Het lot van nieuwkomers kleurt Michael De Cocks curatorschap van het festival Theater Aan Zee.
‘Is het nu nog steeds rechtdoor?’ vroeg vader halfweg de autoroute du soleil. Hij keek naar mijn moeder. Die sliep, met de wegenkaart op schoot. ‘Maar enfin zeg. Potverdomme!’ Zelfs de tegenliggers moeten pa’s gebrul gehoord hebben. Reizen is altijd een beetje ruziemaken. Zeker wanneer je het, zoals ons gezin indertijd, in een volgestouwd autootje doet waarin vier mensen én een hond naar de bestemming smachten. Toch is het pure luxe in vergelijking met de reis die duizenden mensen jaarlijks ondernemen: de reis naar een beter leven.
Journalist, theatermaker en artistiek leider van ’t ARSENAAL Michael De Cock schreef er het boek Aller/Retour. De grenzen van Fort Europa over. In dat boek vertelt hij over die levensbehoudende variant van het reizen: het vluchten. Samen met fotograaf Stephan Vanfleteren volgde De Cock de afgelopen jaren enkele vluchtelingen – door hem consequent ‘nieuwkomers’ genoemd – die hun leven wagen om in ‘flipperkast Europa’ een betere toekomst te veroveren. Meestal tevergeefs. In een onomwonden, soms iets te descriptieve taal registreert De Cock hun schrijnende verhalen. Hij verweeft de portretten met zijn ontsteltenis over zo veel menselijk leed én zo veel onkunde van de overheden. Wie dit werk leest, beseft (eindelijk) hoe schandalig het is om deze zoekende zielen de toegang tot ‘ons’ continent te blijven weigeren. Waarom mogen wij de wereld rondreizen om er de carrièrejager of de met eten morsende toerist uit te hangen? En waarom moeten zij in een ellendige thuissituatie blijven vegeteren?
Deze vragen kleuren De Cocks curatorschap van het festival Theater Aan Zee. Dat start morgen in Oostende. De bezorgdheid om het lot van de nieuwkomers vormt de rode draad in het festivalprogramma. De Cock zelf herneemt met Saw it on television/didn’t understand en Febar twee voorstellingen die hier expliciet over vertellen. Net zoals zijn nieuwste creatie Haven 010, waarvoor hij samenwerkt met muziektheater Walpurgis.
Zal deze TAZ-editie ons de ontheemdheid laten voelen die De Cock ervoer toen hij, in het holst van de nacht, de hoopvolle Afrikanen in de bloeddoorlopen ogen keek na hun overzeese tocht in een rubberboot? Ze waren net aangemeerd in de poort van Europa (Malta) en werden er verwelkomd door norse politiemannen… Kan theater ons leren hoe het écht voelt om nergens thuis te mogen zijn? We betwijfelen het. Maar het festival kan wel het besef versterken waar De Cock in Aller/Retour toe oproept: ‘Europa zal moeten leren omgaan met zijn nieuwkomers. Een andere keuze is er niet’.
www.theateraanzee.be
Els Van Steenberghe
