Olympische Spelen in Parijs: Poetin waarschuwt ‘neutrale’ sporters

Goed 200 dagen voor de start van de Olympische Spelen in Parijs is het nog niet duidelijk of er Russische atleten zullen deelnemen.

De kogel is door de kerk: het Internationaal Olympisch Comité heeft bevestigd dat (Wit-)Russische sporters welkom zijn op de Olympische Spelen in Parijs. Maar dan wel op voorwaarde dat ze zullen deelnemen als ‘Individuele Neutrale Atleten’, niet in een ploeg en zonder verwijzing naar de vlag of het volkslied van (Wit-)Rusland. De sporters, hun coaches en begeleiders mogen niet contractueel verbonden zijn met het leger of met de veiligheidsdiensten in hun land, en mogen de oorlog in Oekraïne niet openlijk hebben gesteund.

Om de beslissing te verantwoorden wees het IOC erop dat een ‘overweldigende meerderheid’ van atleten meent dat hun collega’s niet gestraft mogen worden voor de daden van hun overheid.

Uiteraard was Oekraïne niet tevreden met de beslissing. ‘Het IOC heeft Rusland groen licht gegeven om de Olympische Spelen als propagandawapen te gebruiken’, zei buitenlandminister Dmytro Kuleb. Ook Rusland uitte zijn ongenoegen. Stanislav Pozdnyakov, voorzitter van het Russisch Olympisch Comité, dat door het IOC officieel is geschorst, noemde het IOC een gevangene van zijn westerse sponsors. ‘Het IOC wil Rusland kleineren. De daders van deze schande zullen verantwoording moeten afleggen aan de geschiedenis.’

Russische boycot

De Russische president Vladimir Poetin reageerde tijdens een persconferentie dat Rusland zorgvuldig moet analyseren onder welke voorwaarden, naast een neutrale status, Russische atleten zullen mogen deelnemen. ‘Als het politiek gemotiveerde, kunstmatige voorwaarden zijn die onze potentiële medaillewinnaars zullen uitsluiten, en die een beeld zullen ophangen alsof de Russische sport aan het sterven is, dan zullen het ministerie van Sport en het Russisch Olympisch Comité een weloverwogen beslissing nemen.’

Het lijkt er sterk op dat Poetin – uiteraard zal alleen hij beslissen – geen atleten zal sturen die weinig kans maken op een medaille. En dat hij die beslissing mogelijk zal verpakken als een Russische boycot tegen de Olympische Spelen. Russische sporters die op eigen houtje als ‘Individuele Neutrale Atleten’ naar Parijs willen, kregen van voorzitter Pozdnyakov zelfs een duidelijke boodschap: ‘We leven in een vrij land, waar iedereen het recht heeft om zijn eigen keuzes te maken. Maar als atleten akkoord gaan met deze “neutralisatie”, dan worden ze gijzelaars van westerse belangen. We raden hen sterk aan om goed na te denken over de gevolgen. Zo zullen ze geen financiële vergoeding meer krijgen van het Olympisch Comité. We zullen hen niet meer steunen.’

‘Discriminatie’

Het aantal dissidente atleten zal sowieso beperkt zijn. Volgens het IOC hebben ‘Individuele Neutrale Atleten’ uit (Wit)-Rusland tot dusver maar elf quotaplaatsen voor Parijs bemachtigd. De namen en hun bevestigde deelname zullen pas later bekendgemaakt worden. ‘De internationale federaties zullen ons na de kwalificatieperiode een lijst bezorgen met neutrale atleten die zich konden plaatsen’, klinkt het. ‘Daarna zullen we die lijst grondig bekijken en beslissen over hun deelname.’

Het Russisch Paralympisch Comité zoekt nog een andere uitweg. Het wil de neutrale status eventueel juridisch aanvechten, wegens ‘discriminatie op basis van nationaliteit’ en wegens ‘het beroven van het recht op een nationale identiteit’. Volgens professor sportrecht Frank Hendrickx (KU Leuven) is de kans klein dat de Russen voor een internationale rechtbank gelijk zullen krijgen. ‘Uiteraard is discriminatie volgens de wet verboden, maar het individuele recht op deelname wordt door het IOC wel gegarandeerd. De bedoelingen van de organisatie van de Spelen – integriteit, sereniteit, de orde bewaren – zijn legitiem. Dan lijken de opgelegde beperkingen – geen verwijzing naar vlag of volkslied – proportioneel zeker gerechtvaardigd.’