Van de kartbaan in Genk tot wereldkampioen: het parcours naar de top van Max Verstappen

Eigenzinnig, compromisloos en uitzonderlijk getalenteerd, die woorden worden vaak in één zin met Max Verstappen (24) gebruikt. Portret van de Belgische Nederlander die wereldkampioen werd in de Formule 1.

We schrijven 15 maart 2015. Op het Albert Park Street Circuit van Melbourne wordt het nieuwe seizoen op gang geschoten. Op de eerste rijen alleen maar vertrouwde namen. Wereldkampioen Lewis Hamilton op de pole, zijn Mercedesteamgenoot Nico Rosberg daar schuin achter, gevolgd door Felipe Massa (Williams) en de Ferrari’s van Sebastian Vettel en Kimi Räikkönen. Niets nieuws, maar er hangt een buzz op de grid. Tussen de grote kanonnen, op plaats 11, staat Max Verstappen: 17 jaar en 166 dagen, de jongste debutant ooit. Hij is bijna twee jaar jonger dan de vorige nieuwkomer, de Spanjaard Jaime Alguersuari, die in 2009 – 19 jaar en 125 dagen oud – achter het stuur van een Toro Rosso kroop.

Bleke wangen, pluisjes op de kin en nieuwsgierige ogen. De stem is zacht, maar de boodschap zelfverzekerd. ‘Ik ben goed genoeg.’ Volwassen hoofd op jonge schouders. Max Verstappen praat niet over angst, maar heeft het vooral over plezier. ‘Dit is altijd mijn droom geweest. Ik houd van wat ik mag doen. Het geluid, de snelheid, de limiet aftasten. Geweldig.’

Jacques Villeneuve, ex-wereldkampioen, vond de hype rond Verstappen maar niets. Een veiligheidsrisico. Een devaluatie van de koninginnenklasse. ‘Het slechtste wat de sport kon overkomen. Formule 1 is voor echte mannen. Beseffen ze bij Red Bull niet dat ze een kind in een raket duwen?’

Toch wel, maar Max was geen gewoon kind. Helmut Marko, doctor in de rechten, leidde sinds 1999 het driver development program van Red Bull en had onder anderen Vettel en Daniel Ricciardo naar de formule 1 begeleid. Verstappen, vond hij, was van een ander kaliber. ‘De Ayrton Senna van zijn generatie. Een uitzonderlijke talent dat slechts één keer in een paar decennia passeert.’

Verstappen leek in zijn debuutrace op weg naar punten, tot de motor het begaf. Het was slechts uitstel. Twee weken later, in Maleisië, werd hij zevende. En weer was een record gesneuveld. Met 17 jaar en 180 dagen de jongste rijder met WK-punten, ruim twee jaar jonger dan Daniil Kvjat (19 jaar, 324 dagen) het jaar ervoor in Melbourne. ‘Het was een goede dag’, vond de tiener.

Vader luisterde over de smalle schouders aandachtig mee en zou ook die dag geen meter van zijn zijde wijken. Zoals gewoonlijk. En Max zou het niet anders willen. ‘Toen we vroeger terugkeerden van kartwedstrijden, praatten we in de auto over wat er die dag gebeurd was en wat er beter kon’, had hij enkele dagen voor zijn debuut aan The Irish Times gezegd.

Zonder rijbewijs

Het stoorde Verstappen toen al dat er vooral op zijn leeftijd werd gefocust. En op het feit dat hij nog geen rijbewijs had. ‘Ik begrijp de reacties, ik moet alleen bewijzen dat ik matuur genoeg ben voor de formule 1. ‘ Hij kon optimaal profiteren van de overgangsregeling van de Fédération Internationale de l’Automobile (FIA), die enkele maanden voor zijn debuut had bepaald dat alle F1-rijders vanaf 2016 een superlicentie nodig hadden én 18 jaar moesten zijn. Daar werd soms lacherig over gedaan. In The Guardian, bijvoorbeeld: ‘Alleen in de F1, waar de wielen van de wagens met een snelheid van 300 km per uur vaak maar een handvol centimeters van elkaar verwijderd zijn, mag Verstappen alleen achter het stuur kruipen.’

Hij had wel een theoretisch rijbewijs in België, waardoor hij onder supervisie de baan op mocht, maar dat gebeurde zelden. ‘Ik rijd niet graag op de gewone wegen, dus heb ik ook geen auto nodig’, pareerde hij handig. Maar op 30 september, amper drie dagen na een negende plaats in Suzuka (Japan), vierde hij zijn 18e verjaardag aan de zijde van een … examinator. Hij slaagde, na vijf uur rijles. ‘Ik ga me netjes aan de regels houden’, beloofde hij. ‘ Legal to drive, born to race! #driverlicence‘, tweette Verstappen. Op de foto in zijn Renault Clio stak hij een dikke duim omhoog.

