Stel je voor, glimlacht Jean Dockx (60) : straks moet hij op zijn oude dag nog gaan doppen. Rolt er dan toch een kop in Anderlecht ?

Een doelpunt van Zoran Ban was er nodig opdat Anderlecht zichzelf terugvond zaterdag tegen Moeskroen. In de rust ruilde het elftal zijn middeleeuwse vijfmansverdediging in voor een viermansdefensie, en Yves Vanderhaeghe werd op het middenveld de achterwaartse punt van een driehoek met in de offensieve hoeken Alin Stoica en Walter Baseggio. Risicovol man-op-man spelen, noemde Aimé Anthuenis dat achteraf, maar het was niet meer dan wat Excelsior Moeskroen en vier dagen eerder Sporting Lokeren van bij de aftrap in het Constant Vanden Stockstadion waren komen doen. Niks risico, gewoon modern voetbal.

Jean Dockx, het hoofd scouting van Anderlecht, zat in een voetbaltribune in Nederland zaterdagavond. Hem werd verteld dat de zege in de tweede helft op karakter was afgedwongen. Geen woord over de tactische omschakeling, zoals ook Anthuenis vragen daarover afwimpelde. Grijnzend, want de Anderlechttrainer zit, ondanks de slechte seizoensstart, glorieus in zijn vel. Van het doelpuntloze gelijkspel tegen Lokeren eerder op de week was Dockx wel getuige. Anderlecht, zegt hij, bevindt zich in een vicieuze cirkel waar het maar niet uit geraakt, tenzij met resultaten.

Maar die komen natuurlijk ook niet zomaar uit de lucht vallen. Met drie centrale verdedigers voor één aanvaller, of hij nu Bangoura heet of Ban, plus twee verdedigende middenvelders lijkt dat wel waar Anderlecht op hoopt.

Jean Dockx : Als je er vijf binnenkrijgt tegen Moskou, twee tegen Molenbeek, vier tegen Lokeren, tja, dan kan ik me inbeelden dat de trainer eerst aan de fundamenten denkt en pas verderkijkt als dat goed is. Ik kan daarin komen.

Ken jij een generaal die de oorlog won door met zijn soldaten achteruit te lopen ?

( Lacht.) Alles hangt ervan af : wat doe je bij balbezit ?

Tegen ploegen als Sint-Truiden, Lokeren en Moeskroen wilde Anderlecht niet eens dominant zijn en kroop het massaal achter de bal. Zijn de moderne evoluties van het spel aan het vlaggenschip van het Belgische voetbal voorbij getrokken ?

Dat is typisch voor als het niet loopt. In plaats van dan vooruit te lopen en je wil op te dringen… Je moet de trainer daarin vrij laten. Dat is zijn terrein en daar kun je moeilijk tussenbeide komen. Dus doe ik dat niet.

Bij Lokeren zegden ze na de 0-0 vorige woensdag : als wij zo durven te spelen, mogen we het ’s anderendaags boven gaan uitleggen.

( Haalt diep adem en glimlacht.) Dat weet ik niet. Ik heb het wel honderd keer tegen Aimé gezegd : met zo’n grote groep spelers zou ik niet kunnen werken. Ik wìl dat niet, terwijl hij er zoveel mogelijk bij wilde hebben. Door al dat veranderen gaat het vertrouwen bij de spelers weg. En zo gaat de sneeuwbal aan het rollen. Daar is de fout gebeurd, het was een zaak van verschillende visies. Zouden we er niet beter nog iemand bijnemen, want wat als die of die mislukt ? Vergeet niet dat we op dat moment koste wat het kost die Champions League moesten halen.

Kan je de terugval van Anderlecht na twee succesjaren logisch noemen ?

Maanden geleden al heb ik gewaarschuwd : als we vier basisspelers wegdoen, krijgen we problemen. Tot het laatst heb ik volgehouden dat Radzinski niet weg mocht. Hij had nog een contract. Als de club zegt : hij gaat niet weg, dan gaat hij niet weg. Toch is hij vertrokken. Vervolgens is er een inschattingsfout gemaakt en zijn er té veel spelers gehaald. We zitten met een groep van vijfentwintig aan elkaar gewaagde spelers, plus een twintigtal jongeren. Vijfenveertig spelers ! We deden acht transfers, waarvan vijf spitsen, terwijl we er maar drie vertrokken waren en we er met Aruna en Iachtchouk al twee hadden die ons uit de nood konden helpen. Dan heb je dus kapitaalverlies én je zet je talentvolle jongeren in de wachtkamer.

