Mikaela Shiffrin: de beste skiester ooit, met dank aan Taylor Swift

Mikaela Shiffrin is op weg naar een historische 100e wereldbekerzege. Toch werd ze vaak overmand door twijfels. Met Taylor Swift als gids kon ze die overwinnen.

Twintig minuten lang bleef Mikaela Shiffrin zitten in de sneeuw. Als het ware verlamd door ontgoocheling, nadat ze in de olympische slalomrace van Peking 2022 al na vijf poortjes op haar rug was beland. Twee dagen ervoor, in de reuzenslalom, was ze ook al vroeg in de race tegen de vlakte gegaan. Twee DNF’s (Did Not Finish) op rij in de twee technische skinummers: dat was haar voor het laatst overkomen toen ze een zestienjarige puber was. Nu gebeurde het tijdens het belangrijkste skitoernooi in vier jaar.

Twee weken voor de Winterspelen had Shiffrin nog haar 47^e slalom in de wereldbeker gewonnen, en het alltime record bij mannen en vrouwen van Ingmar Stenmark verbeterd. Maar op het slechtst mogelijke moment kwamen alle negatieve factoren samen die zich de weken, maanden en jaren ervoor hadden opgestapeld: van een reeks blessures en ziektes tot mentaal belastende covidquarantaines. En vooral het onmetelijke, nog niet verwerkte verdriet om de plotse dood van haar vader Jeff, die begin 2020 na een ongeluk in huis was overleden.

Terwijl de commentatoren na Shiffrins val in Peking meteen aan het analyseren sloegen hoe de druk haar had gekraakt, moest de skiester, nog altijd zittend in de sneeuw, denken aan een liedje uit de animatiefilm Frozen II, ‘The Next Right Thing’. Over hoe een stemmetje in je hoofd je influistert dat wanneer je je verloren voelt en de hoop weg is je gewoon moet doorzetten, en het ‘volgende, juiste ding’ moet doen.

Shiffrin rechtte vervolgens de rug, baande zich een weg naar beneden en stond zonder schroom de journalisten te woord die haar medelijdend aankeken. Waarop de Amerikaanse haar ziel blootlegde, vertelde over de nachten waarin ze dacht dat ze niet meer kon winnen en over de trainingen na het verlies van haar vader waarin ze zich niet meer kon herinneren hoe ze moest skiën. Een moedige openbaring over haar mentale kwetsbaarheid die je niet meteen zou verwachten van de meest dominante skiester ooit. Shiffrin wordt zelfs de ‘Mozart van het skiën’ genoemd, omdat ze met haar sublieme techniek weergaloze slalomruns kan componeren.

Hoe kwetsbaarheid tot grootsheid leidde: de mentale lessen van skiester Mikaela Shiffrin

Leeg gevoel

Maar ook Shiffrin is niet immuun voor negatieve gedachten. Toen ze als zeventienjarige in 2012 haar allereerste wereldbekerzege in een slalom had behaald, vroeg ze zich af: ben ik nu gelukkig? Maar ze was niet blij, opgetogen of opgelucht. Ze voelde niks. Alleen een leeg gevoel, terwijl ze als kind jarenlang van dat moment had gedroomd.

De jaren erna reeg Shiffrin de zeges aan elkaar en in 2014 kroonde ze zich op haar achttiende tot de jongste olympische slalomkampioene ooit. Tegelijkertijd werd ze ook steeds meer het slachtoffer van haar perfectionisme. Omdat ze op alle skidisciplines focuste, van de slalom tot de afdaling, had ze nooit het gevoel dat ze optimaal kon trainen en honderd procent voorbereid was. Het bezorgde haar zo veel stress dat ze voor de start soms moest braken.

Mikaela Shiffrin op jacht naar records in olympisch seizoen

Ook de verwachtingen van de buitenwereld begonnen steeds zwaarder te wegen. Tot een psychologe haar deed inzien dat zij, en niemand anders, haar emoties controleert. In de aanloop naar het WK in 2017 postte Shiffrin op Instagram verzen van het beroemde gedicht ‘Invictus’, van William Ernest Henley. ‘Ik ben de meester van mijn lot. Ik ben de kapitein van mijn ziel.’ Op aanraden van haar psychologe skiede Shiffrin op het WK met het opschrift ‘I am’ op haar handschoenen. Het hielp, want ze veroverde haar derde wereldtitel op de slalom.

