tussen 2015 en 2017 had Milan de budgetregels overtreden. De UEFA had berekend dat de club in die periode maar 30 miljoen euro verlies mocht boeken, maar de club spendeerde ruim 200 miljoen aan transfers. Een Amerikaanse overname moest een en ander in orde maken, maar toch oordeelde de UEFA dat de regels waren overtreden.’
‘PSG flirtte ook even met de grenzen van de legaliteit. In de zomer van 2017 kochten de Parijzenaars Neymar weg bij Barcelona voor de 222 miljoen euro die als opstapclausule in zijn contract stond en leenden ze bij Monaco Kylian Mbappé, waarbij ze een aankoopclausule van 180 miljoen euro activeerden. Dat kon nooit volgens de regels zijn gebeurd, dacht iedereen. Toch slaagden de Parijzenaars erin om ermee weg te komen. Uiteraard onderzocht de UEFA de zaak, maar de Parijse club kon een aantal sponsorcontracten voorleggen én aantonen dat het in dezelfde periode voor ruim 159 miljoen euro aan spelers verkocht. Toen PSG aan een straf ontsnapte, werd dat in voetballand gezien als de dood van Financial Fair Play. De straf die City nu kreeg, wekt die Lazarus weer tot leven.’
Wat heeft Manchester City misdaan?
Peter t’Kint: ‘In The Guardian, dat wist dat de sanctie er zat aan te komen, stond vanochtend al het hele verhaal. City kreeg in mei 2014 al een eerste straf voor het overtreden van de regels. Dat hield toen nog geen ban in, maar wel een boete van 60 miljoen euro, twee jaar beperkingen op de salarissen, daarbovenop beperkingen op het spenderen van geld aan transfers plus een beperking van de A-kern tot 21 spelers. Nu kreeg de club een boete van 30 miljoen euro én een Europese ban van twee seizoenen.’
‘Een en ander heeft te maken met de Football Leaks, die een tijdje terug via Der Spiegel en een reeks andere bladen hun weg vonden naar de media. Daarin ook een pak interne e-mails van de club, die verraadden hoe er creatief werd omgegaan met de regels van de FFP en een inzicht gaven in de immense lonen die er werden betaald in de jacht op bekers. Ter herinnering: Manchester City is sinds 2008 in handen van Sjeik Mansour, uit de golfstaat Abu Dhabi. Die bestormde met City al de Engelse top – de club werd na zijn overname al vier keer landskampioen – en hij wil hetzelfde doen in Europa. Over tien dagen geeft het Real Madrid partij in de 1/8 finales van de Champions League. Die beker winnen is het hoofddoel van het seizoen.’
‘Maar die ambitie kost veel geld. Wat de ploeg te kort kwam aan sponsorinkomsten om de uitgaven aan lonen en transfers te dekken, paste de Abu Dhabi Group van Mansour bij met ‘sponsorcontracten’. De onderzoekscommissie van de UEFA, onder leiding van eerst Jean Luc Dehaene en later Yves Leterme, kon daarbij veel vermoeden, maar weinig bewijzen. Tot een aantal e-mails via Football Leaks uitlekten. De UEFA stelde een nieuw onderzoek in, Leterme organiseerde een hoorzitting van twee dagen, en was niet onder de indruk van het weerwerk van de club.’
‘Opvallend, een andere Belg, Vincent Kompany, besteedde in zijn onlangs verschenen boek een hele passage aan die FFP. Hij rechtvaardigde wat City deed onder het mom van: als je een ‘kleine’ club bent, weerhoudt FFP je van het dichten met de kloof met de anderen. Daarmee vertolkte Kompany de officiële visie van de club in dit dossier. Die is: dat de ploeg/eigenaar nu eenmaal over middelen beschikte maar dat de gevestigde waarden tegenwerkten…’
‘Eigenlijk was het wachten op de straf, of op de vraag of UEFA zou durven die te geven aan een van de nieuwe vaandeldragers in Europa. Geregeld lekte uit het onderzoek een en ander uit, vaak gericht tégen City. Toen Milan vorige zomer werd gestraft verschenen in de Italiaanse pers een pak verwijten aan het adres van City. Waarom wij wel, en zij niet? Ook bij Bayern, dat Europees de rol leek te moeten lossen, was de reactie bitter.’
‘City dreigde met dure advocaten tegen de UEFA en schrok ook niet terug voor hard cynisme. Toen Jean-Luc Dehaene, de voorganger van Leterme als hoofd van de commissie die waakte over de FFP overleed in de periode dat City een eerste keer werd gestraft, stond in een interne e-mail binnen de club die Der Spiegel publiceerde als reactie: “One down, six to go.” Verwijzend naar het aantal leden dat de commissie telde. Voor Leterme, uit dezelfde politieke familie, een kaakslag.’
‘De club heeft op het lekken van die mails nooit willen reageren. de UEFA deed het vandaag wel. De ironie, of het cynisme in de hele zaak, is dit: de ‘John’ die Der Spiegel het dossier bezorgde, heet in het echte leven Rui Pinto, en is een Portugees. Hij zit op dit moment in zijn vaderland in de cel. Hem wacht een proces en verantwoording voor 147 beschuldigingen. Onder meer voor het hacken van computers. Pinto gaf in december toe dat er via zijn computer illegale dingen waren gebeurd. Op basis van die illegale dingen lijkt City nu veroordeeld voor illegale praktijken.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