Welke transfers zou jij niet gedaan hebben ?

Ik zou twee spitsen minder gehaald hebben – wie van de vijf, dat maakt niet uit. Want, nogmaals, als het niet lekker loopt in het begin, gaat de trainer veel makkelijker wijzigen en zo het vertrouwen bij de spelers wegnemen.

Voor commentaar op het transferbeleid verwijst Aimé Anthuenis steevast door naar het bestuur. Het lijkt wel of hij wil daarmee zeggen dat er niet goed is ingekocht.

Nee, dat vind ik niet. Alles wordt beslist in het comité van zes ( Constant en Roger Vanden Stock, Michel Verschueren, Philippe Collin, Jean Dockx en Aimé Anthuenis, nvdr). Hij is daar ook bij, hé. Dan moet je daar je stem maar verheffen, vind ik. De beslissingen worden collectief genomen. Nu weet jij ook, ieder heeft zijn idee en die kunnen niet alle zes gelijklopen. De enige transfer waar iedereen ooit unaniem achter stond, was die van Koller. Als ik het voor het zeggen had, zou ik iemand verantwoordelijk stellen voor het aankoopbeleid en iemand anders voor het financiële aspect. Die mensen kan je dan elk jaar ter verantwoording roepen. Van toen ik in deze functie ben gestapt, heb ik dat ook gezegd. Was ik een bestuurder, ik zou niet eens met deze verantwoordelijkheid wíllen zitten.

Waarom heb jij ze niet ?

( Lacht.) Dat weet ik niet. De club heeft mij bij mijn aanstelling gevraagd een rapport op te stellen met mijn ideeën. Dat heb ik gedaan. Ik moet eerlijk zeggen : tot vandaag is er weinig van in huis gekomen. Ik heb altijd gezegd : als ik mij niet goed voel, ga ik dit geen jaren blijven doen. Twee, drie jaar moet je zoiets de tijd geven. We zijn nu twee en een half jaar ver.

Tijd voor conclusies.

Ja, het kan dat het gebeurt. Dat ik zeg : ik ga iets anders doen.

En Anderlecht verlaten ?

Als dat moet : ja. Zou kunnen. Ik dénk er nog niet aan, maar als ik mij niet goed voel en je kan een aantal zaken niet uitvoeren… Mijn eerste zorg is het jeugdcentrum in Neerpede. Dat moet opgekuist worden. En in de tweede plaats : een satellietclub zoeken. Wij zitten met een groot probleem. Het heeft geen enkele zin om talentvolle jongeren in het tweede elftal te laten spelen. Zo speel je jongens als Soetaers en Van de Paar kwijt. Alle clubs doen het, waarom wij dan niet ? Laat die jongens ergens spelen waar ze zich voor een publiek moeten bewijzen, én waar ze in contact komen met de pers zodat ze klaar geraken voor de top. Of koop ze, maar laat ze nog een jaar rijpen in hun club. Komt dat er niet, dan moet ik daar mijn conclusies uit trekken en iets anders gaan doen. Journalist worden, misschien ( lacht).

Velen hadden voorspeld dat die brave Jean rustig zijn pensioen zou halen in Anderlecht.

( Glimlacht.) Ik ben niet bang om mijn conclusies te trekken als ik voel dat er geen vooruitgang inzit. Als ik de club daar een dienst mee bewijs, ben ik de eerste om een stap opzij te zetten. Misschien dat er dan… Ik denk dat ik dit nu moet zeggen om zo misschien wat los te maken. Er zijn een aantal mensen in de club die hierover serieus willen nadenken, dat voel ik nu wel.

Er is te veel ingekocht, zeg je, maar hoe zit het met de kwaliteit van de aankopen ? Volgens Anthuenis heeft Anderlecht te weinig talent in huis om naar de titel te spelen.

( Glimlacht.) Als je het vergelijkt met de andere clubs in België, denk ik toch dat wij moeten kunnen meedraaien. Dat valt moeilijk te ontkennen.

