LeBron James wordt 40 jaar: geen sportvedette die Donald Trump zo openlijk heeft veroordeeld

LeBron James, de beste basketbalspeler van de 21e eeuw, viert op 30 december zijn veertigste verjaardag. De vedette van de LA Lakers is niet alleen bekend voor zijn vele records op het terrein, maar ook voor zijn activisme. Als de Muhammad Ali van deze tijd heeft geen sportvedette zich al zo openlijk tegen Donald Trump gekeerd.

‘Nigger’, de meest hatelijke term voor ‘zwarte’. Ook LeBron James is er nooit aan ontsnapt. In 2017 werd het zelfs gespoten op de toegangspoort van zijn villa in Los Angeles. De superster van de NBA bracht het op een persconferentie zelf ter sprake. Over hoe hij aan zijn twee jonge zonen had moeten uitleggen wat ‘nigger’ betekent, maar ook over hij een ‘goede’ kant aan de belediging zag. Zo kon hij er weer eens op wijzen dat racisme nog altijd bestaat in de VS.

De timing van de haatboodschap was niet toevallig. Een half jaar eerder, in november 2016, was Donald Trump verkozen tot de nieuwe Amerikaanse president. Een week later maakte James bekend dat hij ruim twee miljoen euro had geschonken aan een tentoonstelling over Muhammad Ali in het National Museum of African American History. Een exhibitie die onder meer belichtte hoe het boksicoon een rol had gespeeld als voorvechter van onderdrukte zwarten.

In USA Today vertelde LeBron over zijn idool: ‘Als kind kende ik hem alleen als een bokskampioen. Gaandeweg heb ik geleerd hoe Ali het pad geëffend heeft voor de zwarte atleten van vandaag. Door de waarden waar hij voor stond uit te spreken. Zonder zijn passie had ik hier vandaag misschien niet gezeten. Geen dag gaat voorbij zonder dat ik denk aan zijn erfenis.’

Enige zoon van alleenstaande moeder

Als enige zoon van een arme, alleenstaande tienermoeder groeide James op in het asgrauwe Akron (Ohio). Het is ook de reden waarom hij zijn inzet voor de samenleving even belangrijk vindt als zijn sportieve prestaties.

Daarom richtte hij in 2010 de LeBron James Family Foundation (LJFF) op. Vijf jaar later ging zijn stichting een samenwerking aan met de universiteit van Akron. Het doel: 2300 afgestudeerde highschoolstudenten vier jaar lang een collegebeurs geven. Kostprijs: 68 miljoen euro. En in april 2017 liet hij trots weten dat hij in Akron een I Promise-school voor 1300 kansarme kinderen zou laten bouwen. Bovendien werd er aan de universiteit van Akron een I Promise Institute opgericht om de LJFF-beursstudenten aan een diploma te helpen.

LeBron called the I Promise School his greatest career achievement. It’s part of his mission to create change both on and off the court 🙏

(📍 @Nike) pic.twitter.com/wOQMPtjalJ

— ESPN (@espn) December 26, 2019

Voor zijn rol werd LeBron James in mei 2017 beloond met de J. Walter Kennedy Citizenship Award, als lid van de NBA dat zich het meest ingezet heeft voor de gemeenschap. Twee maanden eerder noteerde zakenblad Forbes hem als elfde op de jaarlijkse World Greatest Leaders-ranking. Als enige sporter kreeg James een plaats in de top 50. Net na Angela Merkel. Forbes prees hem voor zijn invloed op zijn thuisstaat Ohio en diepte een quote van hem op: ‘Mijn roeping gaat verder dan basketbal. Ik heb de verantwoordelijkheid om – in meerdere opzichten – mensen te leiden.’

Vechten voor zwarten

LeBron James beseft dan ook dat hij een gigantische impact heeft. Al twee decennia is ‘The King’ hét gezicht van de NBA. In tegenstelling tot Michael Jordan, dat andere NBA-icoon, spreekt hij zich wel uit over politieke en maatschappelijke thema’s. Zeker wanneer het gaat om de situatie van Afro-Amerikanen in de VS. Eind 2014 verscheen hij al op het terrein met een T-shirt waarop ‘I can’t breathe’ stond. Die zin had de zwarte Eric Garner elf keer uitgesproken, terwijl hij door een blanke agent in New York in een wurggreep gehouden werd en stikte.

