Treedt Argentinië eindelijk uit de schaduw van Maradona?

Na het debacle op het WK van 2018 liggen de kaarten voor Argentinië anders anno 2022: het team start als één van de topfavorieten aan het toernooi. Hoe realistisch is de langverwachte derde wereldtitel? 

Begin november lanceerde Netflix in Latijns-Amerika een documentairereeks over het elftal van Argentinië op de Copa América in 2021. Spelers, coaches en journalisten blikken daarin terug op het succes, gemixt met zeldzame beelden achter de schermen. De drie afleveringen leggen de nadruk op het feit dat Lionel Messi eindelijk de harten van de Argentijnen lijkt te hebben veroverd.

Iconisch is het beeld waarin hij ontroerd terugkijkt op het vieren van de beker met de fans: alsof zijn carrière op die zomeravond in Rio de Janeiro geslaagd was. Of Argentinië nu wereldkampioen wordt of niet, Messi, op 13-jarige leeftijd geëmigreerd naar Barcelona, heeft het volk kunnen overtuigen van zijn patriottisme. In de historische rangorde blijft hij niettemin nog net een trede lager staan dan Diego Maradona, sinds zijn overlijden in 2020 nog meer de verpersoonlijking van de typisch Argentijnse voetballer.

Dieptepunt

Sinds Argentinië in 1986 onder zijn leiding de Coupe Jules Rimet veroverde, is Pluisje de maat der dingen waaraan het hele Argentijnse voetbal zich spiegelt. In een land waar voetbal haast als religie vereerd wordt, hangt de dreigende schaduw van Maradona altijd boven de Albiceleste, zo ook in 2018.

Dat WK was in alle opzichten een deceptie. De spelersgroep keerde zich openlijk af van bondscoach Sampaoli die ten onder ging aan de huizenhoge druk van de job. Argentinië bereikte met hangen en wurgen de 1/8 finales waar de latere wereldkampioen Frankrijk tot de laatste seconde werd uitgedaagd. Die nipte nederlaag kon echter niet verbergen dat het Argentijnse voetbal zich op een dieptepunt bevond.

De federatie verving Sampaoli door zijn assistent Lionel Scaloni. Niet vanwege zijn indrukwekkend cv, wel omdat hij simpelweg de goedkoopste optie was voor de noodlijdende bond. Het was symbolisch voor de teloorgang: terwijl Diego Simeone en Mauricio Pochettino Europese topclubs trainden kreeg een onervaren assistent met een modale spelerscarrière de belangrijkste functie in het land in handen.  

Ongeslagen

Vier jaar later staat Scaloni tegen alle verwachtingen in nog steeds aan het roer en heeft hij het elftal gesmeed tot één van de topfavorieten voor de wereldtitel. Die status is in de eerste plaats gebaseerd op de gewonnen Copa América in 2021, de eerste titel in 28 jaar. Lionel Messi, al zo’n 15 jaar het middelpunt van de Albiceleste, heeft daarmee de begeerde leemte op zijn palmares ingevuld. Sindsdien lijkt alle druk te zijn weggevallen waardoor Argentinië voor het eerst sinds 2002 zonder zorgen naar een Wereldbeker trekt.

Bovendien pronkt het team met een ongeslagen reeks van 36 wedstrijden. Het recordaantal van 37 duels van Italië ligt dus voor het grijpen tegen Mexico op speeldag 2. De kans dat Scaloni bij een vroegtijdige uitschakeling ontslagen wordt, is klein, een teken van de positieve roes die rond het team hangt. Het team doorliep de kwalificatie zonder moeite, verlost van alle demonen uit het verleden. Alles wat deze spelersgroep nog bereikt, lijkt simpelweg de extra kers op de taart te zijn.

Trauma’s

Het vertrouwen dat rond het team hangt, is haast te mooi om waar te zijn, zeker gezien de vaststelling dat het land er al even niet meer in slaagt om een constante stroom aan toppers af te leveren. In 2002 kon bondscoach Marcelo Bielsa op quasi elke positie een wereldtopper opstellen. Die tijden van overvloed lijken definitief voorbij. Nog steeds ligt de sterkte van het team vooraan op het veld, getuige daarvan de sleutelrol van Lautaro Martínez bij Inter, de nummer 9 voor de komende tien jaar. Met Messi en Di María rond hem is de aanvalskracht indrukwekkend.