Hoofdpijn

Niet winnen bleef voor de buitenwereld echter verliezen, of zelfs choken. Zoals op de Olympische Winterspelen van 2018 in Zuid-Korea, toen ze goud won op de reuzenslalom, en ‘slechts’ als vierde eindigde op de slalom. Shiffrin had een te korte nachtrust gehad na een late medailleceremonie, maar voor de Amerikaanse media had ze gefaald. Shiffrin liet het niet aan haar hart komen. ‘Ik heb geleerd dat ik niet elke race kan winnen’, zei ze voor een seizoen (2018/2019) waarin ze een nieuw record met zeventien wereldbekerzeges vestigde. Met dank aan een nieuwe mindset. Niet denken, gewoon skiën en knallen. Als ze zich iets kon herinneren van een race, had ze allicht verloren. Op die manier ontsnapte ze aan de druk en aan de twijfels die continu door haar hoofd spookten.

Winnen werd zo makkelijker dan praten over winnen, over wat ze goed en verkeerd had gedaan, over wat ze voelde, of niet voelde. Toch bleven haar gedachten na een race vaak geregeerd door chaos. Zo vermoeiend dat ze na alle plichtplegingen als winnares met barstende hoofdpijn naar haar hotel vertrok. Hoofdpijn die nog groter werd als ze de negatieve commentaren op sociale media las. Zeker toen ze de seizoenen erop, onder meer door de dood van haar vader, minder dominant was.

Mikaela Shiffrin is terug na dood van haar vader: ‘Het was alsof ze een mes in mijn hart staken’

Kantelpunt

Tijdens de Winterspelen in Peking knapte uiteindelijk de koord. Een kantelpunt, want daar en de maanden daarna kwam Shiffrin tot een dieper inzicht. Over hoe ze de verwachtingen en meningen van de buitenwereld moest scheiden van de druk die ze zichzelf oplegt. Over hoe haar erfenis als de GOAT, de Greatest of All Time, meer zal inhouden dan haar vele records. En over hoe ze omging met falen op belangrijke momenten.

Dat had ze in de eerste jaren van haar carrière ook gelezen in het boek Choke, over hoe atleten blunderen op het grootste toneel. Het overkwam haar in Peking, maar toch beschouwde Shiffrin het niet als ‘choken’. Ze leerde beseffen dat het oké is om te zeggen: ‘Ik heb gefaald.’ Dat verliezen deel uitmaakt van topsport. Dat het in zeker opzicht zelfs een geschenk is, omdat je zo meer kunt genieten van winnen, van het afzien in de voorbereiding en de drang om telkens weer je limieten te verleggen.

Dat bleek voor Shiffrin de sleutel: de zesjarige in zichzelf terugvinden die verliefd was geworden op het skiën. Het besef ook dat haar overleden vader trots geweest zou zijn dat ze dat weer had ontdekt, en ze zich na de ontgoocheling van Peking had herpakt. Dat deed Shiffrin door vooral niet meer op records te focussen, en die druk zelfs helemaal los te laten. Ook nu niet, wanneer haar honderdste wereldbekerzege nadert – een kaap die niemand in het skiën, man of vrouw, ooit heeft gerond. Als ze alleen daarmee bezig zou zijn, was de Amerikaanse naar eigen zeggen al lang gestopt.

Wanneer ze op haar 29^e haar carrière overschouwt, denkt ze niet in getallen, maar herinnert ze zich alleen maar momenten, vieringen, teleurstellingen of gesprekken. Zoals toen Shiffrin een jong meisje met leukemie ontmoette na een podiumceremonie, haar de bloemen gaf en haar moeder zag huilen van ontroering. Haar rol als voorbeeld en inspirator, als gezicht van het skiën, omarmt ze zo steeds meer. Haar komende honderdste wereldbekerzege wil ze zelfs gebruiken om jongeren warm te maken voor het skiën. Een campagne staat klaar om uitgerold te worden als het zover komt.