LeBron wearing the “I can’t breathe shirt”

Stay safe everyone. 💯#WITNESS pic.twitter.com/T0nZMikDdd

— LeBron Factory (@LeBronFactory) June 2, 2020

Anderhalf jaar later, in juni 2016, opende James tijdens een show van sportzender ESPN de avond met een inspirerende ‘Black Lives Matter’-speech, samen met collega’s Carmelo Anthony, Chris Paul en Dwyane Wade. Zij riepen andere sporters op hun invloed te gebruiken in de strijd tegen het oplaaiende (raciale) wapengeweld in de VS. LeBron besloot: ‘We zullen vanavond Muhammad Ali eren. Door als atleten niet langer te zwijgen.’ Later benadrukte hij dat de toespraak niet tegen blanken gericht was. ‘Het gaat niet om zwart of wit. Alle levens tellen.’

Damn—LeBron James, Carmelo Anthony, Dwyane Wade & Chris Paul on #BlackLivesMatter at #ESPYS: https://t.co/TbHIb0xoWj pic.twitter.com/MH5DgwpRuD

— The Daily Beast (@thedailybeast) July 14, 2016

Toen de zwarte NFL-speler Colin Kaepernick later die zomer van 2016 protesteerde tegen alle geweld, door te knielen tijdens het Amerikaanse volkslied, kreeg die honderd procent de steun van James. Het voorbeeld van de knielende Kaepernick zou hij echter niet volgen. ‘Mijn stem is belangrijker dan mijn knie.’ Er niet aan toevoegend dat NBA-spelers, in tegenstelling tot NFL-spelers, contractueel verplicht zijn om recht te staan tijdens het volkslied.

Eendracht als boodschap

In november 2016, vlak voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen, deed James opnieuw van zich spreken door in een krantencolumn openlijk zijn voorkeur te laten blijken voor Hillary Clinton, de tegenstandster van Donald Trump. Volgens hem hadden de VS een president nodig die het verdeelde land weer zou verenigen. ‘Ideeën die ons verdelen zijn geen oplossing. Eendracht is de boodschap. Hillary zendt die uit, Trump niet.’

Ondanks de steun aan Clinton won Trump de verkiezingsstrijd in de cruciale swingstaat Ohio, de thuisstaat van LeBron James, en behaalde hij de meerderheid van het kiescollege. James postte daarop een boodschap van hoop op Instagram. ‘Aan alle minderheden en vrouwen: dit is een lastig obstakel dat we zullen overwinnen. Ook al doet de president het niet, ik houd van jullie.’

Het werd niet zijn enige uithaal naar de nieuwe president. Toen in augustus 2017 in Charlottesville een vrouw omkwam bij een betoging van de extreemrechtse white supremacists en Trump zei dat er ‘many sides’ schuld hadden aan het geweld, tweette James: ‘Haat heeft altijd bestaan in Amerika. Maar Trump maakte het weer modieus.’

Hate has always existed in America. Yes we know that but Donald Trump just made it fashionable again! Statues has nothing to do with us now!

— LeBron James (@KingJames) August 15, 2017

Waarna hij op de reünie van zijn Foundation speechte: ‘De enige manier waarop we als gemeenschap en als mens beter kunnen worden, is liefde. Het gaat zelfs niet om onze zogenaamde president. Het gaat om óns. Wij moeten in de spiegel kijken en ons afvragen: wat kunnen wij doen om zaken te veranderen?’

Donald Trump: U bum

Nog meer aandacht trok James naar zich toe toen hij in 2017 reageerde op een tweet van Donald Trump. Die liet weten dat hij de presidentiële uitnodiging voor NBA-kampioen Golden State Warriors introk, nadat hun sterspeler Stephen Curry eerder verklaard had niet naar het Witte Huis te willen gaan. Waarop James reageerde met de toentertijd meest geretweette en gelikete Twitterpost van een sporter ooit: ‘U bum (jij klojo…, nvdr) Curry zei al dat hij niet zou komen. Dus is er geen uitnodiging. Naar het Witte Huis gaan was ooit een grote eer tot jij opdaagde.’

U bum @StephenCurry30 already said he ain’t going! So therefore ain’t no invite. Going to White House was a great honor until you showed up!