In Foot Magazine zei je onlangs : “Met dit spelersmateriaal moeten we twee elftallen kunnen samenstellen die in de topdrie spelen”.

Maar dat is precies het probleem ! Ik had liever dat we met ons eerste elftal de kop speelden en met de tweede ploeg onderaan in de invallerscompetitie bengelden. Maar neen, die reserven staan ik-weet-niet-hoeveel punten los.

En dus zeg jij : die kunnen ook topdrie spelen.

Laat ons zeggen : topvijf.

Maak dat Anthuenis wijs.

Ach, de trainer heeft dat waarschijnlijk gezegd na een ontgoocheling. Ik geloof niet dat hij… Ik blijf ervan overtuigd dat we met twee elftallen in de eerste helft van de rangschikking kunnen spelen. Enkele weken geleden speelden onze reserven met De Bilde en Jestrovic in de punt, Stoica erachter, Baseggio kwam terug uit blessure, Doll en Oyen achterin… Als er voor talentrijke jongeren als Karaca en McDonald zelfs geen plaats meer is in het tweede elftal, is dat een ramp voor een club als Anderlecht.

Kwaliteit is er, zeg jij, maar van de acht nieuwelingen kan je er met wat goede wil twee titularis noemen : Hendrikx en Mornar. Zegt dat toch niet iets over de kwaliteit ook ?

Je kùnt beter inkopen, maar dan kom je bij de financiën terecht. Dat in acht genomen denk ik niet dat de kwaliteit het probleem is.

Komt er nog wat bij in de winterstop ?

Absoluut niet. Tenzij er eerst een stuk of drie spelers weggaan.

Is er gekocht in functie van een spelsysteem, of was het pakken wat jullie konden pakken ?

Ook daar zijn er fouten gemaakt. In dat rapport heb ik ook geschreven dat een club als Anderlecht moet uitgaan van een spelsysteem en ernaar werken. Helaas is ook dat niet gebeurd. Omdat de manier van werken in deze club niet goed is. Dat moet veranderen, dat is duidelijk. Je moet een visie hebben, ze volgen en er mensen voor verantwoordelijk maken.

Weegt de trainer in Anderlecht nog altijd te zwaar op het transferbeleid ?

Té zwaar denk ik niet. De trainer hier heeft inspraak zoals iedere trainer. Een trainer die spelers voorstelt met wie hij jaren gewerkt heeft, daar moet een club toegevingen doen, vind ik. Maar in samenspraak, dat is ook logisch. De bedoeling is geweest om voor de spelers die vertrokken dezelfde types te vinden. Daarnaast streeft de directie naar een gelijkheid in de salarissen, maar of dat houdbaar is op termijn ? Ik weet het niet. Misschien komt er een tijd dat één speler meer zal verdienen dan al de anderen.

Zoals De Bilde nu al.

Nee, dat klopt niet. Als je echt iemand 40 miljoen frank netto kan betalen, dan kan je voor andere spelers gaan.

Van Anthuenis is bekend – dat hadden ze jullie in Genk kunnen zeggen – dat hij een trainer voor de korte termijn is. Dat heeft gewerkt, maar vandaag is de situatie in Anderlecht : slecht voetbal, geen resultaten, ontevreden spelers, geen spelsysteem, geen doorgebroken talent.

Je kan geen zes jaar ononderbroken aan de top staan. Als je slecht aan de competitie begint, krijg je een sneeuwbaleffect. Alleen resultaten, denk ik, kunnen dat ombuigen. Voor het seizoen heb ik gezegd : zelfs met dezelfde spelers zou het onmogelijk geweest zijn hetzelfde te herhalen. Ik heb er tijdens de successen dikwijls voor gewaarschuwd : nu moeten we oppassen, nu het goed gaat. Want dat is een gevaarlijke periode. Helaas is de basis er niet om het fatsoenlijk te doen. Een club als Anderlecht moet een jeugdcentrum hebben dat Anderlecht waardig is. Dat is er niet.

Vier jaar geleden zei Paul Courant : Neerpede moet het Milanello van Anderlecht worden. Enkele maanden later lag hij buiten.

Ik ben het helemaal met hem eens.

door Jan Hauspie