Enhanced Games: de controversiële dopingcompetitie met steun van Trump

Donald Trump junior investeert in de Enhanced Games, controversiële Spelen waarbij atleten zich mogen doperen. De eerste editie moet nog dit jaar plaatsvinden. ‘Dit kan het einde van de moderne sport betekenen’, waarschuwt hoogleraar sportpolitiek en sportsociologie Jeroen Scheerder (KU Leuven).

‘De media beweren dat de Enhanced Games niet mogelijk zijn. Maar in ‘Trump’s America’ is het onmogelijke juist wat we het beste doen. Nieuwe Olympische Spelen voor een nieuw Gouden Tijdperk.’

Zo wordt de investering van ‘miljoenen dollars’ door 1789 Capital, een investeringsmaatschappij geleid door Donald Trump jr., via een pompeus filmpje aangekondigd op de website van de Enhanced Games . Het ‘Impossible is what we do best’-zinnetje wordt niet toevallig uitgesproken door president Donald Trump zelf. Ook de daaropvolgende quotes van Trump Junior spreken voor zich: ‘Elites die verantwoordelijk zijn voor wereldwijde sporten hebben al meer dan honderd jaar innovatie onderdrukt, individuele grootsheid gefnuikt en geweigerd atleten de grenzen van wat mogelijk is te laten verleggen. Dat is nu voorbij. De Enhanced Games vertegenwoordigen de toekomst: echte competitie, vrijheid en records die verpulverd zullen worden.’

Het concept van de Enhanced Games is niet nieuw. De Australische zakenman Aron D’Souza lanceerde het project al in juni 2023. Hij wil atleten toelaten om, onder medische begeleiding, prestatiebevorderende middelen zoals steroïden te nemen. De Enhanced Games zullen bestaan uit vijf disciplines: atletiek, gewichtheffen, gymnastiek, vechtsporten en zwemmen. Ze zouden dit jaar moeten plaatsvinden, maar een concrete datum of locatie is nog niet bekend. Florida wordt genoemd, gezien de link met Trump. Tot nu toe heeft slechts één atleet, de Australische zwemmer James Magnussen, zich openlijk ingeschreven.

Klinkt als een zeepbel die snel uiteen zal spatten? ‘Nee’, zegt professor Jeroen Scheerder, hoogleraar sportpolitiek en sportsociologie (KU Leuven). ‘Dit toernooi zal er komen, eerder vroeg dan laat. Zeker nu de Trump-clan er zich achter schaart. Ze zullen ook genoeg atleten vinden die misnoegd zijn omdat ze buitenspel gezet werden of geschorst zijn wegens dopinggebruik. Als die een dikke startpremie krijgen én een flinke bonus voor het verbeteren van een wereldrecord, mét doping, zullen ze snel overstag gaan. Ook al kunnen ze dan niet meer terugkeren naar de ‘normale’ sport’.

Kunnen de Enhanced Games een sportief en commercieel succes worden, met meerdere edities?

Jeroen Scheerder: Zullen er veel mensen naar kijken? Dat zal veel bepalen. Eerst misschien wel, uit nieuwsgierigheid. Zullen ze het dan onnozel vinden? Of zullen die opgepompte lijven hen toch fascineren, hoe fake en onnatuurlijk het allemaal ook is? Op commercieel vlak zie ik klassieke bedrijven als Coca-Cola zich niet vereenzelvigen met zo’n toernooi. Maar er zullen ongetwijfeld sponsors en miljardairs zijn, al dan niet in de invloedssfeer van de Trumps, die zichzelf daaraan willen linken. Peter Thiel, bijvoorbeeld, de voormalige ceo van het betalingssysteem PayPal en ex-adviseur van Trump. Hij investeerde eerder al in de Enhanced Games.

Sommige fysiologen stellen nu al hun kennis ter beschikking, onder het mom van ‘het maximaliseren van de wetenschap’. Ze beweren dat het allemaal ‘niet zo gevaarlijk’ is, terwijl je toch met de gezondheid van atleten speelt. Vijf jaar geleden zou zoiets ondenkbaar geweest zijn, maar ook in de sport worden extremen en excessen almaar meer genormaliseerd. Als zelfs de Amerikaanse president zo’n project steunt, zullen sommige ‘gewone’ mensen er misschien anders naar kijken.