Het verleden toont aan dat vooral de vorm van Di María cruciaal is. Niet toevallig was het El Fideo die in de Copa América-finale het enige doelpunt scoorde. Nog steeds wordt zijn afwezigheid als cruciaal gezien voor de fatale afloop van de WK-finale van 2014. Messi zelf benadert dit seizoen in Parijs zijn gekende niveau uit Barcelona, eindelijk hersteld van de coronabesmetting vorig seizoen. Samen zijn ze de enige overgebleven WK-finalisten uit 2014. Aangevuld met Nicolás Otamendi verloren ze vervolgens ook twee Copa América-finales, tweemaal na strafschoppen. Die trauma’s uit het verleden zijn nu voorgoed uitgewist door de nieuwe teamgeest, met dank aan het zelfvertrouwen van Scaloni en de nieuwe generatie. 

Geblesseerden

Het pijnpunt blijft de defensie waar sinds het pensioen van Javier Mascherano gewacht wordt op een onbetwiste leider. Met Emiliano Martínez van Aston Villa staat er wel opnieuw een betrouwbaar sluitstuk in doel, een verdienste van Scaloni die hem op de Copa América vrij vanuit het niets een kans gaf. Op het middenveld heeft Messi eindelijk een leidende en creatieve hulp gekregen met Rodrigo De Paul, de nieuwe metronoom op het middenveld, schuivend tussen verdediging en aanval. Hij behoort tot de weinige spelers die voor hun nationaal elftal steeds op een hoger niveau voetballen dan voor hun club. De tijd dat Messi aan de middencirkel de bal moest ophalen en iedereen naar hem keek voor de actie, is achterhaald.

In tegenstelling tot in het verleden schrijven de basiself en feitelijk de gehele selectie zichzelf dan ook uit. De bekendmaking van de 26 voor Qatar vormde niet meer dan eenvoetnoot in het nieuws, iedereen kent immers al lang zijn plaats in de rangorde. Net zoals quasi elk land bleef Argentinië de laatste weken weliswaar niet gespaard van blessureleed.

Paulo Dybala is dan wel opgeroepen maar is mogelijk niet fit, wat gezien zijn talent een aderlating zou zijn voor elk nationaal elftal. Geen ramp voor Argentinië want al jaren fungeert hij als dubbelganger en dus eerste invaller voor Messi. Belangrijker is de afwezigheid van Giovanni Lo Celso, assistkoning onder Scaloni en dus de eerste creatieve luitenant van Messi.

Mogelijk schuift Alexis Mac Allister dankzij constante prestaties bij Brighton in de Premier League door naar de basiself. Hij heeft het perfecte profiel om als één van de revelaties van het WK te eindigen. Een andere optie is de 21-jarige Enzo Fernández, tegelijkertijd dirigent en pitbull op het middenveld van Benfica.

In de eerste dagen op Qatarese grond vielen bovendien vleugelaanvallers Joaquín Correa en Nico González onherroepelijk uit maar door hun rol als invaller zal de impact beperkt zijn. De transfer van Lisandro Martínez naar Manchester United heeft wel op korte tijd een hersenbreker gecreëerd. Martínez kwam in het zog van Erik ten Hag mee naar Manchester en wordt nu bejubeld als het defensieve sluitstuk voor de toekomst. De kans lijkt echter klein dat Scaloni het centrale duo Romero-Otamendi, cruciaal in de ongeslagen reeks uit elkaar trekt. Wie wat dieper naar de ongeslagen reeks kijkt, merkt wel dat Argentinië sinds oktober 2019 naast Italië met Estland nog één ander Europees land heeft ontmoet. Of Argentinië inderdaad op dezelfde hoogte kan ingeschat worden als de Europese toppers, blijft een vraagteken.

Puzzelstukken

Het verhoopte succes van Messi en co kan als welgekomen afwisseling dienen voor de crisistoestand van het land. Argentinië kampt alweer met een verstikkende inflatie. Daarnaast kreeg het geloof in de democratie een flinke deuk door de, weliswaar verijdelde, moordaanslag op vicepresident Christina Kirchner. Zoals gebruikelijk in Zuid-Amerika loopt het bruto nationaal geluk van de samenleving evenredig met succes op het veld. De hele natie schaart zich achter dat ene droombeeld: Lionel Messi met de Wereldbeker vastgeklemd in beide handen.

Niet toevallig lanceerde de Argentijnse tv recent een nieuwe serie waarin een vader met zijn zoon naar Qatar reist om de Wereldbeker te stelen, als revanche voor de onterechte diskwalificatie van de Albiceleste. Argentinië heeft dan wel niet het meest getalenteerde team, al vaker is gebleken dat teamgeest, enkele toppers in bloedvorm gecombineerd met geluk de code vormen tot succes op een groot toernooi. Op zijn 35ste, de leeftijd waarop Maradona zijn zwanenzang inzette bij Boca Juniors, lijken Messi’s puzzelstukken voor het eerst volledig in elkaar te passen.