Roland Duchâtelet trakteerde zichzelf op een Duitse cultclub, maar of Carl Zeiss Jena nog ooit haar memorabele Europese status terugvindt, is hoogst onzeker.

Precies 4410 toeschouwers zien op 8 december in het Ernst Abbestadion hoe FC Carl Zeiss Jena competitieleider TSG Neustrelitz klopt, waardoor het als derde de winterstop ingaat in de Regionalliga Nordost, een reeks met liefst vijf voormalige eersteklassers uit de toenmalige DDR-Oberliga. Tegen Zwickau zat er meer volk (5144), maar voor het bezoek van Rathenov en Viktoria Berlijn daagden niet eens 3000 kijkers op. Het record van 1962, liefst 27.500 kijkers voor de Europese halve finale tegen Atlético Madrid, is ver weg.

In augustus liep het stadion (gereduceerd tot ruim 12.000 plaatsen) wél vol voor de bekerwedstrijd tegen HSV, dat droog met 0-4 won en Jena alle illusies ontnam op een nieuw bekerexploot. Vijf jaar geleden haalde de toenmalige tweedeklasser zijn enige sportieve hoogtepunt na de ‘Val van de Muur’ (1989), toen het de halve finales van de beker bereikte. Daarin toonde Dortmund zich veel te sterk.

Fiat

Toen in mei 1991 het doek viel over de voormalige Oost-Duitse competitie, was Carl Zeiss Jena (dat sinds de oprichting van de club in 1903 een aantal naamsveranderingen onderging) de nummer één van de ‘eeuwige DDR-tabel’, de rangschikking die rekening houdt met het aantal jaren in de hoogste afdeling én de behaalde prijzen. Jena, dat in totaal drie titels (1963, 1968 en 1970) en vier Oost-Duitse bekers won, ging in die lijst recordkampioen Dynamo Berlin en Dynamo Dresden vooraf.

Sinds Jena in 1956 ‘definitief’ naar de hoogste klasse doorstootte, bleef het daar tot de Oost-Duitse competitie opgedoekt werd. Al die tijd eindigde het maar één keer op een plaats met dubbele cijfers: in 1984 werd het ‘slechts’ tiende.

De glorieperiode werd in 1958 ingezet onder trainer Georg Buschner,die met ijzeren hand regeerde en de drie landstitels haalde. Toen op een dag een speler werd aangehouden door de politie, zei die in het politiekantoor: “Ik zeg niets zonder mijn trainer.” Waarop de politie dan maar Buschner liet ontbieden.

In die jaren was Jena dé aantrekkingspool voor de beste jonge talenten uit de DDR. Die werden gelokt door de Europese campagnes. Reisjes naar het Westen waren in die tijd uitzonderlijk voor DDR-burgers. De Zeissfabriek, opgericht in 1848 door de opticien Carl Zeiss,wiens naam vanaf 1966 definitief toegevoegd werd aan de clubnaam, zorgde voor degelijke woningen, een plaats aan de universiteit voor de vriendinnen van de spelers, én er werden zelfs extra premies in het zwart uit de hand betaald. Eén keer kreeg Zeiss een lading Fiatauto’s. Die werden aan de voetballers uitgedeeld. Een luxe in een samenleving waar een Trabant al een prestigeobject was.

EC-finale

Het meest memorabele seizoen beleefde Jena in 1980/81 toen het als tweede Oost-Duitse club ooit (na FC Magdeburg) een Europabekerfinale haalde, onder leiding van Hans Meyer, een jeugdproduct van de club, en later trainer van onder meer FC Twente, FC Nürnberg en Borussia Mönchengladbach.

In de eerste ronde van de EC II, de Europabeker voor Bekerwinnaars, had Jena de heenmatch kansloos met 3-0 bij AS Roma verloren. In een alles-of-nietsoffensief lukte het thuis drie minuten voor affluiten de 4-0. In de tweede ronde wipte het bekerhouder Valencia, dat het jaar daarvoor de EC II had gewonnen. Vervolgens gingen Benfica en het Welshe Newport Town voor de bijl. In Düsseldorf daagden voor de finale tegen Dinamo Tbilissi amper 9000 kijkers op. Slechts een paar honderd fans van Jena kregen de toestemming van de Oost-Duitse overheid om naar West-Duitsland af te reizen. Op het uur kwam Jena op voorsprong, maar de Georgiërs (toen nog ‘Sovjets’) kwamen snel gelijk en maakten net voor affluiten de winning goal.

In het laatste seizoen van de Oberliga (1990/91) werd Jena zesde. De eerste twee (Hansa Rostock en Dynamo Dresden) kregen een ticket voor de Bundesliga, de nummers drie tot en met zes werden doorverwezen naar de tweede Bundesliga, terwijl de rest (waaronder recordkampioen Dynamo Berlin en Europabekerwinnaar FC Magdeburg) naar derde klasse tuimelde. Drie jaar handhaafde Jena zich in de tweede Bundesliga. Daarna ging het op en neer tussen tweede en vierde, tot de voormalige Europese subtopper in 2008 definitief uit de tweede klasse verdween. Sinds midden 2012 speelt het in vierde klasse.

Belg

Roland Duchâtelet is niet de eerste buitenlandse investeerder die interesse toont voor de Traditionsverein uit de deelstaat Thüringen. In september 1997 wilden Russische investeerders van de Alpha Invest Group in vijf jaar 20 tot 25 miljoen euro investeren in ruil voor 49 procent van de clubaandelen. Dat ging niet door toen bleek dat de Russische hoofdinvesteerder door de politie gezocht werd.

De link tussen Duchâtelet en Carl-Zeiss Jena is Chris Förster.De Jenafan werkt als financieel beheerder in Erfurt bij chipfabrikant X-Fab, een bedrijf waarvan Duchâtelet de meerderheid van de aandelen bezit.

Dit keer stemden 518 van de 638 clubleden voor de komst van Duchâtelet, die 1,9 miljoen dokt voor 49,98 procent van de aandelen van de vierdeklasser, het maximum dat toegelaten is in een Duitse profclub. Daarnaast verstrekt de voorzitter van Standard nog een lening van 4 miljoen euro, die voor 2023 terugbetaald moet worden. Voorzitter Rainer Zipfel, die de club samen met Chris Förster gaat runnen, noemde de komst van de nieuwe investeerder de enige mogelijkheid om nog het statuut van profvoetbal te behouden.

Duchâtelet was niet aanwezig bij de stemming. Hij stuurde wel een brief. Daarin stond: “Ik wil helpen opdat de witte vlek die Thüringen op de Bundesligakaart is een geel-blauwe vlek wordt.”

Bij de fans zijn de meningen verdeeld.

DOOR GEERT FOUTRÉ

De voormalige Europese subtopper Carl Zeiss Jena speelt sinds 2012 in vierde klasse.