Shiffrin is een Swiftie

In dat mentale proces, over hoe om te gaan met succes, falen, roem en aandacht, zelfs de dood van haar vader, heeft Shiffrin zich gespiegeld aan een andere, nog veel grotere vedette: Taylor Swift. Al op haar dertiende was de skiester fan van de vijf jaar oudere zangeres. Ze hebben een soortgelijk pad bewandeld: Swift was zestien toen ze haar eerste album opnam, dezelfde leeftijd waarop Shiffrin debuteerde in de wereldbeker. Alle twee werden ze als tiener de hemel ingeprezen, daarna weer afgebroken en klommen ze weer op tot de top. Shiffrin moest de dood van haar vader verwerken, Swift zag hoe haar moeder werd getroffen door borstkanker en een hersentumor.

Tijdens alle ups-and-downs zocht de skivedette inspiratie in het repertoire van de popster. Muziek waarin de miljoenen ‘swifties’, zoals Shiffrin, zich in herkennen omdat Swift haar gevoelens en ervaringen verwerkt in de songteksten. Toen Shiffrin in 2019 een moeilijke periode doormaakte en critici haar afschreven, vond ze steun in de liedjes van Reputation. Dat album had Swift eind 2017 uitgebracht nadat haar imago door allerlei controverses was neergehaald. In de maanden na de plotse dood van haar vader Jeff in februari 2020, zocht Shiffrin troost in ‘Epiphany’, het liedje uit Swifts nieuwe album Folklore dat ze grijs draaide. Dat gaat over de mentale trauma’s die dokters en zorgmedewerkers tijdens oorlogen en de coronapandemie hebben moeten doorstaan. Dezelfde ervaring die Shiffrin had meegemaakt toen ze in het ziekenhuis naast het bed van haar stervende vader zat. ‘Hartverscheurend om naar te luisteren en tegelijkertijd opbeurend’, vertelde ze later.

Toewijding

Evenzeer neemt Shiffrin Swift nu als voorbeeld, op een moment waarop ze alles heeft gewonnen en zich soms afvraagt: wat nu? Dan ziet ze hoe de zangeres zich telkens heruitvindt, hoe ze ondanks de immense druk zeer toegewijd en gefocust blijft, maar toch plezier haalt uit de connectie met haar fans, uit haar optredens, uit het schrijven van muziek. Met dezelfde toewijding en passie wil Shiffrin de laatste jaren van haar carrière aanpakken. Met haar moeder als coach blijven zoeken naar zaken waardoor ze haar volledige potentieel kan benutten. Door gewoon haar best te doen.

Zo verwerkte de Amerikaanse vorig seizoen ook een van de zwaarste crashes uit haar carrière, tijdens een afdaling in Cortina d’Ampezzo. Amper een paar weken nadat haar Noorse verloofde Aleksander Aamodt Kilde zich ook zwaar had geblesseerd aan zijn schouder bij een valpartij. Heel even dacht Shiffrin eraan om een punt te zetten achter haar carrière, maar de volgende morgen vond ze weer de motivatie om ook die tegenslag te verwerken en de risico’s van haar sport te aanvaarden. Na zes weken revalideren hervatte ze de competitie en verbaasde ze zelfs haar grootste fans. Ze won, na slechts vier trainingen, nog twee slaloms, goed voor haar 96^e en 97^e wereldbekerzege.

Hoewel Shiffrin, die zaterdag in Gurgl haar 99^e overwinning behaalde, dit seizoen niet meer aan afdalingsraces zal deelnemen, zullen er daar allicht nog een pak overwinningen bij komen, ver voorbij de magische grens van de honderd. De skiester uit Colorado wil immers nog een paar jaar skiën, op zijn minst tot de Winterspelen van 2026. En tot dan meer dan ooit genieten van wat ze als geen ander zo goed kan: heel snel skiën. ‘Het is hard, stresserend, maar alleen op een berg, in alle stilte, je grenzen aftasten is ook rustgevend. Daar hou ik van’, zei Shiffrin bij de start van dit seizoen.

Slechts één ander doel boezemt haar nog ‘angst’ in: haar idool Taylor Swift ontmoeten. Met haar vedettestatus had ze dat al lang kunnen doen, maar ze houdt het voorlopig af. ‘Ik zou met mijn mond vol tanden staan.’