Waarom linkt de Trump-clan zich aan een sportcompetitie die volledig indruist tegen de olympische waarden? Nota bene 3,5 jaar voor de Olympische Zomerspelen in Los Angeles, die Trump als president zal openen.

Scheerder: Omdat Trump sport gebruikt als een reclamebord voor zichzelf, zonder rekening te houden met context, historiek of traditionele normen en waarden. Hij speelt heel opportunistisch en pragmatisch in op competities die sterk kunnen resoneren bij zijn achterban. Waarom is Trump al jarenlang fan van het Ultimate Fighting Championship (UFC), de mixed martial artsorganisatie die in de Verenigde Staten, maar ook daarbuiten zeer populair is? Daar zitten zeer dubieuze figuren achter en het lijkt meer op fake, populistisch entertainment dan op sport, maar de ‘mannelijkheid’ druipt ervan af. Op doping testen ze ook niet. De Enhanced Games liggen in dezelfde lijn.

Het Wereldantidopingagentschap (WADA) en het Internationaal Olympisch Comité (IOC) hebben vorig jaar al hun ‘diepe bezorgdheid’ geuit over de Enhanced Games. Nota bene in een persbericht van het Witte Huis, toen Joe Biden nog president was.

Scheerder: Ook dat komt Trump goed uit. Hij kan controverse veroorzaken door te schoppen tegen de heilige huisjes van de elite, waarvan hij meent dat ze de vrijheid inperken. Hij trekt er zich niets van aan dat de Spelen in 2028 in Los Angeles plaatsvinden. Meer zelfs: hoe meer het IOC en het WADA de Enhanced Games veroordelen, hoe meer hij ervan zal smullen. Ik ben benieuwd hoe sterk het IOC zich ertegen zal kanten. Dat zal afhangen van wie er op 20 maart de nieuwe voorzitter wordt. Tot nu toe heeft geen van de zeven kandidaten Trump openlijk bekritiseerd. Ze zullen niets zeggen dat hen stemmen kan kosten.

Huidig IOC-voorzitter Thomas Bach zei vorige week dat hij zijn opvolger adviseert ‘vertrouwen te hebben in de steun van Donald Trump en zijn regering voor de Spelen van 2028’, die tijdens Trumps eerste ambtstermijn aan de VS werden toegewezen.

Scheerder: Het IOC wil die Spelen, gezien de grote financiële belangen, zeker niet in gevaar brengen. In het verleden had het IOC ook weinig problemen om de Zomer- of Winterspelen toe te wijzen aan landen waar mensenrechten geschonden worden: in 2008 en 2022 in Peking, in 2014 in het Russische Sotsji – een prestigeproject van Vladimir Poetin. Altijd klinkt hetzelfde liedje: ‘De Olympische Spelen staan los van de nationale en internationale politiek. Ze promoten de sportieve en menselijke waarden.’

Hetzelfde hoor je nu bij David Lappartient, de voorzitter van de Internationale Wielerunie en een van de zeven kandidaten voor het voorzitterschap. Hij schaamt er zich niet voor zich te linken aan het autocratische regime van president Paul Kagame in Rwanda. Daar wordt dit jaar het WK wielrennen georganiseerd. Ook de andere kandidaten hebben mij nog niet overtuigd op het gebied van mensenrechten. Benieuwd dus of, en in hoeverre de nieuwe IOC-voorzitter zal meegaan in het trumpisme. En wat de internationale sportfederaties en nationale olympische comités in Europa en Trumpgezinde landen zullen doen.

De Wereldvoetbalbond FIFA, en met name voorzitter Gianni Infantino, heeft zich al bekeerd. Hij en Trump zijn dikke maatjes.