Net zoals het team dat ook al had gedaan. ‘In vergelijking met de vorige generatie rijders is zijn vaardigheidsniveau enorm hoog. Een 17-jarige die presteert als iemand van 27’, zei FranzTost, teambaas van Toro Rosso, die ook met de jonge Ralf Schumacher en Vettel had gewerkt. De motor wilde niet altijd mee en in Monaco botste hij na een onbesuisde inhaalmanoeuvre op de Lotus van Romain Grosjean, waarvoor hij werd gestraft, maar in de laatste race voor het zomerreces vlamde hij op de Hungaroring naar een vierde plaats. In de achteruitkijkspiegel zag hij Fernando Alonso, Hamilton, Rosberg en Jenson Button, een select kransje van (toekomstige) wereldkampioenen. En in Austin, op het Circuit of the Americas, werd hij opnieuw vierde. ‘Ik ben goed genoeg, dat heb ik bewezen.’

Op het einde van zijn eerste seizoen, afgesloten als 12e met 49 punten, was de tiener een van de sterren op de Prize Giving Ceremony van de FIA in Parijs, waar hij drie keer op het podium mocht: Rookie of the Year, Personality of the Year én Action of the Year, voor zijn inhaalmanoeuvre op Felipe Nasr in Spa-Francorchamps. Ín de Blanchimont, een van de snelste bochten van alle grands prix, met 300 kilometer per uur. ‘Fantastisch, ‘ zei Helmut Marko hem, ‘maar dit doe je dus nooit meer, hoor je.’

Eigenwijs

Verstappen zou ook de volgende seizoenen geregeld uitpakken met spectaculaire manoeuvres. Soms leidden ze tot succes, in andere gevallen tot brokken. Zoals tijdens de GP van België in 2016, toen hij in de eerste ronde botste met Räikkönen, waarna hij 44 ronden lang een bitse strijd met de twee Ferrari’s uitvocht. Volgens watchers tot net over de schreef van het toelaatbare, maar na afloop brieste hij nog luider. ‘Als die Ferrari’s mijn koers om zeep helpen, dan laat ik ze niet meer voorbij. Ik rijd ze nog liever van de baan.’

Niki Lauda, adviseur van Mercedes, was hard voor de jonge Nederlander: ‘Als Max vindt dat de schuld bij Räikkönen lag, dan moet hij dringend naar een psychiater.’ Sebastian Vettel vond het tijd om ‘eens met die jongen te praten’, Räikkönen had ‘altijd problemen met dezelfde rijder’ en ook analist Jacques Villeneuve hekelde (nog maar eens) Verstappens rijgedrag. ‘Zo zal hij nog eens iemand doodrijden.’ De tiener sneerde terug naar de Franse wereldkampioen van 1997. ‘Hij zou beter uitkijken wat hij zegt. Hij heeft écht iemand doodgereden’, waarmee hij verwees naar de crash tussen Villeneuve en Ralf Schumacher tijdens de grand prix van Australië in 2001, toen een losgeslagen wiel van Villeneuves bolide een marshal doodde.

Een jongen met een mening. Altijd en overal. Toen de halo, een titaniumbeugel rond de cockpit die rondvliegende brokstukken moet weg katapulteren, vorig seizoen werd ingevoerd, vond hij het vooral ‘een lomp ding’. Risico’s, stelde hij, waren inherent aan het vak. ‘Als het allemaal zo gemakkelijk en veilig moet, kan iedereen een F1-auto besturen.’

Eigenzinnig en compromisloos, zeker wanneer het iets minder loopt. Zoals vorig seizoen, toen hij in de eerste zes races telkens bij een incident was betrokken. Lichte crashes met Hamilton en Vettel, stuurfoutjes tijdens kwalificatieritten en – het absolute dieptepunt – een aanrijding in de GP van Azerbeidzjan, waar hij in de strijd om de vierde plaats botste met Daniel Ricciardo, zijn … ploegmaat. Christian Horner, teambaas van Red Bull, was ondanks de twee GP-zeges van Ricciardo in alle staten. ‘Max moet stoppen met zulke vergissingen te maken en een voorbeeld nemen aan Daniel.’

Telkens weer werd hij met dezelfde vraag geconfronteerd: was het niet de hoogste tijd om zijn rijstijl aan te passen? Aan de rand van het Circuit Gilles Villeneuve (Montréal) beet hij terug. ‘Als er vragen blijven komen over mijn manier van rijden, dan geef ik hier iemand een kopstoot. Ik zal mijn rijstijl nooit veranderen. Die heeft me gebracht tot waar ik nu ben’, vertelde hij aan The Guardian. ‘Tot vorig jaar was alles amazing and great en na een handvol races lees ik: ‘Hij kan het niet meer.’ Dat stoort me. Ik weet dat ik gelijk heb.’