— LeBron James (@KingJames) September 23, 2017

In de daaropvolgende discussie over de opnieuw protesterende NFL-spelers die neerknielden tijdens het Amerikaanse volkslied – wat Trump ook fel veroordeelde – haalde James nogmaals uit: ‘Sport, los van huidskleur of ras, brengt mensen samen. Ik laat niemand, ongeacht zijn macht of invloed, sport als platform gebruiken om ons te verdelen. Het volk stuurt dit land, niet één individu. En zeker hij niet’ – zonder Trump bij naam te noemen.

Zijn uitgesproken activisme leverde James in het blanke, Republikeinse kamp ook tegenkanting op. FOX-presentatrice Laura Ingraham zei zelfs letterlijk op tv dat hij moest ‘zwijgen en dribbelen’ (‘Shut up and dribble’).

“It’s not about dividing. We as American people need to come together even stronger.” — @KingJames responds to @realDonaldTrump’s comments. pic.twitter.com/UHpzXpb42K

— UNINTERRUPTED (@uninterrupted) September 23, 2017

Dood van George Floyd

Dat was voor James nooit een optie. Zeker niet toen de ‘Black Lives Matter’-boodschap in de zomer van 2020 luider dan ooit klonk in de nasleep van de dood van George Floyd en Breonna Taylor, twee zwarten die stierven door politiegeweld. Ook toen kwamen hij en zijn collega’s in opstand tijdens de eerste week van een NBA-competitie die, wegens de coronapandemie, in een afgesloten bubbel in Orlando werd gehouden.

De NBA en de spelersvakbond stelden een lijst op met BLM-boodschappen die spelers in de openingsweek, in plaats van hun naam, op hun shirts mochten dragen: ‘I Can’t Breathe’, ‘Peace’, ‘Freedom’, ‘Power to the People’, ‘Justice Now’… Bij het begin van de matchen werd zelfs knielen toegelaten. LeBron James beklemtoonde ook dat ‘Black Lives Matter’ volgens hem meer was dan zomaar een beweging. ‘Het is een levenswijze.’

‘I hope we make Kap proud’ — LeBron James paid tribute to Colin Kaepernick after NBA players, coaches, and referees took a knee for racial justice as the league restarted https://t.co/G3tFkkqvsg pic.twitter.com/VG03fYiGLr

— NowThis Impact (@nowthisimpact) August 1, 2020

Steun voor Harris

Tot LeBrons grote blijdschap werd Joe Biden in het najaar van 2020 verkozen tot de nieuwe president van de VS. LeBron trad de jaren erna minder op de voorgrond als activist. Al haalde hij in 2022 uit naar hatelijke ‘nigger’-boodschappen op Twitter, en hoe de nieuwe eigenaar van Twitter, Elon Musk, dat moest aanpakken.

I dont know Elon Musk and, tbh, I could care less who owns twitter. But I will say that if this is true, I hope he and his people take this very seriously because this is scary AF. So many damn unfit people saying hate speech is free speech. https://t.co/Sy0jvXIBnC

— LeBron James (@KingJames) October 29, 2022

Daarna bleef het, voor zijn doen, relatief stil. James wachtte tijdens de laatste presidentsverkiezingen zelfs opvallend lang om zijn steun uit te spreken voor Kamala Harris. Er werden al analyses geschreven over waarom hij dat niet deed. Tot hij op 31 oktober, vijf dagen voor ‘election day’, een duidelijke boodschap postte op Instagram. ‘Als ik denk aan mijn kinderen en mijn familie en hoe ze zullen opgroeien, dan is de keuze voor mij duidelijk. STEM VOOR KAMALA HARRIS!!’

Dit bericht op Instagram bekijken

Een bericht gedeeld door 👑 (@kingjames)

LeBron James deelde ook een bijbehorende video met opzwepende uitspraken van Donald Trump en zijn aanhangers gericht tegen minderheden en zwarten. Zijn post hielp niet, net als de steun van de andere beroemdheden voor Harris.

Na de verkiezingsoverwinning van Trump zweeg James. Maar na de inauguratie van Donald Trump als president, op 20 januari, zal het een kwestie van tijd zijn voor ‘The King’ en de nieuwe president opnieuw zullen clashen.

De vraag is alleen wie als eerste zal uithalen.