Scheerder: Infantino zat op de derde rij bij de inauguratie van Trump, vlak achter de bazen van Apple, Amazon, Meta en andere techbedrijven. En in het Oval Office staat achter Trumps bureau een replica van de wereldbeker. Dat het WK voor clubs en voor landen in respectievelijk 2025 en 2026 in de VS plaatsvinden, speelt daar uiteraard in mee. Infantino is geen dommerik. Het is puur opportunisme, omdat er voor beide partijen een lucratief voordeel aan vasthangt. Ook Trump zelf zal ongetwijfeld een graantje meepikken.

Hoewel de Spelen van 2028 in LA plaatsvinden, zullen het IOC en het WADA niet anders kunnen dan die Enhanced Games streng blijven veroordelen. Tenminste als ze hun geloofwaardigheid niet willen verliezen.

Scheerder: Zelfs zonder de Spelen in LA en de steun van Trump zouden de Enhanced Games een flinke kiezelsteen in de schoen van het IOC zijn. Nu is de situatie nog ambiguer. Maar als het IOC het qua communicatie en marketing slim aanpakt, kan het hier ook sterker uitkomen. Door zich te distantiëren van de Enhanced Games, en zich vooral te profileren met zijn eigen normen en waarden.

Trump heeft al beslissingen genomen die problemen kunnen veroorzaken in de aanloop naar de Spelen van 2028. Hij weigert visums voor Cubaanse sporters, weerde trans atleten uit vrouwensporten en noemde de Algerijnse boksster Imane Khelif in de gendercontroverse tijdens de jongste Spelen in Parijs een man, terwijl ze dat niet is.

Scheerder: Een van de fundamentele principes van het olympische handvest zegt dat sportbeoefening een mensenrecht is, zonder enige vorm van discriminatie. Onder voorzitter Thomas Bach heeft het IOC ook meer dan ooit gendergelijkheid en inclusiviteit gepromoot. Daartegenover staat nu een Amerikaans president die inclusiviteit in de sport verwerpt. Al is dat voor Trump niet nieuw. In zijn eerste ambtstermijn veroordeelde hij zwarte American football- en NBA-spelers omdat ze hadden geknield tijdens het volkslied, als protest tegen politiegeweld.

Niet onbelangrijk: de VS hebben hun bijdrage van 3,5 miljoen euro aan het WADA voor 2025 nog niet betaald, na de heisa over de dopingzaak met de Chinese zwemmers. Die beslissing viel al onder president Joe Biden. Trump zal die wellicht niet meteen terugdraaien?

Scheerder: Mogelijk zal Trump de ‘oorlog’ met het WADA nog verder aanwakkeren, en de jaarlijkse bijdrage achterhouden. Waarom zou hij die betalen als hij ‘Doping Games’ steunt? Het past ook bij zijn algemene beleid. Trump heeft de VS al teruggetrokken uit de Wereldgezondheidsorganisatie, het Klimaatakkoord van Parijs en komaf gemaakt met USAID (Amerikaans agentschap voor Internationale Ontwikkeling, nvdr). Als hij de banden met het WADA helemaal doorknipt, zou dat alleen al op dat vlak tot een schisma in de internationale sportwereld kunnen leiden.

En op andere vlakken?

Scheerder: In de politiek is het trumpisme een aanval op de westerse democratie, en zie je stevige barsten in het naoorlogse partnerschap tussen de Europa en de VS. In de sport is die antidemocratische beweging al een tijd aan de gang. Met een verschuiving van grote kampioenschappen en toernooien richting het Oosten, naar bedenkelijke autocratische, nationalistische regimes: China, Saudi-Arabië, Qatar, de Verenigde Arabische Emiraten, en binnenkort ook India.

Zoals de aanval op het Amerikaanse Capitool in 2021 dat was voor de westerse democratie, kunnen die Enhanced Games een indicatie zijn van het afbrokkelen, of zelfs het instorten, van de grondvesten van de moderne sport. Veel federaties, en zeker het IOC, moeten nu de hand in eigen boezem steken, en goed nadenken voor welke ideologie ze willen staan. Zoals Trump Europa wakker heeft geschud wat betreft bewapening, heeft de internationale sportwereld blijkbaar ook een schokeffect als de Enhanced Games nodig. Maar als ze ter wille van het geld haar normen en waarden steeds verder laat vervagen, kan dat het einde van de moderne sport betekenen.