Opgroeien in België

Max Verstappen was voorbestemd om te racen. Zijn moeder, Sophie Kumpen, was een getalenteerd karter die ooit sneller door de korte bochten slingerde dan Giancarlo Fisichella en Jarno Trulli, twee rijders die naar de formule 1 zouden doorstoten. Ze kreeg aanbiedingen om in de formule Renault of formule Opel te rijden, maar koos voor een leven aan de zijde van Jos Verstappen, die zijn F1-droom kon waarmaken. Een verrassende combinatie: Sophie was opgegroeid in een steenrijke Limburgse ondernemersfamilie, de roots van Jos lagen in een woonwagenkamp in Montfort, aan de andere zijde van de grens. Ze kregen twee kinderen, Max (1997) en Victoria (1999). De liefde voor snelheid domineerde de gesprekken aan de keukentafel in Maaseik.

Dat ook Max ging racen, stond in de sterren geschreven. Hij kreeg zijn eerste kart toen hij vier jaar was. Vroeg, maar liever toegeven dan hele dagen naar gehuil of gezeur te moeten luisteren. En, zag Jos: hij hád het. Bijna onverslaanbaar. In zijn eerste seizoenen won hij 58 van de 60 wedstrijden, op school tekende hij circuits op een kladblok en vader investeerde handenvol geld (banden, motoren en chassis) én tijd in zijn zoon. Dat zou hij ook na de scheiding van zijn echtgenote, in 2008, blijven doen. Victoria bleef bij moeder en Max trok in bij vader, die zich als een strenge leermeester over zijn ontluikende carrière ontfermde.

Jos had sinds zijn debuut bij Benetton in 1994, aan de zijde van Michael Schumacher, 107 grands prix op de teller, maar verder dan twee derde plaatsen was hij nooit geraakt. Simtek, Footwork, Tyrrell, Stewart, Arrows, Minardi: slechte teams, minderwaardige materiaal. Voor Max, had hij zich voorgenomen, was alleen het allerbeste goed genoeg.

In 2009, twaalf jaar jong, versierde Max een contract als officiële fabrieksrijder bij het internationale kartteam van CRG, een topmerk dat hem als uithangbord zou uitspelen. Vader en zoon doorkruisten Europa in een busje en genoten van de overwinningen, maar zeldzame tegenslagen en nederlagen maakten Team Verstappen nog sterker. Zoals in 2011, toen Max in een kartrace in Sarno had geblunderd en vader hem een week ‘de stiltebehandeling’ had gegeven. ‘Extreem, ‘ gaf Max later toe, ‘maar dat heeft me sterker gemaakt. Vaak was het moeilijk om de dingen meteen te begrijpen, maar later zag ik er wel de bedoeling van in. Zo is het eigenlijk mijn hele leven gegaan.’

Dat vader zo emotioneel reageerde toen Max op 15 mei 2016, amper tien dagen nadat het moederteam van Red Bull hem bij Toro Rosso had weggekaapt, op het Circuit de Barcelona-Catalunya als eerste door de finish knalde, kon Max ook daarom best begrijpen. ‘Zijn carrière is niet gelopen zoals hij het wilde. Hij stopte en zette alles op mij, vanaf mijn vierde. Hij investeerde er jaren van zijn leven in. Die overwinning in Barcelona, dat was voor hem dus ook een beetje: ‘Yes, mijn doel eindelijk bereikt.’ Want laat dit duidelijk zijn: zonder mijn vader was ik hier nu niet.’

Het was onwaarschijnlijk snel gegaan. Drie jaar ervoor reed hij nog in een kart naar de Europese én wereldtitel, in 2014 won hij als debutant tien races in het European Formula 3 Championship én had hij een contract voor de koninginnenklasse op zak. Te snel, vinden sommige analisten, bij wéér eens een onverantwoord manoeuvre. Maar Horner ziet een andere rijder: nog altijd een jongen van maar 24 jaar, maar wel eentje met zeven jaar F1 op de teller. ‘De manier waarop hij met een klinische precisie door de bochten gaat, zie ik alleen bij de doorwinterde veteranen in onze sport.’

De teller staat na de zege in Abu Dhabi in 2021 op 20 overwinningen en dus één wereldtitel. Eindelijk, zullen veel volgers hebben gedacht. Kan hij nu ook de volgende jaren de Formule 1 kan domineren. Het verhaal van Max Verstappen is alleszins nog niet gedaan op zijn 24ste.