‘Geopolitieke spanningen dreigen een schaduw te werpen over de Spelen’

‘Parijs 2024 moet na drie edities van dalende kijkcijfers bovenal aantonen dat de Spelen nog altijd relevant zijn’, schrijft sportredacteur Jonas Creteur.

Zaterdagavond 8 juni. Thomas Bach, voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité (IOC), tuurt in Parijs naar de Eiffeltoren. Daarop zijn een dag eerder de olympische ringen bevestigd. Hij krijgt een mooi schouwspel te zien, dat hem diep ontroert. Eerst de zon die ondergaat en de ijzeren toren een nog diepere, goudachtige kleur geeft. Vervolgens de olympische ringen die oplichten. ‘Parijs is er klaar voor. Je voelt het als je door de stad loopt’, vertelt Bach later tegen de media, wanneer hij zijn Eiffeltorenmoment met de ringen aanhaalt. De Duitser wijst op het symbool van de vijf met elkaar verstrengelde werelddelen, de verenigende kracht van een mondiaal sportfeest.

Dat was ook Bachs boodschap voor de Verenigde Naties, eind november 2023. Toen schetste hij een duister beeld van de wereld, ‘draaiend in een spiraal van confrontatie, polarisatie en geweld’. De IOC-voorzitter vond de olympische wapenstilstand relevanter dan ooit. Een VN-resolutie bekrachtigt die voor elke Winter- en Zomerspelen, zodat wereldwijd de wapens worden neergelegd tijdens de olympische competities. Alle VN-leden, op de onthoudingen van Rusland en Syrië na, keurden die resolutie goed. Bach benadrukte daarom dat Parijs 2024 ‘een baken van licht in donkere tijden’ kon worden. Een maand eerder had hij tijdens het IOC-congres zelfs uit de wereldhit van John Lennon geciteerd: ‘Imagine all the people, living life in peace. You may say I’m a dreamer, but I’m not the only one.’

De realiteit is, helaas, anders: Oekraïne en Rusland gaven al aan dat ze de olympische vrede niet zullen respecteren. Volodymyr Zelensky wil Vladimir Poetin geen ruimte geven om die wapenstilstand weer met de voeten te treden. Zoals eind februari 2022, toen Rusland buurland Oekraïne binnenviel. Van een kumbaya-moment tussen de Oekraïense en de weinige Russische atleten (die met een neutrale status moeten deelnemen) zal tijdens de Spelen helemaal geen sprake zijn. De Oekraïense olympiërs kregen zelfs de dwingende opdracht om hun Russische collega’s te mijden. Al valt een beladen duel, vooral in de vechtsporten, niet uit te sluiten.

Die geopolitieke spanningen, ook over de inval van Israël in Gaza, dreigen een schaduw te werpen over de Spelen. En dan zijn er nog andere dreigingen, zoals een hittegolf, verkeerschaos, geknoei met tickets (zoals bij de Champions Leaguefinale van 2022), stakingen, betogingen, rellen of – in het slechtste geval – een terroristische aanslag. De Franse regering en het organisatiecomité hebben naar eigen zeggen alle mogelijke maatregelen genomen om dat allemaal te voorkomen.

De druk is dan ook immens, op Frankrijk én het IOC. Parijs 2024 moet de olympische beweging een nieuw elan geven na de organisatorische chaos van Rio 2016 en de sfeerloze covideditie van Tokio 2021. En na drie edities van dalende kijkcijfers bovenal aantonen dat de Spelen nog altijd relevant zijn. Zeker bij de jonge generatie, die opgegroeid is met de sociale media. Vandaar ook de focus op urban sports als breaking, skateboarden en BMX freestyle.

Voor Frankrijk en president Emmanuel Macron zijn de Spelen een kans om een beeld te schetsen van een creatieve, inclusieve, gastvrije en progressieve natie. Als tegengewicht voor de opgang van de extreemrechtse partij Rassemblement National.

Slagen Bach en Macron in hun opzet, dan kan het scenario van veel voorgaande Spelen zich voltrekken: begeesterende atleten die de kleiner dan verwachte problemen naar de marge duwen, vooral als de Fransen excelleren. Als Casse, Evenepoel, Kopecky, Thiam en co België naar een medaillerecord loodsen, zal dat in ons land niet anders zijn. Misschien haalt Thomas Bach in zijn slotspeech zijn Imagine-droom dan nog eens aan: dat die geen utopie was, al was het maar voor zestien dagen.